Dersin Adı Dersin Seviyesi Dersin Kodu Dersin Tipi Dersin Dönemi Yerel Kredi AKTS Kredisi Ders Bilgileri
HADİS TAHRİC VE TENKİDİ İkinci Düzey TİB 565 Seçmeli 1 7.00 7.00 Yazdır
   
Dersin Tanımı
Ön Koşul Dersleri Yok
Eğitimin Dili Türkçe
Koordinatör
Dersi Veren Öğretim Eleman(lar)ı Prof Dr. Salahattin Polat
Yardımcı Öğretim Eleman(lar)ı Arş Gör. Fatma Betül Altıntaş
Dersin Veriliş Şekli Yüzyüze
Dersin Amacı Bu ders nakledilen hadislerin sened, metin ve kaynaklarının sıhhatinin incelenmesini ve bunun yöntemlerini öğretmeyi amaçlar. Ayrıca, İslam kültür tarihindeki tenkid zihniyetini örneklerle incelemek de dersin amaçları arasındadır.
Dersin Tanımı Hadis ilminde kavramsal olarak tenkidin nasıl gerçekleştiğini bilir. İslam kültür tarihindeki tenkid zihniyetini örneklerle inceleme ve tartışma imkanı bularak bu konuda perspektif kazanır. Batıda uygulanan tenkid yöntemlerini öğrenir ve yöntemler arasında karşılaştırma yapar.

Dersin İçeriği
1 Giriş: Kavramsal Çerçeve Tenkitle İlgili Temel Kavramların Tahlili Ve Muhtevalarını Tanıma
2 Tenkid Metodları ve Tenkid Usulleri
3 Hadis İlminde Tenkid Alanları
4 İsnad Tenkidi, Metin Tenkidi, Kaynak Tenkidi
5 Erken Dönemde Hadis Tenkidi Faaliyetleri ve Tenkide Uygulanan Kriterler
6 Sahabenin Hadis Tenkidi
7 Tabiûnun Hadis Tenkidi
8 Fıkhî Mezheplerin Oluşum Döneminde Tenkid Faaliyetleri
9 Hadisleri Tenkid Yöntemleri
10 Hadiste Sened Tenkidi Uygulamaları
11 Hadis Metin Tenkidi Uygulamaları
12 Hadisleri Kur’an’a Arz Yöntemi ve Problemleri
13 Hadislerin Sünnete, Hadislere, Tarihe, Bilimsel Verilere Ve Örfe Arzı
14 Batının Rivayet Metinlerini Şekilsel Ve İçerik Yönünden Değerlendirme Yöntemi
15
16
17
18
19
20

Dersin Öğrenme Çıktıları
1 Tenkid terimlerini öğrenir
2 Hadis tenkidi yöntemlerini öğrenir
3 Hadis tenkidi uygulamalarını yapar
4 Tarihi süreçte hadis tenkidinin yapılış yöntemlerini bilir.
5 Tartışılan konularla ilgili çözüm önerileri sunar
6 Hadis ilminin tarihi gelişimini bilir
7
8
9
10

