Dersin Adı Dersin Seviyesi Dersin Kodu Dersin Tipi Dersin Dönemi Yerel Kredi AKTS Kredisi Ders Bilgileri
TÜRKÇENİN SES BİLGİSİ Birinci Düzey TDE 511 1 7.00 7.00 Yazdır
   
Dersin Tanımı
Ön Koşul Dersleri
Eğitimin Dili TÜRKÇE
Koordinatör
Dersi Veren Öğretim Eleman(lar)ı PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
Yardımcı Öğretim Eleman(lar)ı PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
Dersin Veriliş Şekli TEORİK
Dersin Amacı Bu ders öğrencilere Türkçe gramerinin ses bilgilerini öğretmenin yanı sıra Türk dilinin farklı dönemlerini gramer açısından karşılaştırmayı hedefler.
Dersin Tanımı Türkçenin dünya dilleri arasındaki yeri ve Türk yazı dilinin tarihî gelişimi konularıyla giriş yapıldıktan sonra gramere geçilecektir. Burada dilin en küçük birimi olan sesten başlanarak, Türkçenin ses olayları örneklerle anlatılacak; hece, kelime, kök, gövde ve eklerde sesler bütün özellikleriyle verilecektir.

Dersin İçeriği
1 Müfredat Tanıtımı
2 Dil, dil ilişkileri ve çeşitleri
3 Genel dil, lehçe, lehçe grupları, yakın ve uzak lehçe, şive, ağız
4 Konuşma ve yazı dili, dil kültür ilişkisi
5 Türk dilinin gelişme devreleri
6 Türk dilinin yapısı
7 Ses yolu, selerin çıkarılışı ve yazılışı
8 Ara Sınav
9 Türkçenin fonetik karakterleri
10 Ünlüler, uzun ünlüler, ikiz ünlüler, çift ünlüler, ünlü uyumu
11 Ünsüzler, ünsüz uyumu, ikiz ünsüzler, sonantlar
12 Tarihi ses olayları
13 Türkiye Türkçesindeki ses olayları: türeme, düşme, değişme, birleşme
14 Yer değiştirme, benzeşme, aykırılaşma, yuvarlaklaşma
15 Final Sınavı
16
17
18
19
20

Dersin Öğrenme Çıktıları
1 Öğrenciler Türkçe gramer yapısının temellerini öğrenir.
2 Türk dil ve lehçeleriyle ilgili temel kaynaklara erişebilir.
3 Türkiye Türkçesinin temel ses bilgisini kavrar.
4 Tespit edilen problemlerin çözümüne yönelik gerekli verileri toplar.
5 Türk dilinin ilk yazılı belgelerinden günümüze kadar gelen devreleri kronolojik olarak, eserleriyle birlikte bilir.
6 Yeni Türk dili ile ilgili dönemlere ait metinlerde; kelime tahlili, cümle tahlili ve kelime etimolojisi yapar.
7
8
9
10

