Dersin Adı Dersin Seviyesi Dersin Kodu Dersin Tipi Dersin Dönemi Yerel Kredi AKTS Kredisi Ders Bilgileri
BİTKİ DOKU KÜLTÜRÜ TEKNİKLERİ Birinci Düzey TBT601 1 7.50 7.50 Yazdır
   
Dersin Tanımı
Ön Koşul Dersleri --
Eğitimin Dili Türkçe
Koordinatör DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET SAY
Dersi Veren Öğretim Eleman(lar)ı DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET SAY
Yardımcı Öğretim Eleman(lar)ı
Dersin Veriliş Şekli Yüz yüze
Dersin Amacı Bu dersin amacı, bitki doku kültürüne ilişkin teorik altyapıyı derinlemesine kavratmak, ileri düzey doku kültürü teknikleri ve bunların biyoteknolojik uygulamaları hakkında özgün araştırmalar yapabilme yeterliliği kazandırmak ve öğrencilerin bu alandaki bilimsel literatürü eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirebilmelerini sağlamaktır.
Dersin Tanımı Bitki doku kültürü, steril (aseptik) laboratuvar koşullarında, kontrollü yapay bir besin ortamında; bitkiye ait hücre, doku, organ veya rejeneratif kapasiteye sahip herhangi bir vejetatif ya da generatif kısımdan (örneğin yaprak, gövde, meristem, anter, embriyo, protoplast) yeni bitkiler, bitkisel yapılar veya sekonder metabolitler elde etmeye yönelik bir biyoteknolojik tekniktir. Bu yöntem, totipotensiye dayalı olarak bitkisel hücrelerin farklılaşma ve yeniden organizasyon yeteneğinden faydalanarak in vitro koşullarda bitki rejenerasyonu sağlar. Araştırma, ıslah, genetik mühendisliği, patojen eliminasyonu ve metabolit üretimi gibi pek çok uygulama alanında vazgeçilmezdir.

Dersin İçeriği
1 Doku Kültürüne Giriş: Kavramsal Çerçeve ve Tarihsel Gelişim (Doku kültürü tekniklerinin kuramsal temelleri, Totipotensi, diferensiasyon, dediferensiasyon kavramları, Tarihsel kırılma noktaları ve teknolojik evrim)
2 Steril Teknikler ve Laboratuvar Altyapısı: İleri Düzey Uygulamalar (Aseptik alan tasarımı, laminar flow optimizasyonu, Kontaminasyon tipleri ve önleme stratejileri) *Endojen kontaminantların yönetimi
3 Besin Ortamları: Formülasyon, Modifikasyon ve Rasyonel Tasarım (MS, B5, N6 gibi ortamların karşılaştırılması, Bitki türü, doku tipi ve amaca göre ortam modifikasyonu, Osmotik denge, pH ve fitohormon ilişkisi)
4 Organogenez: Moleküler ve Morfolojik Temeller (Doğrudan ve dolaylı organogenez, Fitohormon etkileşimleri (oksin/sitokinin oranı, Gen ekspresyonu ve sinyal iletimi)
5 Somatik Embriyogenez: Hücresel Programlama ve Uygulamalar (Somatik embriyo gelişim evreleri, Embriyogenezi tetikleyen epigenetik faktörler, Endosperm ile ilişkili beslenme stratejileri)
6 Kallus ve Hücre Süspansiyon Kültürleri: Yapısal Özellikler ve Kullanım Alanları (Kallus tipi ve kültür stabilitesi, Süspansiyon kültürlerinde büyüme kinetiği, Sekonder metabolit üretimi için optimizasyon)
7 Haploid Bitki Üretimi: Androgenez, Gynogenez ve Dihaploidizasyon (Anter ve mikrospora dayalı teknikler, Kromozom katlanması ve homozigot hat eldesi, Melezleme engellerinin aşılması)
8 Genel Tekrar ve Ara Sınav
9 Protoplast Kültürü ve Somatik Melezleme (Hücre duvarı enzimatik sindirimi ve protoplast izolasyonu, PEG ve elektrofüzyon teknikleri, Somatik hibritlerin seçimi ve analizi)
10 Embriyo Kültürü ve Embriyo Kurtarma Teknikleri (Zigotik embriyo izolasyonu, Post-zygotik uyuşmazlıkların aşılması, Embriyo nörs sistemleri)
11 Somaklonal Varyasyon: Genetik ve Epigenetik Etmenler (Fenotipik varyasyonların nedenleri, Stabilite testleri ve moleküler belirteç kullanımı, Bitki ıslahında uygulama olanakları)
12 Mikroçoğaltım Stratejileri: Fazlar ve Protokoller (Aşamalar: Eksplant hazırlığı, çoğaltım, köklendirme, aklimatizasyon, Vitrifikasyon ve fenolik kararma kontrolü, Ticarileşme potansiyeli ve genetik doğrulama)
13 Germplazm Muhafazası ve İn Vitro Konservasyon Teknikleri (Yavaş büyüme, düşük sıcaklık, cryopreservation, Genetik stabilite ve canlılık testleri, Ex situ koruma stratejileri ile entegrasyon)
14 Sekonder Metabolit Üretimi: Biyoteknolojik ve Endüstriyel Yaklaşımlar (Alkaloid, fenolik, terpenoid üretimi, Elicitör kullanımı ve hücre hattı seçimi, Ölçek büyütme, biyo-reaktör uygulamaları ve sürdürülebilirliği)
15
16
17
18
19
20