*Dersin Program Yeterliliklerine Katkı Seviyesi
1 Kuran ayetlerinin manalarını anlayıp kavrar, yorum yapma kabiliyetini geliştirir.
2 Kuran meallerini ve tefsirlerini yakından tanır, aralarında mukayese yapabilir.
3 İlahiyat alanındaki ortaya çıkacak yeni problemleri Kur’an, Sünnet ve bunlara bağlı diğer delillerden yararlanarak bilimsel anlamda ifade etme ve topluma objektif veriler üretmek.
4 Temel İslam ilimleriyle ilgili konuları tasavvufi açıdan yorumlar.
5 Kuran ve yorumuyla ilgilenenelerle uluslararası düzeyde görüş alışverişinde bulunabilme becerisi kazanır.
6 Hadis ve sünnet kavramlarının anlam alanlarını bilir. Kur’an’ın anlaşılmasında sünnetin önemini bilir. Kur’an-sünnet ilişkisini bilir.
7 Tarihi süreçte ve günümüzde hadis ve sünnet konularıyla ilgili tartışılmış ve tartışılmakta olan konuları bilir. Üzerlerinde tartışmalar süren konuları değerlendirir. Problemlerle ilgili çözüm önerileri sunar.
8 Hadis ilminde kavramsal olarak tenkidin nasıl gerçekleştiğini bilir. İslam kültür tarihindeki tenkid zihniyetini örneklerle inceleme ve tartışma imkanı bularak bu konuda perspektif kazanır. Batıda uygulanan tenkid yöntemlerini öğrenir ve yöntemler arasında karşılaştırma yapar.
9 İslâm Mezhepleri Tarihi’ni konuları ve amaçları bakımından, ayrıca diğer din bilimleriyle ilişkisi açısından tanır.
10 Klasik hadis ve tarih kaynaklarını, zihniyet yapılarını objekitif bir bakış açısıyla değerlendirir.
11 İslam düşüncesinin oluşum ve gelişim sürecini anlar, değerlendirir ve yorumlar.
12 İslam Mezhepleri Tarihinin temel kaynakları, metodolojisi ile erken dönemlerden itibaren ortaya çıkmış olan ana dini akımları/mezhepleri tanır.
13 İslam inanç esaslarını tarihsel süreç ışığında kavrar ve analiz eder.
14 Mezhepler arası teolojik farklılıkların siyasal ve sosyal arka planını anlar ve değerlendirir.
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder

Planlanan Öğretim Faaliyetleri, Öğretme Metodları ve AKTS İş Yükü
  Sayısı Süresi (saat) Sayı*Süre (saat)
Yüz yüze eğitim 14 3 42
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme) 12 5 60
Ödevler 5 4 20
Sunum / Seminer hazırlama 3 2 6
Kısa sınavlar 0 0 0
Ara sınavlara hazırlık 1 10 10
Ara sınavlar 1 1 1
Proje (Yarıyıl ödevi) 0 0 0
Laboratuvar 0 0 0
Arazi çalışması 0 0 0
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık 1 15 15
Yarıyıl sonu sınavı 1 2 2
Araştırma 0 0 0
Toplam iş yükü     156
AKTS     6.00

Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
Yarıyıl içi değerlendirme Sayısı Katkı Yüzdesi
Ara sınav 1 60
Kısa sınav 0 0
Ödev 5 40
Yarıyıl içi toplam   100
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı   40
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı   60
Genel toplam   100

Önerilen Veya Zorunlu Okuma Materyalleri
Ders kitabı Enbiya Yıldırım: Hadiste Metin Tenkidi Salahattin Polat, Habil Nazlıgül, Süleyman Doğanay: Hadis Tenkid Klavuzu
Yardımcı Kaynaklar Mehmed Said Hatiboğlu, İslami Tenkid Zihniyeti ve Hadis Tenkidinin Doğuşu Misfir b. Ğurmullah ed-Dumeyni, Mekayisu Nakdi Mutuni’s-Sunne (Hadis’te Metin Tenkidi Metotları), çev.İ. Çelebi, A. Bebek, A. Yücel Salih, Karacabey, Hadis Tenkidi Ahmet, Keleş, Hadislerin Kur’ân’a Arzı M. Hayri Kırbaşoğlu, , İslam Düşüncesinde Hadis Metodolojisi, Salahattin,Polat, “Hadiste Metin Tenkidi: Kavram Olarak Metin Tenkidi” ( Hadis Araştırmaları içinde, s. 157- 227) Ahmet, Yücel, Hadis İlminde Tenkid Terimleri ve İlgili Çalışmalar, Zerkeşî, Hz. Aişe’nin Sahabe’ye Yöneltiği Eleştiriler(el-İcâbe li îrâdi me’s-Tedrakethu Aişe ale’s-Sahabe), çev. Bünyamin Erul, Kamil Çakın: Hadislerin Kur’an’a Arzı Meselesi; Arif Ulu: Tabiunun Sünnet Anlayışı

Ders İle İlgili Dosyalar