| Dersin adı |
Dersin seviyesi |
Dersin kodu |
Dersin tipi |
Dersin dönemi |
Yerel kredi |
AKTS kredisi |
Ders bilgileri |
| FARMAKOLOJİ |
İkinci düzey |
3.2.03 |
|
6 |
6.00 |
6.00 |
Yazdır |
|
Ön koşul dersleri
|
YOK
|
|
Eğitimin dili
|
TÜRKÇE
|
|
Koordinatör
|
DOÇ. DR. MUHAMMET YASİN TEKELİ
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
PROF. DR. BİLAL CEM LİMAN, PROF. DR. GÖKHAN ERASLAN, PROF.DR. MURAT KANBUR, PROF. DR. FERİDE KOÇ, DOÇ. DR. MUHAMMET YASİN TEKELİ
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
ARAŞ. GÖR. METİN ÇELİK
|
|
Dersin veriliş şekli
|
Dersler teorik ve uygulama şeklinde verilecektir. Multimedia olanakları kullanılacaktır.
|
|
Dersin amacı
|
Bu dersin amacı; Farmakolojik terimler, farmakokinetik, farmakodinamik, kemoterapötikler; sinir (merkezi ve otonom), kalp-damar, kan, sindirim, solunum, hormonal, boşaltım ve bağışıklık sistem hastalıklarında kullanılan ilaçlar, sıvı-elektrolit ve asit-baz denge bozukluklarında kullanılan ilaçlar, beslenme farmakolojisi gibi konular hakkında bilgi vermektir.
|
|
Dersin tanımı
|
İlaçların kaynakları, kimyasal özellikleri ve sınıflandırılması; ilaçların uygulama yolları farmakokinetik (emilim, dağılım, metabolizma ve atılım) ve farmakodinamik (etkileri ve etki mekanizması) özellikleri,
ilaçlar arasındaki etkileşimler,farmasötik işlemler (hazırlama ve kalite kontrol testleri); reçete yazımı, reçete yazımını düzenleyen yönetmelikler, insan gıda zincirine giren hayvanlar / hayvansal ürünler için ilaç geri çekilme aralıkları ve terapötik ilkeler (örneğin, uygun ilaçların seçimi, ilaç tedavisinin risk ve faydalarının değerlendirilmesi, tedavinin izlenmesi),kemoterapötiklerin (antibakteriyel, antiparaziter, antiviral, antifungal, antineoplastik ilaçlar, antiseptik ve dezenfektan maddeler) sınıflandırılması, kimyasal, farmakokinetik ve farmakodinamik özellikleri; sinir (merkezi ve otonom), kalp-damar, sindirim, solunum, hormonal, boşaltım ve bağışıklık sistemleri ile bitkisel kaynaklı, otokoidler, sıvı-elektrolit ve asit-baz denge bozukluklarında kullanılan ilaçların sınıflandırılması, kimyasal özellikleri, farmakokinetik (emilim, dağılım, metabolizma ve atılım) ve farmakodinamik özellikleri (etkileri ve etki mekanizması), yan/zararlı etkileri, kullanım prensipleri, örnek reçete yazılması, insan gıda zincirine giren hayvanlar / hayvansal ürünlerdeki kalıntı problemleri, yasal düzenlemeler ve geri çekilme süresi konuları genel özellikleriyle geniş bir şekilde anlatılır.
