| Dersin adı |
Dersin seviyesi |
Dersin kodu |
Dersin tipi |
Dersin dönemi |
Yerel kredi |
AKTS kredisi |
Ders bilgileri |
| MÜHENDİSLİK HİDROLOJİSİ |
İkinci düzey |
İNŞ 343 |
|
6 |
4.00 |
4.00 |
Yazdır |
|
Ön koşul dersleri
|
Yok
|
|
Eğitimin dili
|
Türkçe
|
|
Koordinatör
|
PROF. DR. HATİCE ÇITAKOĞLU
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
DOÇ. DR. HATİCE ÇITAKOĞLU
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
----
|
|
Dersin veriliş şekli
|
Haftada iki saat teorik anlatım. Haftada bir saat problemlerin çözümü.
|
|
Dersin amacı
|
Dünyada ve ülkemizde hidrolojik döngünün bileşenlerinin nitel ve nicel olarak öğrenilmesi, drenaj alanı kavramının, akış–yağış ilişkisinin nitel olarak öğrenilmesi, ülkemizdeki büyük havzaların konumlarının, su potansiyelinin, taşkın ve işletme hidrolojisi kavramlarının öğrenilmesi, yüzey suları hidrolojisi bileşenlerinin öğrenilmesi, doğal akarsularda hidrograf ve havza ortalaması hiyetograf kavramlarının ve akım ve yağış ölçümlerinin öneminin örenilmesi, akış–yağış ilişkisinde taşkın pik debisinin ve taşkın hidrografının hesabının öğrenilmesi, bir baraj gölünde taşkın öteleme hacmi hesabının taşkın hidrografı öteleme yöntemiyle öğrenilmesi, ve bir baraj gölünde aktif hacim hesabının Ripple diyagramı ve işletme tablosu yöntemleriyle öğrenilmesidir.
|
|
Dersin tanımı
|
Hidrolojik çevrimin bileşenleri hakkında temel bilgiler, drenaj alanı tanımı, topografik harita üzerinde drenaj alanı sınırlarının belirlenmesi, bir drenaj alanı sınırları içinde akış–yağış ilişkisinin nitel açıklaması, yağış oluş mekanizması ve türleri, yağmur ölçümü, alansal ortalama yağmur, doğal akarsu debisi ölçümü, bir havzanın toplanma zamanının tanımı ve tahmini, küçük havzalar için Rasyonel Formülün çıkarılması ve uygulanması, yağmur şiddet-süre-frekans ilişkileri, birim hidrograf tanımı ve ölçülmüş doneden ve sentetik olarak birim hidrograf hesabı, S hidrografı yöntemiyle farklı birim hidrograf hesabı, bir kritik yağmur fırtınasının verilen hiyetografından oluşan taşkın hidrografının birim hidograf yöntemiyle hesabı, taşkın frekans analizi, baraj gölünden ve akarsu parçası boyunca taşkın öteleme hesabı, bir barajın aktif hacminin Ripple diyagramı ve işletme yöntemleriyle hesabı.
|
|
1- |
Hidrolojik döngü, küresel su bütçesi, drenaj alanı tanımı, bir havzada yağış, sızma, süzülme, yüzeysel akım, yeraltı suyu akımının nitel tanımı ve öz açıklamaları.
|
|
2- |
Buharlaşma, yarı-doygun ve aşırı-doygun hava paketleri, adyabatik ve yarı-adyabatik soğuma ve ısınma, işba noktası sıcaklığı için Tetens Formülü.
|
|
3- |
Yağış mekanizması ve türleri, nokta yağışı ölçümü, plüviyometre, plüviyograf, alansal ortalama yağış, alansal ortalama yağış için Thiessen poligonları ve izohiyet yöntemleri.
|
|
4- |
Bitkisel tutma, sızma, süzülme, ilkel kayıplar, evapo-transpirasyon, ve ölçümleri, hiyetograf, hidrograf tanımları, bileşenleri, ve nitel açıklamalar, toplam ve efektif yağmur ilişkisi, ortalama havza sızma indisi, baz akımı ayrıştırması.
|
|
5- |
Küçük havzalarda Rasyonel Formül için varsayımlar ve analitik çıkarılması, noktasal yağmur için şiddet-süre-frekans eğrileri, örnekler
|
|
6- |
Hidrometrik ölçümler, günlük ortalama akım, limnimetre ve limnigraf, anahtar eğrisi.
|
|
7- |
Birim Hidrograf Yönteminin varsayımları ve temel bilgileri, ölçülmüş hiyetograf-hidrograf datasından birim hidrograf oluşturma ve kapsamlı bir örnek, farklı süreli birim hidrograflar için öteleme ve S-hidrografı yöntemleri, bir ekstrem yağmur hiyetografından oluşan taşkın hidrografının birim hidrograf yöntemiyle hesabı.
