|
Ön koşul dersleri
|
YOK
|
|
Eğitimin dili
|
TÜRKÇE
|
|
Koordinatör
|
DOÇ. DR. ABDULLAH ÖMER YAVUZ
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
PROF. DR. MUHARREM AKOĞLU
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
-
|
|
Dersin veriliş şekli
|
YÜZ YÜZE
|
|
Dersin amacı
|
Mezhepler Tarihi’nin tanımı, konusu, gayesi, amacı, metodu ve temel yaklaşımları kavramak, Mezhepler Tarihi ile ilgili kavramları ve bu alana dair temel kaynakları tanımak, din-mezhep ayrımı farkındalığına vararak mezheplerin dinin anlaşılma biçimi olup beşeri bir karakter arz ettiğini ve din ile özdeşleştirilemeyeceğinin farkına varmak, siyasi ve itikadi farklılaşmalar ve bu farklılaşmaların kurumsallaşma süreçlerini yorumlayabilmek, mezheplerin ortaya çıkış sebepleri, tarihçeleri, temel görüşleri, başlıca kolları, yayıldığı bölgeler, etkileri ve İslam düşüncesine katkılarını anlamak, açıklamak ve çözümlemek, tarihte yaşayıp kaybolan ya da günümüzde hala yaşayan dini fırkaları tarafsız bir bakış açısıyla yaklaşabilmek ve bu ekolleri kendi kaynaklarına dayanmak suretiyle ortaya koyabilmektir.
|
|
Dersin tanımı
|
Günümüz İslam Mezhepleri, İslam düşüncesinde geçmişte ve günümüzde siyasi ve itikadi gayelerle vücut bulmuş “İslam düşünce ekolleri” diyebileceğimiz beşeri ve toplumsal oluşumların, doğdukları ortamı, doğuş sebeplerini, teşekkül süreçlerini, fikirlerini, mensuplarını, edebiyatını, yayıldığı bölgeleri, İslam düşüncesine katkılarını temel kaynaklarından hareketle zaman-mekan bağlamında ve fikir-hadise irtibatı çerçevesinde, betimleyici metotla ve tarafsız bir gözle inceleyen bir bilim dalıdır. İslam Mezhepleri Tarihi dersinde, bu bilim dalının ilkeleri, metodu ve alanı dikkate alınmak suretiyle teşekkül etmiş siyasi-itikadi ekoller teorik olarak incelenmektedir.
|
|
1- |
Haricilik ve Doğuşu
|
|
2- |
Mürcie’nin teşekkül süreci ve görüşleri
|
|
3- |
Şia, Tarihsel Gelişimi ve Görüşleri
|
|
4- |
Zeydiyye, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
|
|
5- |
İsmailiyye, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
|
|
6- |
İmamiyye, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
|
|
7- |
Nusayrilik, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
|
|
8- |
Dürzilik, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
|
|
9- |
Kadıyanilik, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
|
|
10- |
Babilik-Bahailik, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
|
|
11- |
Yezidilik, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
|
|
12- |
Alevilik, doğuşu, teşekkül süreci ve günümüzdeki durumu
|
|
13- |
Mu’tezile ve Tarihsel Gelişimi
|
|
14- |
İslam Mezheplerinin Genel Değerlendirmesi
|
|
15- |
|
|
16- |
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
Mezhepler Tarihi’nin tanımı, konusu, gayesi, amacı, metodu, temel yaklaşımları kavrar.
|
|
2- |
Mezhepler Tarihi ile ilgili temel kavramları, kaynakları ve mezheplerin ortaya çıkış sebeplerini çözümler. Mezhebin ortaya çıktığı dini, siyasi, sosyal yapıyı ve bu yapının tezahürlerini göz önünde bulundurarak mezhepler üzerindeki yansımasını anlar ve bu mezheplerin zihniyet çözümlemesini yapar.
|
|
3- |
Din anlayışındaki siyasi ve itikadi farklılaşmalar ve bu farklılaşmaların kurumsallaşma süreçlerini açıklar ve tahlil eder.
|
|
4- |
Mezheplerin isimlendirme sorunu, ortaya çıkış sebepleri, tarihçeleri, temel görüşleri, başlıca kolları, yayıldığı bölgeler, etkileri ve İslam düşüncesine katkılarını tahlil eder.
