Dersin Adı Dersin Seviyesi Dersin Kodu Dersin Tipi Dersin Dönemi Yerel Kredi AKTS Kredisi Ders Bilgileri
DELALET TEORİSİ Üçüncü Düzey TİB 681 Seçmeli 1 7.00 7.00 Yazdır
   
Dersin Tanımı
Ön Koşul Dersleri YOK
Eğitimin Dili TÜRKÇE
Koordinatör DOÇ. DR. DAVUT İLTAŞ
Dersi Veren Öğretim Eleman(lar)ı YRD.DOÇ. DR. DAVUT İLTAŞ
Yardımcı Öğretim Eleman(lar)ı ARŞ. GÖR. OSMAN BAYDER
Dersin Veriliş Şekli Yüzyüze
Dersin Amacı Naslardan doğrudan veya dolaylı hüküm çıkarma yöntemlerini temel metinler çerçevesinde kavratmak
Dersin Tanımı İslam hukuk usulünün temel konularından olan istinbat metotları (lafzi istidlal yöntemleri) konusunu temel metinler çerçevesinde inceleyen bir derstir.

Dersin İçeriği
1 Lafzın ibaresinin delaleti
2 Has lafız ve delaleti
3 Emir ve nehiy türünden ifadelerin delaleti
4 Mutlak ve mukayyedin delaleti
5 Umum ifade eden lafızlar ve delaleti
6 Müşterek lafız ve delaleti
7 Zahir, nass, müfesser ve muhkem lafızlar
8 Hafi, müşkil, mücmel ve müteşabih lafızlar
9 Hakikat ve mecaz
10 İşaretin delaleti
11 Nassın delaleti
12 İktizanın delaleti
13 Mefhumu'l-muhalefe
14
15
16
17
18
19
20

Dersin Öğrenme Çıktıları
1 Lafızların delaletinin öneminin kavranması
2 Lafızların delaleti konusundaki klasik tasniflerin kavranması
3 Lafızların delaleti konusunda ekoller arasındaki farklı yaklaşımların kavranması
4 Lafızların delaleti konusunda geçerli olan ve olmayan şekillerin kavranması
5
6
7
8
9
10

*Dersin Program Yeterliliklerine Katkı Seviyesi
1 Kuranın manasını kavrar,yorumu hakkında söz sahibi olur.
2 Kuran ilimleri ve tefsir metinleri hakkında vukufiyetli bilgi sahibi olur, bu metinler hakkında yorum ve değerlendirme yapabilme becerisi kazanır.
3 Geniş ve derin bir Kuran kültürüne sahip olur, uluslararası düzeyde bilimsel toplantılara katılır, alanı ile ilgili tezler ileri sürüp savunabilir.
4 Hadislerin İslam’daki yerini bilir, Sünnetin Kur’ân-ı Kerim ışığında anlaşılacağını, lafız ve maksat arasındaki ilişkiyi kavrar, gaybî olanla olmayanları birbirinden ayırt eder, çelişki görülen hadisleri uzlaştırır.
5 İsnadın ortaya çıkışını, yerleşmesini, ravilerde aranan özellikleri ve ravilerin nasıl tenkid edildiğini bilir. Hadisin farklı rivayetlerini toplayıp sened ağını ortaya çıkararak onu değerlendirme yeteneğini kazanır.
6 Hadis değerlendirmelerinde bütünlüğün sağlanması gerektiğini bilir, sened ve metin tenkidinde bütünlüğü sağlama prensiplerini bilir, Hadisi anlama ve anlatmada bütünlüğün nasıl sağlanacağını bilir ve Hadisleri bütünlük esaslarına göre değerlendirebilme yeteneğini kazanır.
7 Klasik hadis ve tarih kaynaklarını, zihniyet yapılarını objekitif bir bakış açısıyla değerlendirir
8 XIX. ve XX. yüzyıllarda İslâm âlemindeki ihya hareketlerini doğuran nedenleri ve günümüz İslâm dünyasındaki ana dini akımları tanır.
9 İlk Dönemde ortaya çıkan Haricilik, şia, Mutezile, Mürcie gibi mezhepleri tanır.
10 Teolojik tartışmaların metodolojik ve tarihsel yönlerini kavrar ve değerlendirir.
11 İslam düşüncesinin güncel problemlerini tespit ve değerlendirme kabiliyetini kazanır.
12 Çağdaş teolojik problemlere çözüm önerebilme becerisini kazanır.
13 Dinî konularda alanında uzman akademisyenlerle çeşitli sempozyum, konferans, açık oturum ve panellerde bilgi paylaşımı kabiliyet ve becerisini geliştirme yeteneğine sahip olur.
14 Çağdaş değer ve ilkeler bazında, kazanılan bilimsel değer ve persfektif çerçevesinde insanlığa faydalı olma ilkesine bağlı kalınarak düzgün, tutarlı ve iyi bir vatandaş olma düşüncesini yaşatmaya çalışmak.
15 Din alanının kapsamı temel alınarak bilgilendirilme ihtiyacının gerekli ve lüzumlu olduğu kişi ve tüzel kişilerin ihtiyacı olan yazılı, sözlü ve görsel alanda sunum tecrübelerinin kazandırılması.
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder

Planlanan Öğretim Faaliyetleri, Öğretme Metodları ve AKTS İş Yükü
  Sayısı Süresi (saat) Sayı*Süre (saat)
Yüz yüze eğitim 14 3 42
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme) 14 3 42
Ödevler 1 20 20
Sunum / Seminer hazırlama 0 0 0
Kısa sınavlar 0 0 0
Ara sınavlara hazırlık 1 20 20
Ara sınavlar 1 2 2
Proje (Yarıyıl ödevi) 0 0 0
Laboratuvar 0 0 0
Arazi çalışması 0 0 0
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık 0 0 0
Yarıyıl sonu sınavı 1 20 20
Araştırma 1 2 2
Toplam iş yükü     148
AKTS     6.00

Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
Yarıyıl içi değerlendirme Sayısı Katkı Yüzdesi
Ara sınav 1 40
Kısa sınav 0 0
Ödev 0 0
Yarıyıl içi toplam   40
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı   40
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı   60
Genel toplam   100

Önerilen Veya Zorunlu Okuma Materyalleri
Ders kitabı Gazzali, el-Müstesfa min ilmi'l-usul (Çev. H. Yunus Apaydın, İslam Hukukunda Deliller ve Yorum Metodolojisi), Rey Yayıncılık, Kayseri 1994 (İstinbat Metotları Bölümü).
Yardımcı Kaynaklar 1) Molla Hüsrev, Mir'atü'l-usul (Delalet Bölümü). 2) Davut İltaş, Fıkıh Usulünde Mütekellimin Yönteminin Delalet Anlayışı, İSAM Yayınları, İstanbul 2011.

Ders İle İlgili Dosyalar