Dersin Adı Dersin Seviyesi Dersin Kodu Dersin Tipi Dersin Dönemi Yerel Kredi AKTS Kredisi Ders Bilgileri
YAS GELENEĞİ VE AĞITLAR İkinci Düzey TDE 633 1 7.00 7.00 Yazdır
   
Dersin Tanımı
Ön Koşul Dersleri --
Eğitimin Dili Türkçe
Koordinatör
Dersi Veren Öğretim Eleman(lar)ı PROF. DR. İSMAİL GÖRKEM
Yardımcı Öğretim Eleman(lar)ı --
Dersin Veriliş Şekli Anlatım, soru-cevap, tartışma, örnek makale incelemesi.
Dersin Amacı Ağıt türü ve onun sosyolojik temelde nasıl bir ortamda doğduğu, yas tutma ortamı, yas haricindeki ortamlarda ağıtların nasıl ortaya çıkabileceği ve ağıtların yüklendiği işlevlerin kavratılması.
Dersin Tanımı Türklerde yas geleneği ve bu gelenek çerçevesinde oluşan pratikler; seçilen ağıt metinlerinin bu bağlamda değerlendirilmesi. Bu alanda yapılmış çalışmaların değerlendirilmesi.

Dersin İçeriği
1 Folklor nedir? Sözel kültür-sözlü edebiyat ilişkisi. Folklorun mahiyeti
2 Dünya milletlerinde ve Türklerde yas geleneği ve ağıtlar.
3 Ağıt türünün özellikleri, diğer türlerle ilişkisi.
4 Alp Er Tonga ağıtı
5 Tarihî gerçeğin edebîleşmesi: Bahçe Müftüsünün Ağıtı.
6 Sözel Tarih ve Ağıtlar: Yemen ve Sarıkamış ağıtları.
7 Yetişkinler için söylenen ağıtlar.
8 Ara sınav
9 Çocuklar ve gençler için söylenen ağıtlar.
10 Düğün türkülerinin hazin yönü: Kına Türküsü mü Ağıt mı?
11 İnsan dışındaki varlıklara söylenen ağıtlar: Ölen hayvan veya ağaçlar için söylenen ağıtlar
12 Afetler için söylenen ağıtlar: Deprem konulu ağıtlar
13 Ağıt türünün türküleşmesi: Kesik Çayır Biçilir mi, Hey On Beşli ve Şen Olasın Ürgüp türküleri
14 Anadolu-Türk ağıtlarına ‘mizah’ penceresinden bakmak
15 Final sınavı
16
17
18
19
20

Dersin Öğrenme Çıktıları
1 Yas ortamının, yas geleneğinin ve uygulamalarının öğrenilmesi.
2 Ağıt türünün öğrenilmesi, ağıt türü ile yas ortamının ilişkisinin anlaşılması.
3 Ağıt türünün diğer türlerle ortak ve farklı yanlarının öğrenilmesi.
4 Destanlar ile ağıtların ilişkisinin anlaşılması.
5 Sözlü tarih açısından ağıtların taşıdığı önemin kavranması.
6 Ağıt metinlerinden hareketle Türk kültürünün insana, doğaya ve hayata bakış açısının anlaşılması.
7
8
9
10

*Dersin Program Yeterliliklerine Katkı Seviyesi
1 Kamu Hukukund alanında genel bilgi edinme
2 Seçtiği derslerle ilgili ayrıntılı bilgi edinme
3 Mezunların uzman unvanı elde etmesi
4 Mesleklerine olumlu katkı sunma
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder

Planlanan Öğretim Faaliyetleri, Öğretme Metodları ve AKTS İş Yükü
  Sayısı Süresi (saat) Sayı*Süre (saat)
Yüz yüze eğitim 14 3 42
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme) 14 6 84
Ödevler 0 0 0
Sunum / Seminer hazırlama 0 0 0
Kısa sınavlar 0 0 0
Ara sınavlara hazırlık 1 8 8
Ara sınavlar 1 2 2
Proje (Yarıyıl ödevi) 0 0 0
Laboratuvar 0 0 0
Arazi çalışması 0 0 0
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık 1 8 8
Yarıyıl sonu sınavı 1 2 2
Araştırma 0 0 0
Toplam iş yükü     146
AKTS     6.00

Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
Yarıyıl içi değerlendirme Sayısı Katkı Yüzdesi
Ara sınav 1 40
Kısa sınav 0 0
Ödev 0 0
Yarıyıl içi toplam   40
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı   40
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı   60
Genel toplam   100

Önerilen Veya Zorunlu Okuma Materyalleri
Ders kitabı GÖRKEM, İsmail (2001), Türk Edebiyatında Ağıtlar: Çukurova Ağıtları (İnceleme-Metinler), Ankara: Akçağ Yay.
Yardımcı Kaynaklar AKAY, Aydın Sefa (2006). “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Tarih Araştırmalarında Kaynak Olma Özelliği”, Millî Folklor, c. IX, S. 70, s. 38-58. AKTAŞ, Şerif (2009) “Edebî Metin ve Özellikleri”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi/ (Prof. Dr. Hüseyin Ayan Özel Sayısı), S. 39, s. 187-200. ALBAYRAK, Nurettin (2004) Ansiklopedik Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü, İstanbul: L&M Yayınları. BALİ, Muhan (1997) Ağıtlar, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. BASCOM, William R. (2007) “Sözlü Geleneğin (Folklorun) Dört İşlevi”, (Çev.: Aysıt Tansel), Folklor/Edebiyat, S. 52, 2007/4, s. 7-28. BAŞGÖZ, İlhan (1996). “Folklorun Beşinci İşlevi”, Folkloristik: Prof. Dr. Umay Günay Armağanı, (Hz.: Ö. Çobanoğlu- M. Özarslan), Ankara: Diyanet Vakfı Mat., s. 1-5. BAŞGÖZ, İlhan (1986) “Düğün Türküleri mi Ağıt mı?”, Folklor Yazıları, İstanbul: Adam Yayınları, s. 263-268. BORATAV, Pertev Naili (1969) 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, İstanbul: Gerçek Yayınları. BORATAV, Pertev Naili (1973) Türk Halkbilimi- II: 100 Soruda Türk Folkloru (İnanışlar- Töre ve Törenler, Oyunlar), İstanbul: Gerçek Yayınları. BORATAV, Pertev Naili (1991) “Türk Ağıtlarının İşlevleri Konuları ve Biçimleri”, Folklor ve Edebiyat-2-1982, İstanbul. BRAKELEY, Therasa C. (1972) “Mourning Song”, Funk and Wagnalls Standart Dictionary of Folklore, Mythology and Legend, (ed. Maria Leach), USA. ÇOBANOĞLU, Özkul (1999). “İşgal Edilen Vatan Topraklarında Aşık Edebiyatı’nın İşlevleri ve Aşık Şenlik”, Millî Folklor, c. VI, S. 42, s. 29-35. DİYARBEKİRLİ, Nejat (1992) “Türklerde Mezar Yapısı ve Defin Merasimleri”, Türk Kültürü Araştırmaları (Prof. Dr. Muharrem Ergin’e Armağan), c. XXVII, S. 1-2, Ankara 1992. EKİCİ, Metin (1998) “Halk Bilimi Çalışmalarında Metin (Text), Doku (Texture), Sosyal Çevre ve Şartlar (Konteks) İlişkisinin Önemi”, Millî Folklor, c.V, S. 39, s. 25-34. EKİCİ, Metin (2005) “Türk Sözlü Geleneğinde Anlatıcılar ve Anlatmalar Arasındaki İlişkiye Art Zamanlı (Diyakronik) ve Eş Zamanlı (Senkronik) Bir Bakış”, Prof. Dr. Fikret Türkmen Armağanı, İzmir: Kanyılmaz Matbaası, s. 225- 230. ESEN, Ahmet Şükrü (1982) Anadolu Ağıtları (Açıklamalar ve dizinlerle yayına hazırlayanlar: Pertev Naili