| Dersin adı |
Dersin seviyesi |
Dersin kodu |
Dersin tipi |
Dersin dönemi |
Yerel kredi |
AKTS kredisi |
Ders bilgileri |
| SÜT HİJYENİ VE TEKNOLOJİSİ |
Birinci düzey |
4.2.06 |
Zorunlu |
8 |
4.00 |
4.00 |
Yazdır |
|
Ön koşul dersleri
|
Yok
|
|
Eğitimin dili
|
Türkçe
|
|
Koordinatör
|
PROF. DR. YELİZ UÇAR
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
PROF. DR. YELİZ UÇAR
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
Araş. Gör. Kürşat KÖŞKEROĞLU (Pratik derslerin uygulamalarına doktora öğrencileri de katılmaktadır.
|
|
Dersin veriliş şekli
|
Yüz yüze & Online (Pandemiye bağlı yasal kısıtlamaların olması halinde)
|
|
Dersin amacı
|
Bu derste öğrencilere sütün bileşimi, sağım hijyeni, süt kaynaklı patojenler, sütün besin değerleri, muhafazası ve süt teknolojisi hakkında bilgi verilir.
|
|
Dersin tanımı
|
Sütün temel bileşimi, halk sağlığı açısından önemi, süt mikrobiyolojisi ve süte uygulanan teknolojik işlemler hakkında teorik bilgi ve uygulamaya dayalı bir derstir.
|
|
1- |
TEORİK: Ders dönemi sonunda dersin öğrenciye kazandıracağı bilgi beceri ve kazanımların vurgulanması. Ders kaynaklarının ve pratik uygulama içeriklerinin aktarılması Öğrenci ölçme, değerlendirme ve sınav yöntemlerinin tanıtılması.
PRATİK: Uygulama dersleri kapsamında; laboratuvarda çalışma prensipleri ve işletme ziyaretleri esnasında uyulması gereken biyogüvenlik kurallarının belirtilmesi Söz konusu uygulama alanlarında olası biyolojik ve kimyasal tehlikeler ve alınması gereken önlemler konusunda bilgi aktarımı. Uygulama derslerinde not tutulması, logbookların tamamlanması ve ders takibinin öneminin vurgulanması
|
|
2- |
TEORİK: Sütün tanımı, oluşumu, bileşimi, sağlıklı ve hijyenik süt eldesi, sütün beslenme açısından önemi/interactive evaluation of students with quik questions and answers.
PRATİK: Sütte kuru madde, dansite tayini. Sütün genel değerlendirilmesi.
|
|
3- |
TEORİK: Sütün bileşimini oluşturan unsurlar; süt yağı, kazein ve diğer proteinler, laktoz, mineral ve vitaminler, enzimler. Sütün miktar ve bileşimini etkileyen faktörler /interactive evaluation
PRATİK: Sütte pH tayini (kalorimetrik-pH metre). Sütün ph''ya göre değerlendirilmesi.
|
|
4- |
TEORİK: Hayvan türlerine ait sütler arasındaki farklar, Kazeinin yapısı, özellikleri; laktozun fizyolojik fonksiyonları, süt ürünlerindeki fermentasyon çeşitleri /interactive evaluation
PRATİK: Sütte kazein eldesi ve yağ tayini. Süt bileşenlerinin önemi, kalite açısından değerlendirilmesi.
|
|
5- |
TEORİK: Sütlerde platform testleri, süt hileleri, anormal sütlerin tanımı. Sütün mikrobiyel kalitesi ve bunu etkileyen faktörler. Pastörizasyon parametreleri. Süt kaynaklı patojenler.
PRATİK: Sütte prezervatif madde aranması
|
|
6- |
TEORİK: Sütlerde platform testleri, süt hileleri, anormal sütlerin tanımı. Sütün mikrobiyel kalitesi ve bunu etkileyen faktörler. Pastörizasyon parametreleri. Süt kaynaklı patojenler.
PRATİK: Sütte prezervatif madde aranması
|
|
7- |
TEORİK: Seminer ve ödev sunumları
PRATİK: Sınava hazırlık, kendi kendine öğrenme (SSL)
|
|
8- |
TEORİK: Pastörize ve UHT süt teknolojileri. Yoğurt yapım teknolojisi. Yoğurdun sağlık açısından önemi, yoğurt kusurlarının ve hilelerinin yorumlanması. Starter kültür ve muhafaza koşullarının yoğurt kalitesi üzerine etkileri.