|
|
5- |
Mezheplerin kendi ana kaynaklarını tanır, kendi kaynaklarına dayalı olarak tarafsız bir gözle inceler
|
|
6- |
Mezhepler arasındaki farklılıkları tabii karşılayıp hoşgörü ile yaklaşır ve birlikte yaşama kültürüne katkıda bulunur ve farklı görüşlere karşı hoşgörülü yaklaşır.
|
|
7- |
|
|
8- |
|
|
9- |
|
|
10- |
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
- Alanında öz güveni yüksek, akademik anlamda etkin ve yetkin olup Rus dili, edebiyatı, tarihi ve kültürü hakkında kuramsal ve uygulamalı bilgiye sahiptir.
|
|
|
2- |
- Rus edebiyatının türlerini karakteristik özellikleri ile tanımlamak ve bu türleri temsil eden metinleri, tarihi, sosyal, kültürel, ekonomik, siyasi arka planları bağlamında açıklamak ve analiz etmek için gerekli kuramsal ve uygulamalı bilgiye sahiptir.
|
|
|
3- |
- Farklı metin türlerinde Rusça-Türkçe ve Türkçe-Rusça çeviri yapabilmek için gerekli güncel kuramsal ve uygulamalı bilgiye sahiptir.
|
|
|
4- |
- Disiplinlerarası bir yaklaşımla, edebi ve kültürel metinleri ilgili kuramları çerçevesinde uygulayarak analiz eder.
|
|
|
5- |
- Edebiyat ve dilbilim alanlarında uzman seviyesinde araştırma ve akademik yayın yapar.
|
|
|
6- |
- Kültürler arası farklılıklardan olumlu anlamda faydalanabilme uzmanlığı kazanır ve Rus kültürü hakkında uzman seviyesinde bilgi sahibi olarak edindiği bilgilerle Türk ve Rus kültürlerini sağlıklı bir şekilde karşılaştırma becerisine sahiptir.
|
|
|
7- |
- Güncel bilgi teknolojilerini ve araştırma yöntem ve tekniklerini kullanarak Rus dili, edebiyatı ve kültürü ile ilgili konularda bireysel olarak ve/veya takım çalışması ile bilgi ve veri toplar, bu bilgi ve verileri ulusal ve uluslararası eğitim-öğretim ortamlarında ve diğer mesleki ortamlarda paylaşır.
|
|
|
8- |
- Kamu ve özel sektör kurumlarında çalışabilecek nitelikte Rus dili, edebiyatı, tarihi ve kültürü hakkında bilgi donanımına sahiptir.
|
|
|
9- |
- Rus dili, edebiyatı, tarihi ve kültürü alanlarında gereksinimi duyulan sosyal, kültürel ve sanatsal etkinlikler düzenler.
|
|
|
10- |
- Temel evrensel değerleri benimseyerek farklı dil, ırk, cinsiyet, din ve sosyal sınıf gruplarına karşı ön yargısız, saygılı, iletişime ve öğrenmeye açık bir tutum geliştirir.
|
|
|
11- |
- Rus dili ve edebiyatı ile ilgili yazılı ve görsel sunumlar hazırlama ve sunma becerisine sahiptir.
|
|
|
12- |
- Rus edebiyatının türlerini karakteristik özellikleri ile tanımlamak ve bu türleri temsil eden metinleri, tarihi, sosyal, kültürel, ekonomik, siyasi arka planları bağlamında açıklamak ve analiz etmek için gerekli kuramsal ve uygulamalı bilgiye sahiptir.
|
|
|
13- |
- Farklı metin türlerinde Rusça-Türkçe ve Türkçe-Rusça çeviri yapabilmek için gerekli güncel kuramsal ve uygulamalı bilgiye sahiptir.
|
|
|
14- |
- Disiplinlerarası bir yaklaşımla, edebi ve kültürel metinleri ilgili kuramları çerçevesinde uygulayarak analiz eder.
|
|
|
15- |
- Eleştirel, yaratıcı ve analitik düşünme yetisiyle bağımsız araştırma yapar, kendi alanında uzmanlaşır, problem çözer ve kendini her ortamda ifade eder.
