| Dersin adı |
Dersin seviyesi |
Dersin kodu |
Dersin tipi |
Dersin dönemi |
Yerel kredi |
AKTS kredisi |
Ders bilgileri |
| YAS GELENEĞİ VE AĞITLAR |
Üçüncü düzey |
TDE 633 |
Seçmeli |
1 |
7.00 |
7.00 |
Yazdır |
|
Ön koşul dersleri
|
--
|
|
Eğitimin dili
|
Türkçe
|
|
Koordinatör
|
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
PROF. DR. İSMAİL GÖRKEM
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
--
|
|
Dersin veriliş şekli
|
Anlatım, soru-cevap, tartışma, örnek makale incelemesi.
|
|
Dersin amacı
|
Ağıt türü ve onun sosyolojik temelde nasıl bir ortamda doğduğu, yas tutma ortamı, yas haricindeki ortamlarda ağıtların nasıl ortaya çıkabileceği ve ağıtların yüklendiği işlevlerin kavratılması.
|
|
Dersin tanımı
|
Türklerde yas geleneği ve bu gelenek çerçevesinde oluşan pratikler; seçilen ağıt metinlerinin bu bağlamda değerlendirilmesi. Bu alanda yapılmış çalışmaların değerlendirilmesi.
|
|
1- |
Folklor nedir? Sözel kültür-sözlü edebiyat ilişkisi. Folklorun mahiyeti
|
|
2- |
Dünya milletlerinde ve Türklerde yas geleneği ve ağıtlar.
|
|
3- |
Ağıt türünün özellikleri, diğer türlerle ilişkisi.
|
|
4- |
Alp Er Tonga ağıtı
|
|
5- |
Tarihî gerçeğin edebîleşmesi: Bahçe Müftüsünün Ağıtı.
|
|
6- |
Sözel Tarih ve Ağıtlar: Yemen ve Sarıkamış ağıtları.
|
|
7- |
Yetişkinler için söylenen ağıtlar.
|
|
8- |
Ara sınav
|
|
9- |
Çocuklar ve gençler için söylenen ağıtlar.
|
|
10- |
Düğün türkülerinin hazin yönü: Kına Türküsü mü Ağıt mı?
|
|
11- |
İnsan dışındaki varlıklara söylenen ağıtlar: Ölen hayvan veya ağaçlar için söylenen ağıtlar
|
|
12- |
Afetler için söylenen ağıtlar: Deprem konulu ağıtlar
|
|
13- |
Ağıt türünün türküleşmesi: Kesik Çayır Biçilir mi, Hey On Beşli ve Şen Olasın Ürgüp türküleri
|
|
14- |
Anadolu-Türk ağıtlarına ‘mizah’ penceresinden bakmak
|
|
15- |
Final sınavı
|
|
16- |
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
Yas ortamının, yas geleneğinin ve uygulamalarının öğrenilmesi.
|
|
2- |
Ağıt türünün öğrenilmesi, ağıt türü ile yas ortamının ilişkisinin anlaşılması.
|
|
3- |
Ağıt türünün diğer türlerle ortak ve farklı yanlarının öğrenilmesi.
|
|
4- |
Destanlar ile ağıtların ilişkisinin anlaşılması.
|
|
5- |
Sözlü tarih açısından ağıtların taşıdığı önemin kavranması.
|
|
6- |
Ağıt metinlerinden hareketle Türk kültürünün insana, doğaya ve hayata bakış açısının anlaşılması.
|
|
7- |
|
|
8- |
|
|
9- |
|
|
10- |
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
Türk Dili ve edebiyatı alanında araştırma ve çalışma için temel bilgi ve becerileri kazanır.
|
|
|
2- |
Türk Dili ve edebiyatı alanındaki kavram ve teorileri bilimsel yöntemlerle değerlendirir.
|
|
|
3- |
Türk Dili ve edebiyatının başlangıçtan günümüze kadarki tarihi gelişim ve değişimine vakıf olur.