PRATİK: Yoğurt yapımı, yoğurt kusurları ve değerlendirilmesi
|
|
9- |
TEORİK: Kefirin tanımı, sağlık etkileri, muhafaza koşulları, endüstriyel ve ev tipi kefir üretim teknolojisi, kefir kusurlarının yorumlanması/inteactive evaluation
PRATİK: Kefir yapımı, kefirin sağlık açısından önemi
|
|
10- |
TEORİK: Beyaz peynir yapım teknolojisi, peynir mayası, starter kültür ve CaCl kullanım amaçları ve kalite üzerine etkileri. Üründe kusur ve hilelerin yorumlanması, Yan ürünlerin ve atıkların değerlendirilmesi
PRATİK: Beyaz peynir yapımı, kusur ve hilelerinin değerlendirilmesi. İşletme koşullarının tartışılması
|
|
11- |
TEORİK: Kaşar peynir yapım teknolojisi, peynir mayası, starter kültür ve CaCl kullanım amaçları ve kalite üzerine etkileri. Üründe kusur ve hilelerin yorumlanması, Kalite açısından beyaz, kaşar, lor ve eritme peynirlerinin karşılaştırılması
PRATİK: Kaşar peynir yapımı, kusur ve hilelerinin halk sağlığı açısından değerlendirilmesi.
|
|
12- |
TEORİK: Sütün muhtemel kimyasal kontaminantları (antibiyotik, veteriner ilaç, deterjan ve dezenfektan madde kalıntıları), kontaminasyon kaynakları ve önleme yolları.
PRATİK: Özel işletme ziyareti, Süt işletmelerinde temizlik ve dezenfeksiyon işlemleri, genel değerlendirme
|
|
13- |
TEORİK: Süt ve süt ürünlerinin muhafaza metodları. Süt ve süt ürünlerinden numune alma, mikrobiyolojik açıdan ürünü değerlendirme, ürünün tüketime sunulup sunulmayacağına karar verme.
PRATİK: Süt işletme ziyaret, proses akışının izlenmesi, genel değerlendirmesi
|
|
14- |
TEORİK: Kaşar ve beyaz peynir üretim teknolojisi, lor üretimi, bu ürünlerde kusurların ve hilelerin yorumlanması. Tereyağı ve dondurma teknolojisi
PRATİK: Süt işletme ziyareti, HACCP ve GMP uygulamalarının değerlendirilmesi
|
|
15- |
TEORİK: HACCP ve GMP uygulamaları, tehlike analizleri, kritik kontrol noktalarında alınması gereken önlemler. Süt işletmelerinin dizaynı, işletmede gerekli minimal koşullar, sanitasyon, CIP sistem, temizlik ve dezenfeksiyon yöntemleri, personel hijyeni, kontrol önlemleri.
PRATİK: Sınava hazırlık kendi kendine öğrenme (SSL) \ genel tekrar- vaka tartışmaları. Süt uygulama tekrarları
|
|
16- |
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
Dersin sonunda kazanacağı bilgi beceri ve kazanımları bilir, laboratuvarda çalışma prensipleri ve işletme ziyaretleri esnasında uyulması gereken biyogüvenlik kurallarını ve uygulama alanlarında olası biyolojik ve kimyasal tehlikeleri ve alınacak önlemleri bilir, uygular.
|
|
2- |
Sütün kimyasal bileşimini, süt bileşimini etkileyen faktörleri, hijyenik süt üretim koşullarını ve süt ve süt ürünlerinin insan beslenmesindeki önemini bilir.
Sütte kuru madde, dansite tayinini bilir ve yapar, sütün genel değerlendirilmesini yapar.
|
|
3- |
Sütün bileşimini oluşturan unsurları bilir. Çiğ sütün kalitesini değerlendirebilir, teknolojiye uygunluğuna karar verebilir. İçme sütü ve UHT süt teknolojilerini bilir.
