| Dersin adı |
Dersin seviyesi |
Dersin kodu |
Dersin tipi |
Dersin dönemi |
Yerel kredi |
AKTS kredisi |
Ders bilgileri |
| ALEVİLİK ARAŞTIRMALARI |
Birinci düzey |
THB 406 |
Seçmeli |
8 |
5.00 |
5.00 |
Yazdır |
|
Ön koşul dersleri
|
-
|
|
Eğitimin dili
|
Türkçe
|
|
Koordinatör
|
PROF. DR. ALİ SELÇUK
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
PROF. DR. ALİ SELÇUK
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
|
|
Dersin veriliş şekli
|
yüz yüze
|
|
Dersin amacı
|
Geniş bir sahada varlık gösteren Aleviliğin ortaya çıkışından günümüze kadar geçirdiği evreleri ve günümüzdeki durumu hakkında bilgi vermektir.
|
|
Dersin tanımı
|
Bu ders, Türk kültürünün önemli bileşenlerinden olan Aleviliğin oluşum ve gelişim sürecini ele alır. Ders kapsamında Aleviliğin Türkistan Türk kültüründen beslenerek Anadolu’da nasıl kök saldığını, Aleviliğin inanç sistemi ritüelleri ve temel esaslarının yanı sıra günümüzde yaşana Aleviliğin durumu işlenecektir.
|
|
1- |
Kızılbaşlığın Ortaya Çıkış Meselesi-Süreci/Beslendiği ve Dayandığı Kaynaklar
|
|
2- |
13. Yüzyıl Anadolu’sunda Babailer, Kalenderiler, Haydariler vb.
|
|
3- |
Safevi Tarikatının Ortaya Çıkışı, Devletleşme Aşaması, Şeyhlerin ve Şahların Anadolu’daki Faaliyetleri ve Kızılbaş Zümrelerin Teşkilatlandırılması. Kızılbaş Teriminin Kullanımı.
|
|
4- |
16. Yüzyılda Anadolu’da Ortaya Çıkan Kızılbaş Ayaklanmaları (Şahkulu İsyanı, Nur Ali Halife Olayı, Kalender Çelebi vb.)
|
|
5- |
Çaldıran Savaşı ve Kızılbaşların Durumu. Şeyhülislam Fetvalarında Kızılbaşlar.
Erdebil’den Hacı Bektaş’a eksen kayması. İcazetnamelerin Pirevi’nden alınması ve Pirevi’nin Kızılbaşların Serçeşmesi Olma Süreci.
|
|
6- |
17 ve 18. Yüzyıllarda Kızılbaşlara Karşı İzlenilen Politika.
Kızılbaşlık’tan Alevilik Terminolojisine Geçiş.
|
|
7- |
Aleviliğin Temel Kavramaları (Dede, Talip, Rehber, Ocak, Düşkün, Müsahip, Yol, Zakir vb)
|
|
8- |
Günümüz Türkiyesi’nde Alevilik ve Alevilerin yerleşim yerleri ve Alevi Ocaklarının Dağılımı
|
|
9- |
ara sınav
|
|
10- |
Türkiye’deki Alevi Toplulukları (Tahtacılar, Abdallar, Nusayriler v.b.)
|
|
11- |
Alevilik’te 4 Kapı- Kırk Makam
Aleviliğin inanç sistemi ve Temel Felsefesi
Vahdet-i Vücud
|
|
12- |
Alevilik Ritüelleri
Cem(İkrar Cemi, Birlik Cemi, Görgü Cemi, Musahiplik Cemi, Hızır Cemi, Dardan İndirme Cemi, Düşkünlük Kaldırma Cemi)
12 Hizmet, Semah, Lokma vb kavramlarının açıklanması
|
|
13- |
Aleviler’de Hızır ve Muharrem
|
|
14- |
Aleviler’de Ziyaret Ritüeli ve adak
|
|
15- |
Alevilerde atalar kültü
|
|
16- |
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
öğrenciler Türk kültürünün önemli bir bileşeni olan Alevilik hakkında bilgi edinir.
|
|
2- |
Aleviliğin oluşum süreci hakkında bilgi edinir.
