Dersin Adı Dersin Seviyesi Dersin Kodu Dersin Tipi Dersin Dönemi Yerel Kredi AKTS Kredisi Ders Bilgileri
AKILLI LİF TEKNOLOJİLERİ Üçüncü Düzey TEM 606 Seçmeli 2 7.50 7.50 Yazdır
   
Dersin Tanımı
Ön Koşul Dersleri Yok
Eğitimin Dili Türkçe
Koordinatör
Dersi Veren Öğretim Eleman(lar)ı PROF. DR. İSMAİL KARACAN
Yardımcı Öğretim Eleman(lar)ı Yok
Dersin Veriliş Şekli Yüz yüze
Dersin Amacı Akıllı lif teknolojileri ve ders içerikleri ile ilgili bilgi ve eğitim vermek.
Dersin Tanımı Akıllı lif üretim yöntemleri, fiziksel yöntemler ile üretilen akıllı lifler, anti-bakteriyel lifler, anti-statik lifler, UV-koruma lifler, kendi-kendini temizleyen akıllı lifler

Dersin İçeriği
1 Dünya’da ve Türkiye’de Tekstil Sektörü ile ilgili mevcut durum ve eğilimler, Dünya’da Tekstil Sektörünün durumu, Türkiye’de Tekstil sektörünün durumu, Tekstil Sektörünün Teknolojik Öncelikleri, Akıllı Tekstiller Piyasası, Dünya Akıllı tekstil Piyasaları, Türkiye Akıllı Tekstil Piyasası. Akıllı tekstiller: Tanımı ve Sınıflandırılması.
2 Konfor ve rahatlık sağlayan akıllı lifler. Mikrolifler, üretim yöntemleri ve kullanım alanları. Mikro lifin tanımlanması. Geleneksel eriyikten çekme yöntemi. Bikomponent üretim yöntemi. Soyma yöntemi. Genel özellikler.
3 Konfor ve Rahatlık Sağlayan Akıllı Lifler: Hollow (İçi Oyuk) lifler ve üretim yöntemleri Ticari olarak üretilen içi boş lifler ve üretim yöntemleri. Thermolite®, ThermaStat®, Holofiber®, Uygulama Alanları.
4 Konfor ve Rahatlık Sağlayan Diğer Akıllı Lifler: Kesit şekilleri farklılaştırılmış konfor lifleri. Üretim yöntemleri, özellikleri ve uygulama alanları. Ticari olarak üretilen konfor lifleri: Diaplex®, CoolMax®, Comfortrel®, Tactel®, Supplex®, Coolplus®, Akwatek®, Poliester ve Akwadyne® Nylon Mipan Aqua-F
5 Antibakteriyel-antimikrobiyal tekstil yüzeyleri (1.bölüm). Mikro organizmalar, özellikleri, neden oldukları sağlık sorunları. Çözüm önerileri. Patojenik ve patojenik olmayan mikroorganizmalar ve etkileri. Mikroorganizma çeşitleri ve özellikleri. Antimikrobiyal ve antnibaktetriyel maddeler ve ticari olarak üretilen ürünler.
6 Antibakteriyel-antimikrobiyal tekstil yüzeyleri (2.bölüm). Antimiktobital uygulamaları. Antimikrobiyal-antibakteriyal tekstil yüzeylerinin üretimi. Antimikrobiyal apre işlemleri, Antimikrobiyal-antibakteriyal liflerin kullanımı ile mikroorganizmalara karşı direnç özelliği kazandırılmış tekstil yüzeylerinin oluşumu.
7 Antibakteriyel-antimikrobiyal tekstil yüzeyleri (3.bölüm). Antimikrobiyal lifler. Antimikrobiyal özellik kazandırma yöntemleri. Polimerizasyon reaksiyonu sırasında polimer modifikasyonu, Lif çekim işlemi sırasında özel bileşiklerin eklenmesi, eriyikten veya çözeltiden lif çekimi sırasında, lifin son bitim (apre) işlemleri. Life eklenen kimyasalın antimikrobiyel etkinliği ve dayanıklılığı.
8 ARA SINAV
9 Anti-statik lifler (1. bölüm). Statik elektriklenme, statik elektrikten korunma yöntemleri, Tekstil ürünlerinde statik elektriklenmenin neden olduğu sorunlar. Giysi yapışması. Kumaşın kirlenmesi, kıvılcım veya çıtırdama sesi. Statikelektrikten arınmış iyi bir iş ortamı için gerekli malzemeler. Antistatik halı, antistatik masa örtüsü, topraklama bileziği, antistatik gömlek ve giysi. Antistatik ayakabı ve terlik.
10 Anti-statik lifler (2. bölüm). İletkenlik kavramı. İletken polimerler, özellikleri ve iletkenlik değerleri. İletken malzemelerin kullanılma amacı, güç transferini sağlamak, sinyallerin aktarılması, elektromanyetik koruma. Kumaşlara antistatik madde emdirilmesi. Kumaşların ve dokusuz yüzeylerin iletken maddeler ile kaplanması. Polianilin, polipirol. Vakumla metal kaplama, galvanik kaplama, kimyasal kaplama. İletken liflerin kullanım alanları.
11 Tekstil yüzeylerinde geç tutuşurluk ve önemi (1.bölüm). Yanma mekanizması. Alev yayılma hızı. Alev yayılma hızını etkileyen faktörler: Malzemenin yüzey pürüzlülüğü, Yanma esnasındaki konumu (yatay, dikey), geometrisi (katlanmış, açık ende), yanma ortamında hava basıncı ve akış hızı, akışkanlar kimyası, malzemenin ilk ısısı. Tekstillerde güç tutuşurluk ve yanmazlık
12 Tekstil yüzeylerine güç tutuşurluk özelliği kazandırma yöntemleri (2.bölüm). Polimerizasyon adımında; belirli fosfor ve/veya halojen içeren komonomerlerin, lif oluşturma polimeri içine eklenmesi, lif çekimi sırasında belirli modifiye edici maddelerin lif çekim çözeltisi içine ve lif çekim banyosuna eklenmesi, doğal, rejenere ve sentetik liflerin ve kumaşların, güç tutuşurluk bitim işlemini de içeren, yüzey modifikasyonu.
13 13. Kimyasal madde ve yanmaya karşı yüksek performanslı lifler (3.bölüm). Güç tutuşur lifler, üretimi, özellikleri ve kullanım alanları. Ticari olarak üretimi yapılan yanmaya karşı yüksek direnç gösteren lifler. Polybenzimidazol (PBI) lifleri, Novoloid (Kynol) lifleri, Melamine-formaldehide lifleri. Polimerizasyon yöntemleri, fiziksel, kimyasal vemekanik özellikleri Kullanım alanları.
14 Selüloz esaslı karbon lifleri. Tarihi gelişim. Üretim aşamaları. 1-Düşük sıcaklık degredasyonu (ısıl bozunma) ve termal kararlılığın sağlanması (< 400 ºC)-Termal kararlılığın oksidasyon yöntemi ile kazandırılması, 2-Karbonizasyon (< 1500 ºC), 3-Grafitleştirme (> 2500 ºC) aşamaları. Soygaz ortamında yapılan düşük sıcaklık degredasyon (ısıl bozunma) ve termal kararlılığın sağlanması (< 400 ºC). Reaktif atmosfer ortamda rayon termal degradasyonu.
15
16
17
18
19
20