Sütte pH tayini’ni yapar. Sütü phsına göre değerlendirir.
|
|
4- |
Hayvan türlerine ait sütler arasındaki farkları bilir. Kazeinin yapısı, özellikleri; laktozun fizyolojik fonksiyonları, süt ürünlerindeki fermentasyon çeşitlerini bilir. Sütte kazein eldesi ve yağ tayinini yapar.
|
|
5- |
Sütlerde platform testlerini yapar. Süt hilelerini, anormal sütlerin tanımını bilir. Sütün mikrobiyel kalitesi ve bunu etkileyen faktörleri bilir.
Sütte prezervatif madde ve kontaminantların tayinini yapar.
|
|
6- |
Pastörize ve UHT süt, peynir, kefir ve yoğurt teknolojilerini bilir. Yoğurt, kefir, beyaz peynir ve kaşar gibi süt ürünü teknolojilerini bilir uygulayabilir, kusurları ve hileleri yorumlayabilir, tespit edebilir.
|
|
7- |
Süt işletmesinde gerekli minimal koşulları bilir, proses akışını inceler, süt işletmesinde kritik kontrol noktalarını ve alınması gereken önlemleri belirleyebilir.
|
|
8- |
Süt ve ürünlerinden mikrobiyolojik değerlendirme için numune almayı, numune muhafaza ve taşıma koşullarını bilir.
|
|
9- |
Görev yapabileceği bir süt işletmesinin çalışma koşullarını değerlendirerek karşılaşabileceği sorunlara çözüm üretebilir. Süt işletmesinde temizlik ve dezenfeksiyon uygulamalarını HACCP ve GMP gibi güvenli üretim sistemlerini bilir ve uygular. Daha verimli ve ekonomik üretim için üreticilere tavsiyelerde bulunabilir.
|
|
10- |
Süt ve ürünleriyle ilgili yasal düzenlemeleri bilir. Süt ve ürünlerinin mikrobiyolojik analiz aşamasına katılabilir, sonuçları yorumlayabilir. Süt ve ürünlerinde genel bakteri yükünü analiz edebilir.
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
Mesleki, hayvan refahı, müşteri, halk sağlığı, toplum ve çevre ile ilgili hususlar da dâhil olmak üzere veteriner hekimlerin içinde çalışması gereken etik ve yasal çerçeveyi anladığını gösterecek şekilde hareket etmek.
|
|
|
2- |
Bilimsel araştırma yöntemlerini, temel ve uygulamalı araştırmaların bilime katkısını ve 3R ilkesinin (Replacement, Reduction, Refinement) uygulanmasını anlamak.
|
|
|
3- |
Veteriner hekimliği uygulamaları ile ilgili organizasyon, yönetim ve mevzuat hakkında temel bilgi sahibi olduğunu göstermek.
|
|
|
4- |
Veteriner hekimin faaliyet gösterdiği ekonomik ve duygusal bağlamı anlamak.
|
|
|
5- |
Veteriner hekimin çalıştığı yerde kendisinin, hastaların, müşterilerin, meslektaşlarının ve çevrenin sağlık ve biyogüvenliğini korumak, izlemek ve geliştirilmesine katkıda bulunmak
|
|
|
6- |
Kalite güvence ilkeleri hakkında bilgi sahibi olduğunu göstermek; mesleki uygulamalarında risk yönetimi ilkelerini uygulamak.
|
|
|
7- |
İlgili kitleye uygun bir dil kullanarak, gizlilik ve mahremiyete tam saygı göstererek müşteriler, halk, profesyonel meslektaşlar ve sorumlu makamlarla etkili bir şekilde iletişim kurabilmek.
|
|
|
8- |
İletişim, liderlik, yönetim, ekip çalışması, karşılıklı saygı ve diğer sosyal beceriler dahil olmak üzere kişiler arası etkili etkileşim ilkelerini uygulamak.
|
|
|
9- |
Doğru klinik ve müşteri kayıtlarını, gerektiğinde vaka raporlarını ilgilileri için tatmin edici bir biçimde hazırlamak.
|
|
|
10- |
Hizmetlerin sunumunda multidisipliner bir ekibin üyesi olarak etkin bir şekilde çalışmak ve tüm ekip üyelerinin katkısını kabul etmek.