|
|
1- |
-TEORİK: 1)Farmakolojiye Giriş, İlaçlar, Tanım, Kaynaklar, Sınıflandırma, İsimlendirme, Dozlar, Yapı-Etki İlişkisi ve Tıbbi Kimya, Farmakokinetik (İlaçların kullanılma yolları, emilim, dağılım, vücutta uğradığı değişiklikler ve atılma)
-PRATİK: 1)İlaç Şekilleri, Farmasötik işlemler, ölçme ve tartma
2)Tentürdiyot ve Rivanol pomad hazırlama
|
|
2- |
-TEORİK: 1)Farmakodinami (İlaçların etki şekilleri, doz-yoğunluk ve doz-etki ilişkisi, ilaçlar arasındaki etkileşmeler, ilaçların etkisini değiştiren faktörler, ilaca direnç ve bağımlılık, ilaçların istenmeyen etkileri)
2)Kemoterapötikler ve Antibiyotiklere giriş (Antibakteriyal etkinlik, etki spektrumu, etki gücü, etki şekli, antibakteriyel direnç, antibiyotik karışımları)
-PRATİK: 1)Reçete yazma
2)Antibakteriyel ilaçlar ile ilgili örnek reçete yazma-I
3)Konuları tekrar ve pekiştirme soru cevap ve interaktif uygulama
|
|
3- |
-TEORİK: 1)Antibiyotikler-I (beta laktam, aminoglikozid ve makrolid)
2)Antibiyotikler-II (tetrasiklin, fenikol, linkozamid, polipepdit, nitrofuranlar, imidazoller, rifamisinler ve kinolon)
-PRATİK: 1)Antibakteriyel ilaçlar ile ilgili örnek reçete yazma-II
2)Antibakteriyel ilaçlar ile ilgili örnek reçete yazma-III
3)Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
4- |
-TEORİK: 1) Antihelmintikler-I (kelebeklere, şeritlere, yuvarlak kurtlara etkiyen ilaçlar)
2)Antihelmintikler-II (kalp kurduna etkiyen ilaçlar ve stratejik antihelmintik kullanımı) ve
3)Antiprotozal ilaçlar (koksidi, babesia, theileria, anaplazma, histomonas, tripanasoma ve diğer protozoonlara etkiyen ilaçlar)
-PRATİK: 1)İç paraziter ilaçlar ile ilgili örnek reçete yazma
2)Antiprotozoal ilaçlar ile ilgili örnek reçete yazma
3)Konuları tekrar ve pekiştirme soru cevap ve interaktif uygulama
4)Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
5- |
-TEORİK: 1)Dış Parazitleri Etkileyen İlaçlar-I (giriş, insektisitler, böcek kovucular, kemiricilere karşı kullanılan ilaçlar, sümüklü böceklere karşı kullanılan ilaçlar)
2)Dış Parazitleri Etkileyen İlaçlar-II (halk sağlığı yönünden önemli böceklerin kontrolü)
3)Mantarları Etkileyen İlaçlar
-PRATİK: 1) Dış paraziter ilaçlar ile ilgili örnek reçete yazma-I
2-Dış paraziter ilaçlar ile ilgili örnek reçete yazma-II
3-Antifungal ilaçlar ile ilgili örnek reçete yazma
4-Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
6- |
-TEORİK: 1)Virüsleri Etkileyen İlaçlar ve Neoplastik Hastalıkların Kemoterapisi
2)Antiseptik ve Dezenfektanlar-I
3)Antiseptik ve Dezenfektanlar-II
-PRATİK: 1)Antiseptik ve dezenfektanların kullanımı ile ilgili örnek reçete yazma
2)Antiviral ve antineoplastik ilaçlar ile ilgili örnek reçete yazma
3)Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
7- |
-TEORİK: 1)Merkezi Sinir Sistemi İlaçları-I (giriş, genel anestezikler, yatıştırıcı ve uyku ilaçları)
2)Merkezi Sinir Sistemi İlaçları-II (çırpınma önleyici ilaçlar, psikotrop ilaçlar, merkezi etkili kas gevşetici ilaçlar, yerel anestezikler)
3)Merkezi Sinir Sistemi İlaçları-III (narkotik ağrı kesiciler ve antagonistleri, narkotik olmayan ağrı kesiciler, damla hastalığında kullanılan ilaçlar, merkezi sinir sistemini uyaran ilaçlar)
-PRATİK: 1)Merkezi Sinir Sistemi ilaçları ile ilgili örnek reçete yazma-I
2)Merkezi Sinir Sistemi ilaçları ile ilgili örnek reçete yazma-II
3)Merkezi Sinir Sistemi ilaçları ile ilgili örnek reçete yazma-III
4)Ara sınava hazırlık için soru cevap ve interaktif uygulama
5)Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
8- |
-TEORİK: 1)Otonom Sinir Sistemi İlaçları-I (sempatomimetik ilaçlar, sempatolitik ilaçlar, otonom ganglionları etkileyen ilaçlar)
