| Dersin adı |
Dersin seviyesi |
Dersin kodu |
Dersin tipi |
Dersin dönemi |
Yerel kredi |
AKTS kredisi |
Ders bilgileri |
| FARMASÖTİK TOKSİKOLOJİ LAB. |
Birinci düzey |
FTO 404 |
Zorunlu |
8 |
3.00 |
3.00 |
Yazdır |
|
Ön koşul dersleri
|
Yok
|
|
Eğitimin dili
|
Türkçe
|
|
Koordinatör
|
DR. ÖĞR. ÜYESİ İFFET İPEK BOŞGELMEZ
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
Doç.Dr. Ayşe EKEN, Dr.Öğr.Üyesi İffet İpek BOŞGELMEZ, Dr.Öğr.Üyesi Burcu ÜNLÜ ENDİRLİK
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
Araş.Gör.Elçin BAKIR, Araş.Gör Aysun ÖKÇESİZ
|
|
Dersin veriliş şekli
|
Ders haftada 3 saat uygulamalı ders şeklinde işlenir. Öğrenci katılımları gereklidir.
|
|
Dersin amacı
|
Toksikolojik analizler, kalitatif ve kantitatif kimyasal madde taranması.
|
|
Dersin tanımı
|
Bu derste laboratuar güvenliği, metallerin kalitatif taranması, İTK ile asidik ve bazik ilaçların biyolojik materyalde taranması, biyolojik materyalde spektrofotometrik salisilat ve parasetamol tayini, metanol tayin yöntemleri ile ilgili bilgiler verilir. Derste bu analiz yöntemlerinin uygulaması yapılır.
|
|
1- |
Bazı Metallerin Biyolojik Örnekte Yıkılanmadan Aranmaları (Metalik Zehirler - a) Yıkılama İşlemi b) Bazı Metallerin Biyolojik Örnekte Yıkılanmadan Aranmaları)
|
|
2- |
Uçucu Zehirlerin Biyolojik Materyalde Kalitatif Tanımlanmaları (Uçucu Zehirler - Uçucu Zehirlerin Biyolojik Materyalden İzolasyonu)
|
|
3- |
Biyolojik Materyalde Metanol Tayini (Spektroskopi - Örnek Konsantrasyonunun Hesaplanması - Biyolojik Tanımlarda Kullanılan Eser Düzeyler - Konsantrasyon Birimleri - Metanol’ün Mikrodifüzyon Yöntemiyle Ayırıcı Tanıma Reaksiyonu - Metanol Düzeyinin Spektrofotometrik Olarak Saptanması)
|
|
4- |
Sıklıkla Zehirlenmeye Neden Olan Bazik İlaçların Biyolojik Materyalde Tanımlanmaları (Ekstraksiyon, Ekstraksiyonun Verimini Etkileyen Faktörler, Ekstraksiyonda Çözümü Seçimi, Kromatografi, Dayandığı İlkelere Göre Kromatografi Çeşitleri, İnce Tabaka Kromatografisi (İTK), İTK''''da Temel Kavramlar, İTK''''da Rf Değerine Etki Eden Faktörler, Antipsikotik İlaçlarla Zehirlenmeler, Trisiklik Antidepresan Zehirlenmeleri, Opiyat Zehirlenmeleri)
|
|
5- |
Sıklıkla Zehirlenmeye Neden Olan Asidik İlaçların Biyolojik Materyalde Tanımlanmaları (Ekstraksiyon, Ekstraksiyonun Verimini Etkileyen Faktörler, Ekstraksiyonda Çözümü Seçimi, Kromatografi, Dayandığı İlkelere Göre Kromatografi Çeşitleri, İnce Tabaka Kromatografisi (İTK), İTK''''da Temel Kavramlar, İTK''''da Rf Değerine Etki Eden Faktörler, Sedatif-Hipnotik İlaçlar, Salisilatlar)
|
|
6- |
Salisilatların Biyolojik Materyalde Spektrofotometrik Tayini (Spektroskopi - Örnek Konsantrasyonunun Hesaplanması - Biyolojik Tanımlarda Kullanılan Eser Düzeyler - Konsantrasyon Birimleri - - Salisilat Düzeyinin Spektrofotometrik Olarak Saptanması)
|
|
7- |
Parasetamol''''ün Biyolojik Materyalde Tanınması ve Tayini 8Spektroskopi - Örnek Konsantrasyonunun Hesaplanması - Biyolojik Tanımlarda Kullanılan Eser Düzeyler - Konsantrasyon Birimleri - Parasetamol''''ün o-Krezol-Amonyak Testi ile Nitel Analizi - Parasetamol Düzeyinin Spektrofotometrik Olarak Saptanması)
|
|
8- |
Ara sınav
|
|
9- |
Gıdalarda Toksikolojik Analizler (a) Süt ve Süt Ürünlerinde Yapılan Analizler b) Zeytinyağlarında Yapılan Analizler)
|
|
10- |
Öğrenci Sunumları (Toksikolojik Açıdan Önemli Olan Ksenobiyotikler)
|
|
11- |
Öğrenci Sunumları (Toksikolojik Açıdan Önemli Olan Ksenobiyotikler)
|
|
12- |
Öğrenci Sunumları (Toksikolojik Açıdan Önemli Olan Ksenobiyotikler)
|
|
13- |
Öğrenci Sunumları (Toksikolojik Açıdan Önemli Olan Ksenobiyotikler)
|
|
14- |
Öğrenci Sunumları (Toksikolojik Açıdan Önemli Olan Ksenobiyotikler)
|
|
15- |
Öğrenci Sunumları (Toksikolojik Açıdan Önemli Olan Ksenobiyotikler)
|
|
16- |
Final sınavı
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
Biyolojik materyalde metalik zehirlerin taranmasını bilir.