|
|
|
11- |
Literatürü ve sunumları eleştirel bir gözle inceleyebilmek ve değerlendirebilmek.
|
|
|
12- |
Veteriner iyi klinik uygulamaları ile araştırma temelli ve kanıta dayalı veteriner hekimliği sağlamak için “Tek Sağlık” ilkelerini anlamak ve uygulamak.
|
|
|
13- |
Kanıtları eleştirel ve akılcı bir şekilde analiz etme, yetersiz olunan konularla başa çıkma, beklenmedik durumlarla başa çıkma, bilgi ve becerileri çeşitli senaryolara ve bağlamlara uyarlama becerisini göstermek.
|
|
|
14- |
Hayvanların, insanların ve çevrenin sağlık, güvenlik ve refahının yanı sıra Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini teşvik etmek amacıyla veteriner hekimliği mesleğinin ve Tek Sağlık kavramının ilerlemesine katkıda bulunmak.
|
|
|
15- |
Kişisel ve mesleki sınırlarını tanımak ve gerektiğinde profesyonel tavsiye, yardım ve destek alacağını bilme becerisini göstermek.
|
|
|
16- |
Yaşam boyu öğrenmeye ve mesleki gelişime bağlılık göstermek. Bu, mesleki deneyimin kaydedilmesini, paylaşılmasını, performans ve yetkinliği geliştirmek için önlemler alınmasını içerir.
|
|
|
17- |
Mesleki performansı iyileştirmek için düzenli olarak öz denetim ve akran grubu incelemesi gibi süreçlere katılmak.
|
|
|
18- |
Hayvan ya da hayvan gruplarında bulunan hayvanların geçmişi ile ilgili ilgili doğru elde edebilmek.
|
|
|
19- |
Hasta hayvanları güvenli bir şekilde ve hayvana saygı göstererek tutmak ve zapt etmek, bu tekniklerin uygulanması için yardımcı personellere talimat vermek.
|
|
|
20- |
Eksiksiz bir klinik muayene gerçekleştirmek ve klinik karar verme becerisini göstermek.
|
|
|
21- |
Uygun tedavi planları geliştirmek, mevcut kaynaklar ile uygun halk sağlığı ve çevresel hususları göz önünde bulundurarak bakımları altındaki hayvanın yararına olacak şekilde tedavi uygulamak.
|
|
|
22- |
Acil bir durumda müdahale etmek ve yaygın hayvan türlerinde ilk yardım uygulamak. Durumsal aciliyete öncelik vermek ve kaynakları buna göre tahsis etmek.
|
|
|
23- |
Bir hayvanın ya da hayvan grubunun fiziksel, refah ve beslenme durumunu değerlendirmek ve müşteriye hayvancılık, besleme, üreme, üretim, refah, bireysel sağlık, sürü sağlığı ve halk sağlığı ilkeleri hakkında tavsiyelerde bulunmak.
|
|
|
24- |
Örnekleri toplamak, muhafaza etmek ve nakletmek, uygun teşhis testlerini seçmek, test sonuçlarını yorumlamak ve sınırlamalarını anlamak.
|
|
|
25- |
Meslektaşlarla açık bir şekilde iletişim kurmak, sevk ve teşhis hizmetlerinde iş birliği yapmak.
|
|
|
26- |
Temel tanı ekipmanlarını kullanmak, hastalara iyi sağlık ve güvenlik uygulamaları kapsamında ve de mevcut yönetmeliklere uygun şekilde etkili bir muayene gerçekleştirmek.
|
|
|
27- |
Dijital araçların ve yapay zekânın veteriner hekimliğe katkısını bilmek ve kullanmak.
|
|
|
28- |
İhbarı mecburi, rapor edilebilir ve zoonotik hastalıkların yanı sıra hayvanlara yönelik kötü muamele durumlarla ilgili belirtileri tanımak ve ilgili makamlara bildirmek de dahil olmak üzere uygun önlemleri almak.
|
|
|
29- |
Hayvan bakımı ve refahı, hayvan hareketleri, bildirilmesi zorunlu ve rapor edilebilir hastalıklar, antimikrobiyallerin bilinçli kullanımı da dahil olmak üzere ilaçların kullanımı ile ilgili bilgi ve mevzuata ilişkin uygun kaynaklara erişmek.