Dersin Öğrenme Çıktıları
1 Akıllı liflerin tarihi gelişimi, önemi
2 Fiziksel olarak kazandırılan akıllı lif özelliği
3 Mikro liflerin tanımı, üretim yöntemleri, uygulama alanları
4 Anti-bakteriyel lifler
5 Anti-statik lifler
6 Tekstil liflerine UV-koruma özelliğinin kazandırılması
7 Tekstil liflerine kendi-kendini temizleme özelliğinin kazandırılması
8 Nanolifler, üretim yöntemleri ve uygulama alanları hakkında bilgi edinme
9
10

*Dersin Program Yeterliliklerine Katkı Seviyesi
1 Matematik, fen ve Mühendislik bilgilerini uygulama becerisi
2 Deney tasarlama ve yapma ile deney sonuçlarını yorumlama becerisi
3 İstenen gereksinimleri karşılayacak biçimde bir sistemi, parçayı veya süreci tasarımlama
4 Disiplinler arası takımlarda çalışabilme becerisi
5 Mühendislik problemleri tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi
6 Mesleki ve etik sorumluluk bilinci
7 İngilizce ve Türkçe etkin iletişim kurma becerisi
8 Mühendislik çözümlerinin evrensel ve toplumsal boyutlarda etkinliklerini anlamak için gerekli genişlikte eğitim
9 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci
10 Çağın sorunları hakkında bilgi
11 Mühendislik uygulamaları için gerekli teknikleri, yetenekleri ve modern araçları kullanma becerisi
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder

Planlanan Öğretim Faaliyetleri, Öğretme Metodları ve AKTS İş Yükü
  Sayısı Süresi (saat) Sayı*Süre (saat)
Yüz yüze eğitim 14 3 42
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme) 3 15 45
Ödevler 4 20 80
Sunum / Seminer hazırlama 2 10 20
Kısa sınavlar 0 0 0
Ara sınavlara hazırlık 0 0 0
Ara sınavlar 1 3 3
Proje (Yarıyıl ödevi) 0 0 0
Laboratuvar 0 0 0
Arazi çalışması 0 0 0
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık 0 0 0
Yarıyıl sonu sınavı 0 0 0
Araştırma 0 0 0
Toplam iş yükü     190
AKTS     7.50

Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
Yarıyıl içi değerlendirme Sayısı Katkı Yüzdesi
Ara sınav 1 40
Kısa sınav 0 0
Ödev 0 0
Yarıyıl içi toplam   40
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı   40
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı   60
Genel toplam   100

Önerilen Veya Zorunlu Okuma Materyalleri
Ders kitabı 1-Xiaoming Tao, ‘Smart fibres, fabrics and clothing’, The Textile Institute 2-John Hearle, ‘High Performance Fibres’ 3-Tatsuya Hongu and Glyn O. Phillips, 'New Fibres', Ellis Horwood, New York, 4-Xiaoming Tao, ‘Smart Fibres, Fabrics and Clothing’, The Textile Institute, 2000 5-U.-C Hipler, P. Elsner ‘Biofunctional Textiles and the Skin’, Karger, 2006 6. A. Abbot, M. Ellison, ‘Biologically Inspired Textiles’, The Textile Institute, 2008
Yardımcı Kaynaklar 1-Xiaoming Tao, ‘Smart fibres, fabrics and clothing’, The Textile Institute 2-John Hearle, ‘High Performance Fibres’ 3-Tatsuya Hongu and Glyn O. Phillips, 'New Fibres', Ellis Horwood, New York, 4-Xiaoming Tao, ‘Smart Fibres, Fabrics and Clothing’, The Textile Institute, 2000 5-U.-C Hipler, P. Elsner ‘Biofunctional Textiles and the Skin’, Karger, 2006 6. A. Abbot, M. Ellison, ‘Biologically Inspired Textiles’, The Textile Institute, 2008

Ders İle İlgili Dosyalar