Dersin Öğrenme Çıktıları
1 Bitki doku kültürü tekniklerinin teorik temellerini eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirir ve ileri düzey laboratuvar uygulamalarını planlayarak uygular.
2 Aseptik tekniklerin biyolojik ve teknik gerekçelerini açıklar; laboratuvar ortamında kontaminasyon kontrol stratejileri geliştirir.
3 Bitki biyoteknolojisinde doku kültürü yöntemlerinin araştırma, ıslah ve endüstriyel uygulamalardaki yerini analiz eder.
4 Sterilizasyon protokollerinin mikrobiyolojik temellerini açıklar; farklı materyal ve koşullara uygun sterilizasyon stratejileri oluşturur.
5 Bitki eksplantlarının seçim kriterlerini bilimsel dayanaklarıyla belirler, uygun kültüre alma yöntemini deneysel amaçlara göre kurgular.
6 Farklı doku kültürü tekniklerini (organogenez, somatik embriyogenez, protoplast füzyonu vb.) karşılaştırarak protokol geliştirme yetkinliği kazanır.
7 In vitro kültür sistemlerinden elde edilen varyasyonları moleküler ve epigenetik düzeyde analiz eder, genetik stabiliteyi değerlendirir.
8 Bitki hücre, doku ve organ kültürleri aracılığıyla sekonder metabolit üretimi, genetik transformasyon ve germplazm muhafazası gibi özel uygulamalara yönelik deneysel planlamalar yapar.
9 Bitki doku kültürü literatürünü takip eder, bilimsel araştırmaları yorumlar ve kendi tez/proje çalışmasına uygun özgün hipotezler geliştirir.
10

*Dersin Program Yeterliliklerine Katkı Seviyesi
1 Felsefe Bölümü mezunları felsefe tarihi ve disiplinleri ile ilgili yeterli bilgiye sahiptirler.
2 Felsefe eğitiminin evrensel ve toplumsal boyutlardaki etkileri konusunda farkındalığa sahiptir.
3 Çağdaş felsefe konuları ve çağın kültürel sorunları hakkında bilgi sahibidir.
4 Felsefedeki problemleri saptama, tanımlama ve tartışma becerisine sahiptir.
5 Literatür tarama, metin okuma, yazma ve yorumlama becerisine sahiptir.
6 Disiplinlerarası okuma ve bu okuduklarını çözümleme becerisine sahiptir
7 Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurar.
8 Eleştirel düşünme ve sorgulama becerisine sahiptir.
9 Felsefe alanında edindiği bilgileri eğitim-öğretim, araştırma ve topluma hizmet alanlarında kullanır.
10 Felsefe alanında edindiği bilgi ve becerileri güncel olayları ele alırken değerlendirir.
11 Yaşam boyu öğrenme bilinciyle, felsefe, sanat, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme alışkanlığı edinir.
12 Bireysel olarak ve bir grup içerisinde etkin biçimde çalışır.
13 Kültürel, sosyal, etik, estetik ve politik problemlerin ortaya konmasına ilişkin uygun kavramlaştırma yollarını bulur.
14 Etik değerleri gözeterek sorumluluk bilinci geliştirir.
15 Felsefede araştırma yapabilmek için gerekli olan kaynakları ve modern araçları kullanır.
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder

Planlanan Öğretim Faaliyetleri, Öğretme Metodları ve AKTS İş Yükü
  Sayısı Süresi (saat) Sayı*Süre (saat)
Yüz yüze eğitim 14 3 42
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme) 4 4 16
Ödevler 4 4 16
Sunum / Seminer hazırlama 4 4 16
Kısa sınavlar 0 0 0
Ara sınavlara hazırlık 6 4 24
Ara sınavlar 1 3 3
Proje (Yarıyıl ödevi) 1 5 5
Laboratuvar 2 4 8
Arazi çalışması 2 6 12
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık 6 4 24
Yarıyıl sonu sınavı 1 3 3
Araştırma 4 6 24
Toplam iş yükü     193
AKTS     7.50

Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
Yarıyıl içi değerlendirme Sayısı Katkı Yüzdesi
Ara sınav 1 100
Kısa sınav 0 0
Ödev 0 0
Yarıyıl içi toplam   100
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı   40
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı   60
Genel toplam   100

Önerilen Veya Zorunlu Okuma Materyalleri
Ders kitabı Bitki Biyoteknolojisi I Doku Kültürü ve Uygulamaları, 2001. M. Babaoğlu, E. Gürel, S. Özcan. S. U. Vakfı Yayınları, Konya. pp.1-456.
Yardımcı Kaynaklar Bitki Biyoteknolojisi, 1999. R. Hatipoğlu, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 190 Ders Kitapları Yayın No:A-58.

Ders İle İlgili Dosyalar