Boratav- Remy Dor), Ankara: İş Bankası Yayınları. ELÇİN, Şükrü (1990) Türkiye Türkçesinde Ağıtlar, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. GÖRKEM, İsmail (1997) “Tarihî Gerçeğin Edebîleşmesi: 1909 Adana Vilâyeti Ermeni Olayları ve Bahça Müftüsü ile Kardeşinin Ağıdı”, V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi/ Halk Edebiyatı Seksiyonu Bildirileri-1, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. GÖRKEM, İsmail (2003) “Ağıtlar”, Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, c. 3, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, s. 454- 506. GÖRKEM, İsmail (2006/1) “Anadolu Ağıtlarının Mizahi Kökeni Hakkında Bir Değerlendirme”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Prof. Dr. Tuncer Gülensoy Armağanı), S. 20, s. 153-168. HENDRICH, Beatrice (2005) “’Muharrem’de Ağlar Sazım’: Alevîlikte Sazın Belleksel ve İletişimsel Boyutları”, Türk(iye) Kültürleri, (Derl.: Gönül Putlar- Tahire Erman), İstanbul: Tetragon Yay., s. 291- 297. HONKO, Lauri (1996) “Ağıtlar: Yeniden Yaratma, Yapı ve Tür Problemleri”, (çev.: İsmail Görkem), Millî Folklor, c. IV, S. 29- 30 (Bahar- Yaz 1996). KALKAN, Emir (1992) Kayseri ve Yöresi Ağıtları, Kayseri. KATANOV, N. F. (2004) Türk Kabileler Arasında, (çev. Attila Bağcı), Konya: Kömen Yay. ÖRNEK, Sedat Veyis (1974) “Anadolu Folklorunda Yas”, I. Uluslararası Türk Folklor Semineri Bildirileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. REINHARD, Kurt (1974) “Güney Türk Ağıtlarının Biçimleri”, I. Uluslararası Türk Folklor Semineri Bildirileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. SAKAOĞLU, Yurdanur (1994) “Anadolu’da Ağıt Yakma Geleneğinin Günümüzdeki Durumu Üzerine Derlenmiş Malzemelerle Bazı Tespitler”, Prof. Dr. Saim Sakaoğlu’na 55. Yıl Armağanı, Kayseri. ŞENEL, Süleyman, (1988), “Türk Edebiyatında Ağıt”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c.1, İstanbul. TEKİN, Talat (1989) XI. Yüzyıl Türk Şiiri, Ankara: TDK Yayınları, s. 1- 19. TEKİNDAĞ, Şahabeddin (1963) “Padişahlar İçin Tertiplenen Türk Usûlü Cenaze”, Türk Kültürü, c. I, S. 7, Mayıs 1963. TITON, Jeff Todd (2006). “Metin”, (Çev.: Öykü Terzioğlu), Millî Folklor, c. IX, S: 69, s. 148- 163. ULUDAĞ, Süleyman (1988) “Ağıt” maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, cilt I, İstanbul. YALDIZKAYA, Ömer Faruk (1992) Emirdağ Yöresi Türkmen Ağıtları, İzmir. YAŞAR KEMAL [Göğceli] (1992) Ağıtlar, İstanbul: Toros Yayınları. YAŞAR, Sabahattin (2002) “Pehlivanlı Aşireti, Dinek Dağı Pehlivanlıları ve Abidin Bey Ağıdı”, Folklor/Edebiyat, VIII, 32 (2002/4), 215-250. YILDIRIM, Dursun (1998). “Coğrafya’dan Vatan’a Geçiş ve Vatan ile Göç Ediş Problemi”, Türk Bitiği, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 134-144.

Ders İle İlgili Dosyalar