2)Otonom Sinir Sistemi İlaçları-II (parasempatomimetik ilaçlar, parasempatolitik ilaçlar, nöromusküler blokan ilaçlar)
-PRATİK: 1) Otonom Sinir Sistemi ilaçları ile ilgili örnek reçete yazma-I
2)Otonom Sinir Sistemi ilaçları ile ilgili örnek reçete yazma-II
3)Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
9- |
-TEORİK: 1)Kalp Damar Sistemi İlaçları
2)Kan ve Kan Şekillendiren Yapıları Etkileyen İlaçlar
3)Yerel Hormonlar (Histamin ve Antihistaminikler, prostonoidler, seratonin ve antagonistleri, peptidler)
-PRATİK: 1)Kalp damar sistemi ilaçları ile ilgili örnek reçete yazma
2)Kan ve kan şekillendiren yapıları etkileyen ilaçlarla ilgili örnek reçete yazımı
3)Yerel hormonlarla ilgili örnek reçete yazımı
4)Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
10- |
-TEORİK: 1)Hormonal Sistem Farmakolojisi-I (giriş, hipotalamus ve hipofiz hormonları, üremeyi etkileyen hormonlar)
2)Hormonal Sistem Farmakolojisi-II (adrenal steroidler, steroid türevleri ve antagonistleri, insülin, kan şekerini düşüren ilaçlar ve glukagon, tiroid hormonları ve antitiroid maddeler, parathormon)
-PRATİK: 1) Hormonal sistemi ilaçlarıyla ilgili örnek reçete yazımı
2)Hormonal sistemi ilaçlarıyla ilgili örnek reçete yazımı
3)Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
11- |
-TEORİK: 1)Solunum Sistemi Farmakolojisi (öksürük kesici ilaçlar, balgam söktürücü ilaçlar, solunum yollarını genişleten ilaçlar, sağaltımda kullanılan gazlar)
2)Sindirim Sistemi Farmakolojisi-I (ağız, yutak ve yemek borusunu etkileyen ilaçlar, mideyi etkileyen ilaçlar)
-PRATİK: 1) Solunum sistemi ilaçlarla ilgili örnek reçete yazımı
2)Sindirim sistemi ilaçlarıyla ilgili örnek reçete yazımı-I
3)Konuları tekrar ve pekiştirme soru cevap ve interaktif uygulama
4)Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
12- |
-TEORİK: 1) Sindirim Sistemi Farmakolojisi-II (bağırsakları etkileyen ilaçlar, karaciğeri etkileyen ilaçlar, rumen farmakolojisi)
-PRATİK: 1) Sindirim sistemi ilaçlarıyla ilgili örnek reçete yazımı-II
2) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
13- |
-TEORİK: 1) Sıvı-Elektrolit ve Asit-Baz Denge Farmakolojisi (sıvı elektrolit ve asit baz denge bozuklukları, böbrek ve idrar yollarını etkileyen maddeler, dolaşım şoku ve sağaltımı)
-PRATİK: 1) Sıvı elektrolit ve asit baz denge bozukluklarında kullanılan ilaçlarla ilgili örnek reçete yazımı
2)Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
14- |
-TEORİK: 1)Beslenme Farmakolojisi (vitaminler, mineral maddeler, gelişmeyi hızlandırıcı maddeler)
2)Bağışıklık Sistemi Farmakolojisi ve Besinlerde İlaç Kalıntıları
-PRATİK: 1) Vitamin, mineral ve gelişmeyi hızlandıran ilaçlarla ilgili örnek reçete yazımı
2)Bağışıklık sisteminde kullanılan ilaçlarla ilgili örnek reçete yazımı, Öğrenci Seminer Sunumu
3)Final sınavına hazırlık için soru cevap ve interaktif uygulamalar
4)Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
15- |
|
|
16- |
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
-Farmakolojik terimleri ve Veteriner Hekimlikte kullanılan ilaçların genel özelliklerini bilir. Veteriner kliniklerinde bulunan ilaçları tanır ve hangi amaçla kullanıldığını söyler.
|
|
2- |
-İlaçların uygulama yollarını bilir. Hangi uygulama yolunun daha avantajlı / dezavantajlı olduğu hakkında karar verebilir.
-Kullanım yollarına göre doz seçimi yapabilir. İlaçların özelliklerine göre doz aralıklarını belirleyebilir ve ilaçların yasal arınma sürelerini bilir.
|
|
3- |
-Hastalıkların sağaltımında en uygun kombinasyon seçeneklerini, birbirileriyle kullanılması ve kullanılmaması gereken durumları bilir.