|
|
2- |
Biyolojik materyalde Uçucu zehirlerin aranmasını bilir.
|
|
3- |
Asidik özellikteki ilaçların ekstraksiyonunu ve tanımlanmasını yapar.
|
|
4- |
Bazik özellikteki ilaçların ekstraksiyonunu ve tanımlanmasını yapar.
|
|
5- |
Salisilat zehirlenmesinde salisilatı tanımlar ve spektrofotometrik olarak kantitatif analizini yapar.
|
|
6- |
Parasetamol zehirlenmesinde parasetamolü tanımlar ve spektrofotometrik olarak kantitatif analizini yapar.
|
|
7- |
Metanol zehirlenmesinde metanolü tanımlar ve spektrofotometrik olarak kantitatif analizini yapar.
|
|
8- |
Gıdalarda toksikolojik analizler yapar.
|
|
9- |
|
|
10- |
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
Eczacılık mesleğini, mevcut yasalar ve mevzuat doğrultusunda, etik ve deontolojik ilkeler çerçevesinde uygulayabilme ve gerektiğinde bu anlamda inisiyatif kullanabilme
|
|
|
2- |
Edinmiş olduğu bilgileri toplumun sağlık düzeyinin ve yaşam kalitesinin yükseltilmesi için kullanabilme
|
|
|
3- |
Eczacılık meslek uygulamalarındaki süreçleri ve kişiler arası ilişkileri yönetebilme ve iletişim yeteneklerini kullanabilme
|
|
|
4- |
Meslek uygulama alanlarındaki çalışma süreçlerini planlayabilme, ekip üyesi olabilme, ortak çalışmalara katılabilme ve bu çalışmaları yönetebilme
|
|
|
5- |
Evrensel ve ulusal sağlık sorunlarının farkında olarak sağlık hizmet kalitesinin artırılmasına yönelik politikalar üretebilme
|
|
|
6- |
İnsan sağlığının temelini oluşturan biyolojik sistemlerin işleyişi, sürdürülmesi ve patolojisine yönelik kavramlara sahip olabilme
|
|
|
7- |
Temel ve uygulamalı fen bilimlerini eczacılık meslek uygulamaları ile birleştirerek eczacılık alanında kullanabilme
|
|
|
8- |
Eczacılık alanında sahip olduğu bilgileri, farklı disiplinlerden gelen bilgilerle bütünleştirip yorumlayabilme, analiz edebilme ve çözüm önerileri getirebilme
|
|
|
9- |
Doğal, sentetik ve biyolojik kaynaklı ilaç etkin ve yardımcı maddelerinin araştırılması, geliştirilmesi ve üretilmesi konularında yeterli bilgi ve uygulama becerilerine sahip olabilme
|
|
|
10- |
Farmasötik preparatların ve tıbbi ürünlerin araştırılması, geliştirilmesi ve üretilmesi konularında yeterli bilgi ve uygulama becerilerine sahip olabilme
|
|
|
11- |
İlaç etkin ve yardımcı maddelerinin, farmasötik preparatların ve tıbbi ürünlerin fiziksel, kimyasal, biyolojik, mikrobiyolojik ve toksikolojik analizleri konusunda yeterli bilgi ve uygulama becerisine sahip olabilme
|
|
|
12- |
Birinci basamak sağlık hizmetinin gerektirdiği eczacılık hizmetlerini sunabilme
|
|
|
13- |
İlaçların hastaya sunulmasından önce, reçeteyi oluşturan ilaçların en uygun dozu, uygulama yolları ve geçimsizlikleri konusunda gerekli bilgiye sahip olma ve bu bilgileri kullanabilme
|
|
|
14- |
İlaçların ve tıbbi ürünlerin metabolizmaları, etkileri ve kullanımları ile ilgili bilgileri kullanarak hastaların reçetelerini doğru ve uygun olarak karşılayabilme
|
|
|
15- |
İlaçların en uygun şekilde kullanımını sağlamak ve teşvik etmek amacıyla farmasötik bakım ve klinik eczacılık uygulamaları çerçevesinde hasta kayıtlarını yönetebilme; hasta, hekim ve diğer sağlık personeline ilaçlar konusunda danışmanlık hizmeti verebilme
|
|
|
16- |