|
|
8- |
Birim Hidrograf Yönteminin varsayımları ve temel bilgileri, ölçülmüş hiyetograf-hidrograf datasından birim hidrograf oluşturma ve kapsamlı bir örnek, farklı süreli birim hidrograflar için öteleme ve S-hidrografı yöntemleri, bir ekstrem yağmur hiyetografından oluşan taşkın hidrografının birim hidrograf yöntemiyle hesabı.
|
|
9- |
Sentetik Birim Hidrograf.
|
|
10- |
Yıllık taşkın piki, ortalama tekerrür peryodu, taşkın zararı için ortalama tekerrür peryodunun ve su yapısı ekonomik ömrünün fonksiyonu olarak hidrolojik risk.
|
|
11- |
Hidrolojide istatistiksel uygulamalarda kullanılan olasılık dağılımları, istatistiksel taşkın frekans analizi.
|
|
12- |
Bir rezervuardan Pulse yöntemiyle taşkın ötelemesi.
|
|
13- |
Bir doğal akarsu parçasından Muskingum yöntemiyle taşkın ötelemesi.
|
|
14- |
Bir baraj rezervuarının ölü hacmi, faydalı hacmi, ve taşkın öteleme hacmi, aylık doğal akarsu akımlarını kullanarak Ripple diyagramı ve işletme tablosu yöntemleriyle aktif hacim hesabı.
|
|
15- |
|
|
16- |
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
Mühendislik hidrolojisi önemli konularının ve yöntemlerin, ve ülkemizdeki baraj ve bağlama gibi su yapılarının tasarım ve işletilmesindeki öneminin kavranması.
|
|
2- |
Su Kaynakları Mühendisliğini ilgilendiren hidrolojik döngünün yağış ve yüzey akım bileşenlerinin ölçülmesi, ölçülmüş datanın değerlendirilmesi, ölçülmüş data kullanarak, ve ölçülmüş datası olmayan havzalarda sentetik olarak doğal akarsu akımlarını hesaplama gerekliliği ve konvansiyonel yöntemlerin kavranması.
|
|
3- |
Ekstrem yağmurların rastsal yapılarının istatistiksel yöntemlerle irdelenmesi gereği, bunların derinlik-süre-tekerrür ilişkilerinin belirlenmesinin kavranması ve uygulanması.
|
|
4- |
Taşkın piklerinin yapısal düzenlemelerle azaltılmasının, ve taşkın zararlarının yerel ve ülke genelinde önemli boyutlarda ekonomik kayıplara ve insan ve hayvan hayatı kayıplarına sebep olmasının kavranması.
|
|
5- |
Doğal akarsu akımlarının depolama tesislerinde, içme-ve-kullanma suyu, tarımsal sulama suyu, hidroelektrik enerji üretimi, ve mesirelik amaçlı biriktirilmesi ve işletme hidrolojisinin öneminin kavranması.
|
|
6- |
Su kullanımındaki israfın önlenmesinin hayati öneminin kavranması ve depolama tesislerinin optimum işletme prensibinin kavranması.
|
|
7- |
|
|
8- |
|
|
9- |
|
|
10- |
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
mesleki rol ve işlevlerini yerine getirmek için gerekli kuramsal ve uygulama bilgilerine sahiptir.
|
|
|
2- |
Mesleki etik ilke ve değerlere uygun davranır
|
|
|
3- |
|
|
|
4- |
|
|
|
5- |
|
|
|
6- |
|
|
|
7- |
|
|
|
8- |
|
|
|
9- |
|
|
|
10- |
|
|
|
11- |
|
|
|
12- |
|
|
|
13- |
|
|
|
14- |
|
|
|
15- |
|
|
|
16- |
|
|
|
17- |
|
|
|
18- |
|
|
|
19- |
|
|
|
20- |
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
14
|
3
|
42
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
14
|
1
|
14
|
|
Ödevler
|
7
|
1
|
7
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
0
|
0
|
0
|
|
Kısa sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
1
|
5
|
5
|
|
Ara sınavlar
|
1
|
1
|
1
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
0
|
0
|
0
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
1
|
6
|
6
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
1
|
1
|
|
Araştırma
|
1
|
5
|
5
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
81
|
|
AKTS
|
|
|
3.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
40
|
|
Kısa sınav
|
0
|
0
|
|
Ödev
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
40
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
60
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
Öğrencilere bilgisayar dosyası olarak dağıtılan ders notları ve örnek problemler.
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
Usul, N. (1999) Mühendislik Hidrolojisi, ODTÜ Basımevi, 1.inci baskı, Ankara.
|
|