*Dersin Program Yeterliliklerine Katkı Seviyesi
1 İngilizce okuma-yazma, dinleme-konuşma becerilerini ileri düzeyde geliştirebilmek.
2 Ulusal ve uluslararası platformlarda, kendisini etkili bir şekilde yazılı ve sözlü olarak ifade edebilecek İngilizce dil yeterliğini kazanmak.
3 İngiliz edebiyatına ait farklı türden eserleri; bu eserlerin tarihi, kültürel ve sosyal bağlamını kavramak
4 İngiliz dilinin yapısını, özelliklerini ve gelişimine ait bilgiye sahip olmak.
5 Dilbilgisi, ses bilgisi, söz-dizim, anlambilim, biçembilim, söylembilim ve derlembilim konularında yetkinlik kazanmak.
6 İngilizceden Türkçeye, Türkçeden İngilizceye farklı alanlardan her seviyede metinleri tercüme edebilecek bilgi ve yetkinliğe sahip olmak.
7 Alanıyla ilgili en son bilgi ve teknolojileri bilerek kullanmak.
8 Türkiye ve dünyanın farklı ülkelerinde İngilizce alanında mesleğini icra edecek bilgi, beceri ve yetkinliğe sahip olmak.
9 Dilbilim, yabancı dil öğretimi, edebiyat eleştirisi ve metin çevirisi gibi alanlarda yeterli bilgi ve birikime sahip olmak.
10 Edindiği kuramsal ve uygulamalı bilgileri ilgili alanlarda da kullanabilecek yetkinliğe sahip olmak.
11 Mesleği ile ilgili alanlarda karşılaşılan problemleri tanımlayıp bu konuda beklentileri karşılayacak çözümler geliştirebilmek.
12 Karşılaşılan problemlerin çözümü için ilgili kurumlar ile iş birliği yapma ve çözüm geliştirme becerisine sahip olmak.
13 Mesleki etik ve sorumluluk bilinci geliştirmek.
14 Disiplinlerarası bilgi birikimi ve bakış açısı kazanıp programda yer alan disiplinlerarası dersler sayesinde dil ve edebiyat çalışmalarının farklı diğer disiplinler ile ilişkisini çözümleyebilmek.
15 Edebiyat ve Dil Kuramlarına hâkim olmak.
16 Eleştirel ve analitik düşünme becerisi geliştirmiş olmak.
17 Mesleği ile ilgili proje, inovasyon ve ARGE çalışmaları geliştirme ve uygulama becerisine sahip olmak.
18 Mesleğine özgün birikimi kullanarak kültürel farklılıkları dikkate alan, evrensel standartlara uygun karşılaştırmalı bir araştırma, eğitim ve öğretim anlayışında olmak.
19 Mesleki ve bireysel alanlarda yaşam boyu öğrenme becerisine ve yetkinliğine sahip olmak.
20 Edebiyat kültürü içinde çevre, ırk, cinsiyet, din ve ekonomik konularda bilgi ve anlayış sahibi bir birey olarak topluma katkı sağlayabilecek farkındalık geliştirmek.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder

Planlanan Öğretim Faaliyetleri, Öğretme Metodları ve AKTS İş Yükü
  Sayısı Süresi (saat) Sayı*Süre (saat)
Yüz yüze eğitim 14 5 70
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme) 14 5 70
Ödevler 0 0 0
Sunum / Seminer hazırlama 0 0 0
Kısa sınavlar 0 0 0
Ara sınavlara hazırlık 0 0 0
Ara sınavlar 1 2 2
Proje (Yarıyıl ödevi) 0 0 0
Laboratuvar 0 0 0
Arazi çalışması 0 0 0
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık 0 0 0
Yarıyıl sonu sınavı 1 2 2
Araştırma 0 0 0
Toplam iş yükü     144
AKTS     6.00

Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
Yarıyıl içi değerlendirme Sayısı Katkı Yüzdesi
Ara sınav 1 4
Kısa sınav 0 0
Ödev 0 0
Yarıyıl içi toplam   4
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı   40
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı   60
Genel toplam   100

Önerilen Veya Zorunlu Okuma Materyalleri
Ders kitabı 1 Ergim, Muharrem (1997), Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Yayınları, 406 s. 2 Demircan, Ömer (1996), Türkçenin Ses Dizimi, İstanbul: Der Yayınevi, 196 s. 3 Banguoğlu, Tahsin (2004), Türkçenin Grameri, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları, 628 s. 4 Karaağaç, Günay (2010), Türkçenin Ses Bilgisi, İstanbul: Kesit Yayınları, 232 s.
Yardımcı Kaynaklar Coşkun, Volkan (2010), Türkçenin Ses Bilgisi, (2. baskı), İstanbul: IQ Kültür SanatYayıncılık, 285 s.

Ders İle İlgili Dosyalar