|
|
|
4- |
Türk Dili ve edebiyatı konularında ileri düzey araştırma ve çalışmaları bağımsız olarak yürütebilir
|
|
|
5- |
Osmanlı Türkçesiyle yazılmış edebi metinleri okuma, yazma ve anlama bilgi ve becerisine sahip olur.
|
|
|
6- |
Türkçeyi doğru, güzel ve etkili bir şekilde kullanır.
|
|
|
7- |
Türk halk kültürü ve edebiyatının sözlü-yazılı ürünlerini ve kaynaklarını tanır
|
|
|
8- |
Dil ve edebiyat alanlarındaki duyarlılık ve zevkini geliştirir.
|
|
|
9- |
Bilimsel düşünmeyi öğrenir.
|
|
|
10- |
Mesleki terminolojiye hâkim olur.
|
|
|
11- |
Türk Dili ve edebiyatı alanıyla ilgili bilgi ve dökümanlara internet ve kütüphaneler aracılığıyla ulaşabilir.
|
|
|
12- |
Disipline ilişkin sorunları görme, eleştirel bakış açısıyla değerlendirme ve çözüm üretme yetisi kazanır.
|
|
|
13- |
Alanla ilgili karşılaşılan problemleri çözmeye dayalı öneriler geliştirebilir.
|
|
|
14- |
Türk Dili ve edebiyatının etkilendiği din, düşünce ve sanat hareketlerini ve bunların izlerini tespit eder.
|
|
|
15- |
Disiplinler arası bakış açısı ve değerlendirmeler yapabilir.
|
|
|
16- |
Akademik çevreyi tanır.
|
|
|
17- |
Yaşam boyu öğrenme gerekliliğinin farkına varır.
|
|
|
18- |
Sistematik düşünme yetenek ve kapasitesine sahip olur
|
|
|
19- |
Bilimsel ve mesleki etik ve sorumluluk sahibi olur.
|
|
|
20- |
Yaşadığı dünya, içinde bulunduğu toplum ve kendisi hakkında eleştirel bir anlayışa sahip olur.
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
14
|
3
|
42
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
14
|
6
|
84
|
|
Ödevler
|
0
|
0
|
0
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
0
|
0
|
0
|
|
Kısa sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
1
|
8
|
8
|
|
Ara sınavlar
|
1
|
2
|
2
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
0
|
0
|
0
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
1
|
8
|
8
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
2
|
2
|
|
Araştırma
|
0
|
0
|
0
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
146
|
|
AKTS
|
|
|
6.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
40
|
|
Kısa sınav
|
0
|
0
|
|
Ödev
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
40
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
GÖRKEM, İsmail (2001), Türk Edebiyatında Ağıtlar: Çukurova Ağıtları (İnceleme-Metinler), Ankara: Akçağ Yay.
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
AKAY, Aydın Sefa (2006). “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Tarih Araştırmalarında Kaynak Olma Özelliği”, Millî Folklor, c. IX, S. 70, s. 38-58.
AKTAŞ, Şerif (2009) “Edebî Metin ve Özellikleri”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi/ (Prof. Dr. Hüseyin Ayan Özel Sayısı), S. 39, s. 187-200.
ALBAYRAK, Nurettin (2004) Ansiklopedik Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü, İstanbul: L&M Yayınları.
BALİ, Muhan (1997) Ağıtlar, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
BASCOM, William R. (2007) “Sözlü Geleneğin (Folklorun) Dört İşlevi”, (Çev.: Aysıt Tansel), Folklor/Edebiyat, S. 52, 2007/4, s. 7-28.
BAŞGÖZ, İlhan (1996). “Folklorun Beşinci İşlevi”, Folkloristik: Prof. Dr. Umay Günay Armağanı, (Hz.: Ö. Çobanoğlu- M. Özarslan), Ankara: Diyanet Vakfı Mat., s. 1-5.
BAŞGÖZ, İlhan (1986) “Düğün Türküleri mi Ağıt mı?”, Folklor Yazıları, İstanbul: Adam Yayınları, s. 263-268.
BORATAV, Pertev Naili (1969) 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, İstanbul: Gerçek Yayınları.
