Dersin Adı Dersin Seviyesi Dersin Kodu Dersin Tipi Dersin Dönemi Yerel Kredi AKTS Kredisi Ders Bilgileri
TÜRKÇENİN SES BİLGİSİ İkinci Düzey TDE 511 Seçmeli 1 7.00 7.00 Yazdır
   
Dersin Tanımı
Ön Koşul Dersleri
Eğitimin Dili TÜRKÇE
Koordinatör
Dersi Veren Öğretim Eleman(lar)ı PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
Yardımcı Öğretim Eleman(lar)ı PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
Dersin Veriliş Şekli TEORİK
Dersin Amacı Bu ders öğrencilere Türkçe gramerinin ses bilgilerini öğretmenin yanı sıra Türk dilinin farklı dönemlerini gramer açısından karşılaştırmayı hedefler.
Dersin Tanımı Türkçenin dünya dilleri arasındaki yeri ve Türk yazı dilinin tarihî gelişimi konularıyla giriş yapıldıktan sonra gramere geçilecektir. Burada dilin en küçük birimi olan sesten başlanarak, Türkçenin ses olayları örneklerle anlatılacak; hece, kelime, kök, gövde ve eklerde sesler bütün özellikleriyle verilecektir.

Dersin İçeriği
1 Müfredat Tanıtımı
2 Dil, dil ilişkileri ve çeşitleri
3 Genel dil, lehçe, lehçe grupları, yakın ve uzak lehçe, şive, ağız
4 Konuşma ve yazı dili, dil kültür ilişkisi
5 Türk dilinin gelişme devreleri
6 Türk dilinin yapısı
7 Ses yolu, selerin çıkarılışı ve yazılışı
8 Ara Sınav
9 Türkçenin fonetik karakterleri
10 Ünlüler, uzun ünlüler, ikiz ünlüler, çift ünlüler, ünlü uyumu
11 Ünsüzler, ünsüz uyumu, ikiz ünsüzler, sonantlar
12 Tarihi ses olayları
13 Türkiye Türkçesindeki ses olayları: türeme, düşme, değişme, birleşme
14 Yer değiştirme, benzeşme, aykırılaşma, yuvarlaklaşma
15 Final Sınavı
16
17
18
19
20

Dersin Öğrenme Çıktıları
1 Öğrenciler Türkçe gramer yapısının temellerini öğrenir.
2 Türk dil ve lehçeleriyle ilgili temel kaynaklara erişebilir.
3 Türkiye Türkçesinin temel ses bilgisini kavrar.
4 Tespit edilen problemlerin çözümüne yönelik gerekli verileri toplar.
5 Türk dilinin ilk yazılı belgelerinden günümüze kadar gelen devreleri kronolojik olarak, eserleriyle birlikte bilir.
6 Yeni Türk dili ile ilgili dönemlere ait metinlerde; kelime tahlili, cümle tahlili ve kelime etimolojisi yapar.
7
8
9
10

*Dersin Program Yeterliliklerine Katkı Seviyesi
1 Türk Dili ve edebiyatı alanında araştırma ve çalışma için temel bilgi ve becerileri kazanır.
2 Türk Dili ve edebiyatı alanındaki kavram ve teorileri bilimsel yöntemlerle değerlendirir.
3 Türk Dili ve edebiyatının başlangıçtan günümüze kadarki tarihi gelişim ve değişimine vakıf olur.
4 Türk Dili ve edebiyatı konularında ileri düzey araştırma ve çalışmaları bağımsız olarak yürütebilir.
5 Osmanlı Türkçesiyle yazılmış edebi metinleri okuma, yazma ve anlama bilgi ve becerisine sahip olur.
6 Türkçeyi doğru, güzel ve etkili bir şekilde kullanır.
7 Türk halk kültürü ve edebiyatının sözlü-yazılı ürünlerini ve kaynaklarını tanır.
8 Dil ve edebiyat alanlarındaki duyarlılık ve zevkini geliştirir.
9 Bilimsel düşünmeyi öğrenir.
10 Mesleki terminolojiye hâkim olur.
11 Türk Dili ve edebiyatı alanıyla ilgili bilgi ve dökümanlara internet ve kütüphaneler aracılığıyla ulaşabilir.
12 Disipline ilişkin sorunları görme, eleştirel bakış açısıyla değerlendirme ve çözüm üretme yetisi kazanır.
13 Alanla ilgili karşılaşılan problemleri çözmeye dayalı öneriler geliştirebilir.
14 Türk Dili ve edebiyatının etkilendiği düşünce ve sanat hareketlerini ve bunların izlerini tespit eder.
15 Disiplinler arası bakış açısı ve değerlendirmeler yapabilir
16 Akademik dünyayı tanır.
17 Yaşam boyu öğrenme gerekliliğinin farkına varır.
18 Sistematik düşünme yetenek ve kapasitesine sahip olur.
19 Bilimsel ve mesleki etik ve sorumluluk sahibi olur.
20 Yaşadığı dünya, içinde bulunduğu toplum ve kendisi hakkında eleştirel bir anlayışa sahip olur
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder

Planlanan Öğretim Faaliyetleri, Öğretme Metodları ve AKTS İş Yükü
  Sayısı Süresi (saat) Sayı*Süre (saat)
Yüz yüze eğitim 14 5 70
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme) 14 5 70
Ödevler 0 0 0
Sunum / Seminer hazırlama 0 0 0
Kısa sınavlar 0 0 0
Ara sınavlara hazırlık 0 0 0
Ara sınavlar 1 2 2
Proje (Yarıyıl ödevi) 0 0 0
Laboratuvar 0 0 0
Arazi çalışması 0 0 0
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık 0 0 0
Yarıyıl sonu sınavı 1 2 2
Araştırma 0 0 0
Toplam iş yükü     144
AKTS     6.00

Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
Yarıyıl içi değerlendirme Sayısı Katkı Yüzdesi
Ara sınav 1 4
Kısa sınav 0 0
Ödev 0 0
Yarıyıl içi toplam   4
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı   40
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı   60
Genel toplam   100

Önerilen Veya Zorunlu Okuma Materyalleri
Ders kitabı 1 Ergim, Muharrem (1997), Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Yayınları, 406 s. 2 Demircan, Ömer (1996), Türkçenin Ses Dizimi, İstanbul: Der Yayınevi, 196 s. 3 Banguoğlu, Tahsin (2004), Türkçenin Grameri, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları, 628 s. 4 Karaağaç, Günay (2010), Türkçenin Ses Bilgisi, İstanbul: Kesit Yayınları, 232 s.
Yardımcı Kaynaklar Coşkun, Volkan (2010), Türkçenin Ses Bilgisi, (2. baskı), İstanbul: IQ Kültür SanatYayıncılık, 285 s.

Ders İle İlgili Dosyalar