|
|
3- |
Aleviliğin inanç sistemini öğrenir.
|
|
4- |
Aleviliğin ritüellerini öğrenir.
|
|
5- |
|
|
6- |
|
|
7- |
|
|
8- |
|
|
9- |
|
|
10- |
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
İnsan, toplum ve kültür çeşitliliği hakkında farkındalık sahibi olur; karşılaştırmalı bir yaklaşım yapabilme becerisi kazanırlar.
|
|
|
2- |
Halk kültürünü anlayabilmek için gerekli olan kuramsal ve kavramsal alt yapıyı edinir.
|
|
|
3- |
Halkbilimi disiplinin tarihçesi, gelişimi ve temel çalışma alanları hakkında bilgi edinir.
|
|
|
4- |
Antropoloji, sosyoloji, felsefe, tarih vb. disiplinlerden yararlanarak kendi alanında çalışmalar geliştirme becerisi kazanır.
|
|
|
5- |
Türk halkbiliminin gelişimi, kuramcıları, önemli araştırmacıları ve çalışmaları konusunda bilgi sahibi olurlar.
|
|
|
6- |
Türk halk bilimi çalışmalarının, dünya halk bilimi çalışmalarının içindeki yerine dair değerlendirme yapma yeteneği edinir.
|
|
|
7- |
Türk halkbiliminin temel kaynaklarını öğrenir; bu kaynaklara ulaşma ve bu kaynakları kullanma yeteneği kazanır.
|
|
|
8- |
Türk kültürünün gelişme çağları hakkında bilgi sahibi olur.
|
|
|
9- |
Türk sözel edebiyatının eserlerini tanıyabilir ve anlayıp yorumlayabilir.
|
|
|
10- |
Osmanlı Türkçesi okuma ve yazma becerisi kazanır.
|
|
|
11- |
Etnografik alan araştırması yürütebilmek için yöntem ve tekniklere hâkim olurlar.
|
|
|
12- |
Analitik düşünme, araştırma projesi geliştirme, planlama, yürütme, yazma ve sunma konusunda deneyim kazanır.
|
|
|
13- |
Alan araştırmasında ve uygulamalı halkbilimi konularında etik sorunlara dair birikim sağlar ve etik konusunda duyarlılık kazanır.
|
|
|
14- |
Halk kültürüne ilişkin sorunlar hakkında farkındalık kazanır ve çözüm önerileri üretme becerisi edinir.
|
|
|
15- |
Kültürel mirasın korunmasına yönelik ulusal ve uluslararası sözleşmeler (SOKÜM vd.), antlaşmalar ve yayınlar hakkında bilgi edinirler.
|
|
|
16- |
Türk kültüründe etkili olmuş farklı dinler ve inançlar hakkında bilgi edinir.
|
|
|
17- |
Aile ve akrabalık yapılanmaları, insanların yaşamlarındaki farklı dönemler ve geçişlerle ilgili kuramsal ve kavramsal bilgi edinir; araştırma ve yorum yapabilme kabiliyeti kazanır.
|
|
|
18- |
|
|
|
19- |
|
|
|
20- |
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
14
|
2
|
28
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
14
|
3
|
42
|
|
Ödevler
|
0
|
0
|
0
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
0
|
0
|
0
|
|
Kısa sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
1
|
10
|
10
|
|
Ara sınavlar
|
1
|
1
|
1
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
0
|
0
|
0
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
2
|
20
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
1
|
1
|
|
Araştırma
|
0
|
0
|
0
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
122
|
|
AKTS
|
|
|
5.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
40
|
|
Kısa sınav
|
0
|
0
|
|
Ödev
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
40
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
-
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
Eyüp Baş: Ahmed Yesevî’nin Bektaşîlik, Alevîlik Üzerindeki
Etkileri ve Osmanlı Dini Hayatındaki İzleri.
Mehmet Ali Yolcu: ALEVÎ-BEKTAŞÎ İNANÇ SİSTEMİNDE
YESEVÎLİĞİN İZLERİ.
Sadullah Günten: Osmanlı Safevi kıskacında Kızılbaşlar.
Rıza Yıldırım: Geleneksel Alevilik.
|
|