-İlaçların etkisini değiştiren faktörler hakkında detaylı bilgiler edinir ve her bir faktörün klinik önemini anlar.
|
|
4- |
- Reçete yazabilir, çözelti hazırlayabilir ve bu konuda gerekli hesaplamaları yapabilir.
|
|
5- |
-Kemoterapötik ilaçları sınıflandırabilir, kemoterapötiklerin etki spektrumu, etki gücü, etki mekanizması, kemoterapötik seçimi ve kullanım gerekçeleri, akılcı ilaç kullanımı, kematerapötiklerin istenmeyen etkileri hakkında bilgi sahibi olur. Bakteriyel, paraziter, viral, fungal ve kanser hastalıklarda en uygun ilaçları seçer ve bunları reçeteye yazar.
|
|
6- |
-Sinir (merkezi ve otonom), kalp-damar, kan, sindirim, solunum, hormonal, boşaltım ve bağışıklık sistem hastalıklarında kullanılan ilaçları öğrenir. Sinir (merkezi ve otonom), kalp-damar, kan, sindirim, solunum, hormonal, boşaltım ve bağışıklık sistemi hastalıklarının sağaltımında en uygun ilaç veya ilaç kombinasyonlarını seçer ve bunları reçete eder.
|
|
7- |
-Sıvı-elektrolit ve asit-baz denge bozukluklarında kullanılan ilaçları bilir. Sıvı-elektrolit ve asit-baz denge bozukluklarında en uygun sağaltım seçeneğini uygular.
|
|
8- |
-Bu ilaçların sınıflandırılması, kimyasal, farmakokinetik ve farmakodinamik özelliklerini, yan/zararlı etkilerini ve kullanılması / kullanılmaması gereken durumları bilir.
|
|
9- |
-Alternatif olarak kullanılabilecek bitkisel kaynaklı ilaçların genel özelliklerini, kullanım alanlarını ve avantaj / dezavantajlarını bilir.
|
|
10- |
-İlaç kalıntılarının sebeplerini, kesim öncesi bekletme süresi, kullanılması tehlikeli ilaçlar, kullanılması yasak maddeler, besinlerdeki ilaç kalıntılarının etkilerini bilir. Hayvansal gıdalardaki veteriner ilaç kalıntılarını belirleyerek, halk sağlığı yönünden risk değerlendirmesi yapar.
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
veteriner fizyoloji alanındaki güncel bilgilere sahip olmak ve uzmanlık eğitimine hazır olabilmek
|
|
|
2- |
veteriner fizyoloji alanındaki güncel uygulamaları yapabilmek
|
|
|
3- |
Bağımsız olarak ve ayrıca çalışma ekibinin lideri ve bir üyesi olarak sorumluluk alabilmek, planlama yapabilmek, çalışabilmek, karşılaşılan sorunları çözebilmek
|
|
|
4- |
Yaşam boyu öğrenme ile ilişkili olarak sağlık alanındaki yeni bilgilere ulaşabilmek, değerlendirebilmek ve uygulayabilmek
|
|
|
5- |
Yabancı dili de kullanarak sağlık alanında yurt içinde ve yurt dışındaki meslektaşları ile iletişim kurabilmek
|
|
|
6- |
Sağlık alanındaki verileri toplayabilmek, değerlendirebilmek ve kalite yönetimi sürecine uygun hareket edebilmek
|
|
|
7- |
veteriner fizyoloji alanındaki spesifik bilgilere sahip olmak
|
|
|
8- |
veteriner fizyoloji alanındaki deneysel uygulamaları yapabilmek
|
|
|
9- |
veteriner fizyoloji alanındaki edinilen bilgileri sentezleyip, yeni fikirler oluşturabilmek
|
|
|
10- |
|
|
|
11- |
|
|
|
12- |
|
|
|
13- |
|
|
|
14- |
|
|
|
15- |
|
|
|
16- |
|
|
|
17- |
|
|
|
18- |
|
|
|
19- |
|
|
|
20- |
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
15
|
4
|
60
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
10
|
2
|
20
|
|
Ödevler
|
0
|
0
|
0
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
6
|
1
|
6
|
|
Kısa sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
1
|
1
|
1
|
|
Ara sınavlar
|
1
|
1
|
1
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
15
|
4
|
60
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
1
|
1
|
1
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
1
|
1
|
|
Araştırma
|
0
|
0
|
0
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
150
|
|
AKTS
|
|
|
6.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
70
|
|
Kısa sınav
|
0
|
0
|
|
Ödev
|
1
|
30
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
100
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
Kaya S. Veteriner farmakoloji, Cilt 2, 4. baskı; 2006; Medisan Yayınevi – Ankara
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
Veteriner Klinik Farmakoloji ve İlaçla Sağıtım İlkeleri (ŞANLI, Y., 1999, Ankara)
|
|