|
|
|
16- |
- Kültürler arası farklılıklardan olumlu anlamda faydalanabilme uzmanlığı kazanır ve Rus kültürü hakkında uzman seviyesinde bilgi sahibi olarak edindiği bilgilerle Türk ve Rus kültürlerini sağlıklı bir şekilde karşılaştırma becerisine sahiptir.
|
|
|
17- |
- Güncel bilgi teknolojilerini ve araştırma yöntem ve tekniklerini kullanarak Rus dili, edebiyatı ve kültürü ile ilgili konularda bireysel olarak ve/veya takım çalışması ile bilgi ve veri toplar, bu bilgi ve verileri ulusal ve uluslararası eğitim-öğretim ortamlarında ve diğer mesleki ortamlarda paylaşır.
|
|
|
18- |
- Kamu ve özel sektör kurumlarında çalışabilecek nitelikte Rus dili, edebiyatı, tarihi ve kültürü hakkında bilgi donanımına sahiptir.
|
|
|
19- |
- Rus dili, edebiyatı, tarihi ve kültürü alanlarında gereksinimi duyulan sosyal, kültürel ve sanatsal etkinlikler düzenler.
|
|
|
20- |
- Temel evrensel değerleri benimseyerek farklı dil, ırk, cinsiyet, din ve sosyal sınıf gruplarına karşı ön yargısız, saygılı, iletişime ve öğrenmeye açık bir tutum geliştirir.
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
14
|
2
|
28
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
14
|
2
|
28
|
|
Ödevler
|
14
|
2
|
28
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
14
|
2
|
28
|
|
Kısa sınavlar
|
10
|
2
|
20
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
2
|
2
|
4
|
|
Ara sınavlar
|
1
|
1
|
1
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
1
|
1
|
1
|
|
Laboratuvar
|
0
|
0
|
0
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
1
|
1
|
1
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
2
|
2
|
|
Araştırma
|
5
|
1
|
5
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
146
|
|
AKTS
|
|
|
6.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
30
|
|
Kısa sınav
|
0
|
0
|
|
Ödev
|
1
|
10
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
40
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
[1] Abdurrahman Bedevi, Mezâhibul-İslâmiyyîn, Beyrut 1996.
[2] Bağdadî, Mezhepler Arasındaki Farklar, çev. Ethem Ruhi Fığlalı, İstanbul 1991.
[3] E. Ruhi Fığlalı, İmâmiyye Şîası, İstanbul 1984.
[4] Eşârî, Makalâtül-İslâmiyyîn ve İhtilafül-Musallîn, thk.Helmut Ritter, Weisbaden 1980.
[5] Hasan Onat, Emeviler Devri Şii Hareketleri ve Günümüz Şiiliği, Ankara 1993.
[6] İbn Hazm, el-Fasl Fîl-Milel vel-Ehvâ ven-Nihal, Beyrut 1986.
[7] İmam Maturidi ve Maturidilik, (ed. Sönmez Kutlu), Ankara 2003.
[8] Kummî ve Nevbahtî, Kitâbul-Makâlât vel-Fırak ve Fırakuş-Şîa, çev. Hasan Onat-Sabri Hizmetli-Sönmez Kutlu-Ramazan Şimşek, Ankara 2004;
[9] Muharrem Akoğlu, Mihne Sürecinde Mu’tezile, İstanbul 2006
[10] Sönmez Kutlu, Türklerin İslâmlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri, Ankara 2000.
[11] Şehristani, el-Milel ven-Nihal, tahik. Abdulemir Ali Mehna- Ali Hasan Faur, Beyrut 1993.
[12] W. Montgomery Watt, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, Çev. E.Ruhi Fığlalı, Ankara 1981.
[13] Fazlurrahman, İslam, Çev. Mehmet Aydın-Mehmet Dağ, Ankara 2000.
[14] İ. Abdulhamid, İslamda İtikâdî Mezhepler ve Akâid Esasları, M. Saim Yeprem, İstanbul 1983.
[15] M.Saffet Sarıkaya, İslam Düşünce Tarihinde Mezhepler, İsparta 2001.
[16] Mustafa Akçay-Bulut, H.İbrahim, Siyasî-İtikâdî İslam Mezhepleri Tarihi(Giriş), İzmir, 2005.
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
W. Montgomery Watt, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, Çev. E. Ruhi Fığlalı, Ankara 1981.
|
|