Erciyes University - Info Package

Dersin Adı	Dersin Seviyesi	Dersin Kodu	Dersin Tipi	Dersin Dönemi	Yerel Kredi	AKTS Kredisi	Ders Bilgileri
MEZHEPLER TARİHİ	İkinci Düzey	DKA308		6	4.00	4.00	Yazdır

Dersin Tanımı

Ön Koşul Dersleri	Yok
Eğitimin Dili	Türkçe
Koordinatör
Dersi Veren Öğretim Eleman(lar)ı	PROF. DR. YUSUF BENLİ-PROF. DR. MUHARREM AKOĞLU
Yardımcı Öğretim Eleman(lar)ı	-
Dersin Veriliş Şekli	Yüz Yüze
Dersin Amacı	Mezhepler Tarihi’nin tanımı, konusu, gayesi, amacı, metodu ve temel yaklaşımları kavramak, Mezhepler Tarihi ile ilgili kavramları ve bu alana dair temel kaynakları tanımak, din-mezhep ayrımı farkındalığına vararak mezheplerin dinin anlaşılma biçimi olup beşeri bir karakter arz ettiğini ve din ile özdeşleştirilemeyeceğinin farkına varmak, siyasi ve itikadi farklılaşmalar ve bu farklılaşmaların kurumsallaşma süreçlerini yorumlayabilmek, mezheplerin ortaya çıkış sebepleri, tarihçeleri, temel görüşleri, başlıca kolları, yayıldığı bölgeler, etkileri ve İslam düşüncesine katkılarını anlamak, açıklamak ve çözümlemek, tarihte yaşayıp kaybolan ya da günümüzde hala yaşayan dini fırkaları tarafsız bir bakış açısıyla yaklaşabilmek ve bu ekolleri kendi kaynaklarına dayanmak suretiyle ortaya koyabilmektir.
Dersin Tanımı	İslam Mezhepleri Tarihi, İslam düşüncesinde geçmişte ve günümüzde siyasi ve itikadi gayelerle vücut bulmuş “İslam düşünce ekolleri” diyebileceğimiz beşeri ve toplumsal oluşumların, doğdukları ortamı, doğuş sebeplerini, teşekkül süreçlerini, fikirlerini, mensuplarını, edebiyatını, yayıldığı bölgeleri, İslam düşüncesine katkılarını temel kaynaklarından hareketle zaman-mekan bağlamında ve fikir-hadise irtibatı çerçevesinde, betimleyici metotla ve tarafsız bir gözle inceleyen bir bilim dalıdır. İslam Mezhepleri Tarihi dersinde, bu bilim dalının ilkeleri, metodu ve alanı dikkate alınmak suretiyle teşekkül etmiş siyasi-itikadi ekoller teorik olarak incelenmektedir.

Dersin İçeriği

1	Mezhepler Tarihinin tarifi, konusu, lüzumu, metot ve amaçları nelerdir?
2	Mezhepler Tarihinin diğer disiplinlerle olan münasebeti, kaynakları, 73 Fırka Hadisi ve Din-Mezhep İlişkisi, Siyasî-İtikadî düşünce ekollerinin ortaya çıkış nedenleri
3	İslam Mezhepleri Tarihi'nin ortaya çıkmasında etkin olduğu düşünülen ilk dönem olayları
4	Hariciliğin/İbaziliğin doğuşu, teşekkül süreci ve tarihçesi
5	Vehhabilik, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
6	Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat; isimlendirme, teşekkül süreci ve temsilcileri/itikadi Ekoller Selefiyye/Hanefilik/Şafiilik/Malikilik/Hanbelilik/Maturidilik/Eşarilik
7	Mürcie’nin teşekkül süreci ve görüşleri; Neccariyye/Kerramiyye/Maturidiyye
8	Şia, Doğuşu, Tarihsel Gelişimi ve Görüşleri; Zeydiyye, İsmailiyye, İmamiyye
9	Nusayrilik, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
10	Dürzilik, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
11	Kadıyanilik, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
12	Babilik-Bahailik, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
13	Alevilik, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
14	Mu’tezile ve Tarihsel Gelişimi; Basra Mu’tezilesi/Bağdat Mutezilesi
15
16
17
18
19
20