|
|
|
30- |
İlaçları mevzuata ve en son kılavuzlara uygun olarak doğru ve sorumlu bir şekilde reçete etmek ve dağıtmak.
|
|
|
31- |
Şüpheli advers ilaç reaksiyonlarını uygun kanallar aracılığıyla ilgili resmi kurumlara bildirmek.
|
|
|
32- |
Biyogüvenlik için protokoller hazırlamak, çalıştığı yerin biyogüvenliğini değerlendirmek ve protokolleri doğru şekilde uygulamak.
|
|
|
33- |
Aseptik prosedürleri uygun şekilde gerçekleştirmek
|
|
|
34- |
Sedasyon, genel ve bölgesel anesteziyi güvenli bir şekilde uygulamak; kimyasal hareketsizleştirme yöntemlerini uygulamak.
|
|
|
35- |
Ağrıyı önlemek, değerlendirmek ve yönetmek.
|
|
|
36- |
Ötenazinin ne zaman uygun olduğunu bilmek, bunu hayvana ve sahiplerine saygı göstererek, uygun bir yöntem kullanarak, orada bulunanların güvenliğini de göz önünde bulundurarak gerçekleştirmek; karkasın etik ve yasal olarak imha edilmesi konusunda tavsiyelerde bulunmak.
|
|
|
37- |
Örnek alma, sevk etme ve raporlama dahil olmak üzere tüm yaygın hayvan türlerinde nekropsi yapmak.
|
|
|
38- |
Refah unsurlarına dikkat etmek, sistematik kaba post-mortem muayene ve gözlemleri kaydetmek, dokuları örnekleme, saklama ve taşıma dahil olmak üzere gıda üreten hayvanların anti-mortem muayenesini yapmak.
|
|
|
39- |
İlgili gıda teknolojisi de dahil olmak üzere, hayvansal kaynaklı ürünlerin kalite ve güvenliğini etkileyen koşulları doğru bir şekilde belirlemek için gıda ve yem denetimi yapmak.
|
|
|
40- |
İnsan sağlığının korunması, muhafazası ve iyileştirilmesine katkıda bulunma kapsamında hayvanlar, hayvansal ürünler ve yan ürünlerle doğrudan ya da dolaylı ilgisi olan koşulları belirleyerek halk sağlığını korumak.
|
|
|
41- |
Kabul edilmiş hayvan sağlığı, hayvan refahı, halk sağlığı ve çevre sağlığı standartları doğrultusunda, hastalığa ve türe uygun önleyici ve eradikasyon programları hakkında tavsiyelerde bulunmak ve bunları uygulamak.
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
15
|
2
|
30
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
6
|
3
|
18
|
|
Ödevler
|
0
|
0
|
0
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
2
|
3
|
6
|
|
Kısa sınavlar
|
1
|
1
|
1
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
1
|
1
|
1
|
|
Ara sınavlar
|
1
|
1
|
1
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
1
|
2
|
2
|
|
Laboratuvar
|
8
|
3
|
24
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
3
|
1
|
3
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
1
|
1
|
|
Araştırma
|
0
|
0
|
0
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
87
|
|
AKTS
|
|
|
3.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
70
|
|
Kısa sınav
|
1
|
10
|
|
Ödev
|
2
|
20
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
100
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
Gösta Bylund (1995). Dairy processing handbook.Tetra Pak Processing Systems AB in Lund,Sweden
O. Cenap Tekinşen, K. Kaan Tekinşen. (2005). Süt ve Süt Ürünleri. Selçuk Üniv. Basımevi, Konya.
O. Cenap Tekinşen,Mustafa Atasever, Abdullah Keleş, K. Kaan Tekinşen (2002). Süt Yoğurt, Tereyağ, Peynir Üretim ve kontrolü,Selçuk üniversitesi basım evi, Konya
.
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
Halk sağlığı, süt ve süt ürünleri mikrobiyolojisi, teknolojisi, muhafazası ve güvenlik sistemlerine ilişkin güncel araştırma makaleleri, derlemeler
İlgili süreli yayınlar,
İnternet erişimleri
|
|