İlaçların en uygun şekilde kullanımını sağlamak ve teşvik etmek amacıyla, farmasötik bakım ve klinik eczacılık uygulamaları çerçevesinde ilaç tedavisinin hasta boyutunda değerlendirilmesi, değiştirilmesi ve karar verilmesi aşamalarına katılabilme ve bu alanda yeterli bilgi ve uygulama becerilerine sahip olabilme
|
|
|
17- |
Doğru ilaç kullanımını teşvik etmek üzere kullanımındaki eğilimleri izleme, değerlendirme ve çözüm geliştirebilme becerilerine sahip olabilme
|
|
|
18- |
İlaçlar ve sağlık alanında eğitim verebilme, danışmanlık ve denetim yapabilme
|
|
|
19- |
Eczacılık meslek uygulama alanlarının gerektirdiği çeşitli teknolojik araçlar, bilgi kaynakları ve yazılımlar konusunda yeterli bilgi ve uygulama becerilerine sahip olabilme
|
|
|
20- |
En az bir yabancı dili kullanarak eczacılık uygulama alanlarındaki bilgi ve gelişmeleri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme
Yaşam boyu öğrenmenin bilincinde olarak, eczacılık meslek uygulamaları, bilim, teknoloji, çağdaş düşünce ve davranış boyutunda güncel bilgilere sahip olabilme, bu bilgileri geliştirebilme ve derinleştirebilme
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
14
|
3
|
42
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
0
|
0
|
0
|
|
Ödevler
|
0
|
0
|
0
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
4
|
1
|
4
|
|
Kısa sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
8
|
3
|
24
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
1
|
1
|
|
Araştırma
|
2
|
2
|
4
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
75
|
|
AKTS
|
|
|
3.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
0
|
0
|
|
Kısa sınav
|
1
|
20
|
|
Ödev
|
1
|
20
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
40
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
1. Toksikoloji Kitabı, Ankara: Ankara Üniv.Yay.No.73. *Vural, N. (2005).
2. Vural N, Toksikoloji Lab. Kitabı, Ankara Eczacılık Fakültesi Yayınları, Ankara, 1975.
3. Cooper P, Poisoning by Drugs and Chemicals, Plant and Animals 3rd Ed., 1974 Thomas Waide and Sons Ltd., Leeds, London.
4. Winchester H, Poisoning and Drug Overdose, H.B. Saunde Company, Philadelphia, USA.
5. Burookes V, Poisons, 3rd Ed., 1975 Robert E. Krieger Publishing Company, Huntington, New York.
6. Hinberg J, Wieth JO, Quantitation Determination of Methanol in Biological Fluids, J. Lab. and Clin. Med. 355-362, 1963.
7. Kaye S, Handbook of Emergency Toxicology, 3rd Ed. Charles and Thomas Publisher, Springfield, Illionis, USA.
8. Sunshine I, Methodology of Analytical Toxicology, 1975, CPC Press, Cleveland.
9. Widdop, B., Hospital Toxicology and Drug Abuse Screening; Clarko’s Isolation and Identification of Drugs; (Moffat, A.C. Ed.) The Pharmaceutical Pres, 1986.
10. Kaistha K.K., Drug abuse Screening Programs: Detection Procedures, Developmet, Costs, Strect Samole analysis and Field Tests, J,Pharm. Sci., 61, 655, 1972.
11. Chafetz, l., Daly, R.E., Schnftman, H., Lomner, J.J.: Selective Colorimetric Determination of Acetaminophen, J.Phar.Sci., 60, 463-466.
12. Kondal, S.E., Glyn, J.P.: Paracetamol Measurement, Lancet, 17, 1174-48, 1975.
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
Vural N, Toksikoloji Lab. Kitabı, Ankara Eczacılık Fakültesi Yayınları, Ankara, 1975.
|
|