Dersin Öğrenme Çıktıları

1	Öğrenci bu dersin sonucunda Mezhepler Tarihi’nin tanımı, konusu, gayesi, amacı, metodu, temel yaklaşımları kavrar.
2	Mezhepler Tarihi ile ilgili temel kavramları, kaynakları ve mezheplerin ortaya çıkış sebeplerini çözümler.
3	Mezhebin ortaya çıktığı dini, siyasi, sosyal yapıyı ve bu yapının tezahürlerini göz önünde bulundurarak mezhepler üzerindeki yansımasını anlar ve bu mezheplerin zihniyet çözümlemesini yapar.
4	Din anlayışındaki siyasi ve itikadi farklılaşmalar ve bu farklılaşmaların kurumsallaşma süreçlerini açıklar ve tahlil eder.
5	Mezheplerin isimlendirme sorunu, ortaya çıkış sebepleri, tarihçeleri, temel görüşleri, başlıca kolları, yayıldığı bölgeler, etkileri ve İslam düşüncesine katkılarını tahlil eder.
6	Mezheplerin kendi ana kaynaklarını tanır, kendi kaynaklarına dayalı olarak tarafsız bir gözle inceler ve ortaya koyar.
7
8
9
10

*Dersin Program Yeterliliklerine Katkı Seviyesi

1	Sosyoloji alanında uygulanan araştırma yöntem ve tekniklerini kullanır, kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olur.
2	Sosyoloji alanında yerli/yabancı yazılı kaynakları etkin bir şekilde kullanır.
3	Sosyoloji alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrar ve farklı disiplinlerle ortak çalışmalar yürütür.
4	Sosyoloji alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgilerle; alanında karşılaşılan sorunları, ileri düzeyde yöntem/teknikler ve bilişim/iletişim teknolojilerini kullanarak çözümler.
5	Alanında edindiği bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleştirerek yorumlar, çözümler ve yeni bilgiler üretir. Alanında edindiği uzmanlık bilgisini, sorun çözme ve uygulama becerilerini kullanarak farklı disiplinlerle ortak çalışmalar yürütür.
6	Alanıyla ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmada bağımsız olarak çalışır. Sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapar; kişisel, kurumsal ve ekip çalışmalarını uzmanlık düzeyinde organize eder.
7	Sosyoloji alanında edindiği uzmanlığı kullanarak sorumluluğu altındaki kişi ve grupların öğrenmesini yönlendirir. Toplumun siyasi, iktisadi, ahlaki duyarlılığını geliştirir.
8	Sosyoloji alanıyla ilgili verileri toplar, yorumlar, uygular. Tarihi-kültürel çevrenin korunmasıyla ilgili çalışmaları, bilimsel, kültürel, sanatsal, toplumsal ve etik değerleri gözeterek denetler ve bu değerleri yayar.
9	Alanında edindiği kuramsal ve uygulamalı uzmanlık düzeyindeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla inceler, geliştirir, değerlendirir ve gerektiğinde değiştirmek üzere harekete geçer.
10	Alanında yeni fikirlerin analizini, sentezini ve eleştirel değerlendirmesini yapar. Özgün bir çalışmayı, programı veya projeyi bağımsız olarak zamanında ve istenilen nitelikte gerçekleştirerek ilgili alanda bilimsel çalışmalara katkıda bulunur.
11	Sosyoloji alanındaki güncel gelişmeleri ve yürütülen projeleri, nicel ve nitel verilerle destekleyerek alanındaki ve alan dışındaki gruplara iletişim araçlarıyla aktarır. Alanında strateji belirler, politika geliştirir, uygulama aşamalarını planlar ve elde edilen sonuçları paylaşır.
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder

Planlanan Öğretim Faaliyetleri, Öğretme Metodları ve AKTS İş Yükü

	Sayısı	Süresi (saat)	Sayı*Süre (saat)
Yüz yüze eğitim	14	2	28
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)	2	2	4
Ödevler	2	2	4
Sunum / Seminer hazırlama	14	2	28
Kısa sınavlar	10	2	20
Ara sınavlara hazırlık	2	2	4
Ara sınavlar	1	1	1
Proje (Yarıyıl ödevi)	1	1	1
Laboratuvar	0	0	0
Arazi çalışması	0	0	0
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık	1	1	1
Yarıyıl sonu sınavı	1	2	2
Araştırma	5	1	5
Toplam iş yükü			98
AKTS			4.00

Değerlendirme yöntemleri ve kriterler

Yarıyıl içi değerlendirme	Sayısı	Katkı Yüzdesi
Ara sınav	1	30
Kısa sınav	0	0
Ödev	1	10
Yarıyıl içi toplam		40
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı		40
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı		60
Genel toplam		100

Önerilen Veya Zorunlu Okuma Materyalleri

Ders kitabı	W. Montgomery Watt, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, Çev. E. Ruhi Fığlalı, Ankara 1981.
Yardımcı Kaynaklar	Mustafa Akçay-Bulut, H.İbrahim, Siyasî-İtikâdî İslam Mezhepleri Tarihi(Giriş), İzmir, 2005.

Ders İle İlgili Dosyalar

DBP Hakkında

Ders Hakkında

Bölüm Hakkında