| Dersin adı |
Dersin seviyesi |
Dersin kodu |
Dersin tipi |
Dersin dönemi |
Yerel kredi |
AKTS kredisi |
Ders bilgileri |
| RADYASYON VE SAĞLIK FİZİĞİ |
Birinci düzey |
SFİZ305 |
Seçmeli |
5 |
3.00 |
3.00 |
Yazdır |
|
Ön koşul dersleri
|
YOK
|
|
Eğitimin dili
|
TÜRKÇE
|
|
Koordinatör
|
PROF. DR. SEMA YILDIRIM
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
DOÇ. DR. RAHMİ KÖSEOĞLU
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
YOK
|
|
Dersin veriliş şekli
|
YÜZ YÜZE, slayt
|
|
Dersin amacı
|
İonize radyasyon ve biyolojik sistemler üzerindeki ettilerini kapsayan genel bilgileri öğrencilere kazandırmak.
|
|
Dersin tanımı
|
İyonize radyasyonun oluşum mekanizmaları, doğal ve yapay aktivite, aktivite hesaplamaları, radyasyonun sağlık alanında görüntüleme ve tedavi amaçlı kullanımları, zararlı etkilerinden korunma yolları.
|
|
1- |
Atomik Fizik ve Radyasyon, X-Işınlarının Keşfi, Atom ve Radyasyon Fiziğinde Bazı Önemli Tarihler, Radyasyon Işınlama Kaynakları ve Düzeyleri
Atomun Yapısı, Radyasyon ve Tarihsel Gelişimi, Radyoaktivite, Radyoaktif Elementler, Radyasyon Çeşitleri, Radyasyon Kaynakları.
|
|
2- |
Atomik Yapı ve Atomik Radyasyon, Maddenin Atomik Doğası, Sürekli ve Karakteristik X-Işınları
|
|
3- |
Çekirdek ve Atomik Radyasyon, Nükleer Yapı, Radyoaktivite, Radyoaktif Bozunum Yasası, Alfa Bozunumu, Beta Bozunumu, Gamma Işını Emisyonu, İçdönüşüm, Elektron Yakalama, Pozitron Bozunumu
|
|
4- |
Yarı-ömür, Effektif Yarı-Ömür, Spesifik Aktivite, Radyoaktif Bozunum Serileri, Doğal Radyoaktivite
|
|
5- |
Ağır Yüklü Parçacılar ve Elektronların Madde ile Etkileşimi, Enerji-Kaybı Mekanizmaları, LET in Belirlenmesi, Tek Bir Çarpışmada Maksimum Enerji Transferi
|
|
6- |
Fotonların Madde ile Etkileşimi, Etkileşim Mekanizmaları, Fotoelektrik Etki, Compton Etkisi, Çift Oluşum, Saçılma-Azalma Katsayısı, Enerji-Aktarımı, Enerji Absorpsiyon Katsayısı
|
|
7- |
Radyasyon Ölçüm Yöntemleri, Gazlarda İonizasyon, Gaz-Dolu Detektörler, Yarı-İletkenlerde İonizasyon, Radyasyon Ölçüm Cihazları, Sintilasyon, Organik Sintilatörler, İnorganik Sintilatörler, Fotoğraf Filmi
|
|
8- |
Radyasyon Dozimetri, Birim Sistemi, Absorbe Doz, Doz Eşdeğeri, Işınlama, Işınlama Ölçümü, İonizasyon Odaları
|
|
9- |
Absorbe Dozun Ölçümü, X ve Gamma Işın Dozunun Ölçümü, Yüklü-Parçacık Işınların Doz Ölçümleri, Doz Hesabı, Alfa ve Düşük Enerjili Beta Yayınımlarının Dokuda Dağılımı
|
|
10- |
Radyasyonun Biyolojik Etkileri, Radyasyon Kazaları, Akut Radyasyon Sendromu, Geç Somatik Etkiler, Kanser, Katarakt, Genetik Etkiler, Rölâtif Biyolojik Etki, Doz-Cevap İlişkisi, Doz Oranı
|
|
11- |
Radyasyon-Korunma Kriterleri ve Işınlama Limitleri, Radyasyon Risk Tahminleri, NCRP ve ICRP nin Mevcut Işınlama Sınırları, Mesleki Sınırlar, Meslek Dışı Sınırlar, 18 Yaş Alt Bireylerin Işınlanması
|
|
12- |
Dış Radyasyondan Korunma, Uzaklık, Zaman ve Zırhlama, Gamma Işınlarından Korunma ve Zırhlama kalınlıkları, X-Işını Düzeneklerinde Zırhlama, Beta Radyasyonundan Korunma
|
|
13- |
İç Dozimetri ve Radyasyon Güvenliği, ICRP yayını, Gastrointestinal ve Solunum Sistemleri için ICRP-30 Dozimetrik modeli
|
|
14- |
Radyoaktif Atıkların/Artıkların Yönetimi, Radyoaktif Atıkların Sınıflanması, Radyoaktif Atıkların Depolanması, Radyoaktif Atıkların Taşınması, Radyoaktif Atıkların İmhası
|
|
15- |
|
|
16- |
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
Radyasyonun insan üzerindeki etkileri, Fizikçinin sorumlulukları, kişisel doz sınırlarını öğrenir, anlatabilir, yorumlayabilir ve tartışabilir.
|
|
2- |
İonize radyasyonu tanımlama ve biyolojik sistemler üzerindeki etkisi hakkında yorum yapabilir ve tartışabilir .
|
|
3- |
Radyasyon kazalarında ortaya çıkan radyasyon hasarları, korunma yöntemleri, uluslararası standartları, doz problemlerini öğrenir, anlatabilir, yorumlayabilir ve tartışabilir. Ionize Radyasyondan korunma yollarını uygulayabilir.
|
|
4- |
Radyasyon artık ve atıklarının saklanması, depolanması, imha edilmesi ve yönetimini öğrenir ve uygulayabilir.
|
|
5- |
Radyasyondan korunmanın temel prensiplerinin pekiştirilmesi, radyasyondan korunma konusundaki ulusal ve uluslararası organizasyonlarla bu organizasyonların kabul ettiği temel güvenlik standartlarının öğrenilmesi ve yerel bir radyasyon güvenliği organizasyonu yapabilme becerisi kazanabilir.
|
|
6- |
Tıpta radyasyon kaynaklı cihazları ve verilen radyasyon dozlarını öğrenir, anlatır ve tartışabilir.
|
|
7- |
|
|
8- |
|
|
9- |
|
|
10- |
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
Fiziksel kavramları öğrenme ve bu kavramlarla düşünebilme becerisi kazanır.
|
|
|
2- |
Doğadaki olay ve olguları gözleme, arkasındaki temel ilkeleri anlama ve ilişkilendirme yeteneğini geliştirir.
|
|
|
3- |
Doğru soruları sormayı ve bu sorulara yanıt verecek deneyleri tasarlama becerisini geliştirir.
|
|
|
4- |
Deney yapma ve deney sonuçlarını analiz etme ve yorumlama becerisi kazanır.
|
|
|
5- |
Problemi tanımlama, çözme sonuç çıkarma ve yorumlama becerisi kazanır.
|
|
|
6- |
Problemin çözümünü zorlaştıran bazı ayrıntıları ihmal ederek, karmaşık ve zor problemleri üstesinden gelinebilir hale getirmek için, idealleştirilmiş model oluşturma becerisi kazanır.
|
|
|
7- |
Evrende bilinen bütün etkileşmeler (nükleer, gravitasyonel, elektromanyetik) hakkında, mikro ölçekten makro ölçeğe kadar madde ve enerji hakkında bilgi sahibi olur.
|
|
|
8- |
Tüm mühendislik ve teknolojinin temeli olan fiziğin evrensel ve toplumsal boyutlarda etkilerini anlar.
|
|
|
9- |
Bilgiye ulaşabilme, analiz edip çözüm geliştirebilme becerisi kazanır.
|
|
|
10- |
Verinin toplanması, yorumlanması, duyurulması ve uygulanması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerlere sahip olur.
|
|
|
11- |
Disiplinler arası gruplarda çalışabilme becerisi kazanır.
|
|
|
12- |
Analitik düşünme, sorgulayıcı ve eleştirel düşünme yeteneğini kazanır.
|
|
|
13- |
Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci ve bunu gerçekleştirebilme becerisi kazanır.
|
|
|
14- |
Etkin iletişim kurma becerisi kazanır.
|
|
|
15- |
|
|
|
16- |
|
|
|
17- |
|
|
|
18- |
|
|
|
19- |
|
|
|
20- |
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
14
|
2
|
28
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
14
|
2
|
28
|
|
Ödevler
|
0
|
0
|
0
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
0
|
0
|
0
|
|
Kısa sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
1
|
10
|
10
|
|
Ara sınavlar
|
1
|
2
|
2
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
0
|
0
|
0
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
1
|
10
|
10
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
2
|
2
|
|
Araştırma
|
0
|
0
|
0
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
80
|
|
AKTS
|
|
|
3.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
40
|
|
Kısa sınav
|
0
|
0
|
|
Ödev
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
40
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
1- Atoms, Radiation and Radiation Protection, James E. Turner, Wiley-VCH Verlag GmbH&Co. Weinheim, 2007, ISBN: 978-3-527-40606-7. 2-Radyasyon ve Radyasyondan Korunma Fiziği, Çeviri: Prof. Dr. Güneş Tanır, Palme Yayıncılık,2000, ISBN:9786053551638.
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
1- Tıpta Radyasyon ve Korunma, Prof. Dr. Ertuğrul Eğilmez, Pelikan Tıp Teknik Yayıncılık, 2000, ISBN:9786058914209. 2- Introduction to Health Physics by Herman Cember and Thomas A Johnson (Paperback - Jul 25, 2008) 3- Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği, Ahmet Kumaş, Palme Yayıncılık, 2000, ISBN:9789759574628. 4- Biyoloji ve Tıpta Fizik, Paul Davidovits, Çeviri Editörü: Prof. Dr. Fevzi Köksal, Nobel Akademik Yayıncılık Ltd. Şti., 2012, ISBN:9786051330266. 5- Radiation Physics for Medical Physicists (Biological and Medical Physics, Biomedical Engineering) by Ervin B. Podgorsak (Hardcover - Oct 26, 2005) 6- Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry by Frank Herbert Attix (Hardcover - Sep 1986)
|
|