BORATAV, Pertev Naili (1973) Türk Halkbilimi- II: 100 Soruda Türk Folkloru (İnanışlar- Töre ve Törenler, Oyunlar), İstanbul: Gerçek Yayınları.
BORATAV, Pertev Naili (1991) “Türk Ağıtlarının İşlevleri Konuları ve Biçimleri”, Folklor ve Edebiyat-2-1982, İstanbul.
BRAKELEY, Therasa C. (1972) “Mourning Song”, Funk and Wagnalls Standart Dictionary of Folklore, Mythology and Legend, (ed. Maria Leach), USA.
ÇOBANOĞLU, Özkul (1999). “İşgal Edilen Vatan Topraklarında Aşık Edebiyatı’nın İşlevleri ve Aşık Şenlik”, Millî Folklor, c. VI, S. 42, s. 29-35.
DİYARBEKİRLİ, Nejat (1992) “Türklerde Mezar Yapısı ve Defin Merasimleri”, Türk Kültürü Araştırmaları (Prof. Dr. Muharrem Ergin’e Armağan), c. XXVII, S. 1-2, Ankara 1992.
EKİCİ, Metin (1998) “Halk Bilimi Çalışmalarında Metin (Text), Doku (Texture), Sosyal Çevre ve Şartlar (Konteks) İlişkisinin Önemi”, Millî Folklor, c.V, S. 39, s. 25-34.
EKİCİ, Metin (2005) “Türk Sözlü Geleneğinde Anlatıcılar ve Anlatmalar Arasındaki İlişkiye Art Zamanlı (Diyakronik) ve Eş Zamanlı (Senkronik) Bir Bakış”, Prof. Dr. Fikret Türkmen Armağanı, İzmir: Kanyılmaz Matbaası, s. 225- 230.
ESEN, Ahmet Şükrü (1982) Anadolu Ağıtları (Açıklamalar ve dizinlerle yayına hazırlayanlar: Pertev Naili Boratav- Remy Dor), Ankara: İş Bankası Yayınları.
ELÇİN, Şükrü (1990) Türkiye Türkçesinde Ağıtlar, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
GÖRKEM, İsmail (1997) “Tarihî Gerçeğin Edebîleşmesi: 1909 Adana Vilâyeti Ermeni Olayları ve Bahça Müftüsü ile Kardeşinin Ağıdı”, V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi/ Halk Edebiyatı Seksiyonu Bildirileri-1, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
GÖRKEM, İsmail (2003) “Ağıtlar”, Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, c. 3, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, s. 454- 506.
GÖRKEM, İsmail (2006/1) “Anadolu Ağıtlarının Mizahi Kökeni Hakkında Bir Değerlendirme”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Prof. Dr. Tuncer Gülensoy Armağanı), S. 20, s. 153-168.
HENDRICH, Beatrice (2005) “’Muharrem’de Ağlar Sazım’: Alevîlikte Sazın Belleksel ve İletişimsel Boyutları”, Türk(iye) Kültürleri, (Derl.: Gönül Putlar- Tahire Erman), İstanbul: Tetragon Yay., s. 291- 297.
HONKO, Lauri (1996) “Ağıtlar: Yeniden Yaratma, Yapı ve Tür Problemleri”, (çev.: İsmail Görkem), Millî Folklor, c. IV, S. 29- 30 (Bahar- Yaz 1996).
KALKAN, Emir (1992) Kayseri ve Yöresi Ağıtları, Kayseri.
KATANOV, N. F. (2004) Türk Kabileler Arasında, (çev. Attila Bağcı), Konya: Kömen Yay.
ÖRNEK, Sedat Veyis (1974) “Anadolu Folklorunda Yas”, I. Uluslararası Türk Folklor Semineri Bildirileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
REINHARD, Kurt (1974) “Güney Türk Ağıtlarının Biçimleri”, I. Uluslararası Türk Folklor Semineri Bildirileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
SAKAOĞLU, Yurdanur (1994) “Anadolu’da Ağıt Yakma Geleneğinin Günümüzdeki Durumu Üzerine Derlenmiş Malzemelerle Bazı Tespitler”, Prof. Dr. Saim Sakaoğlu’na 55. Yıl Armağanı, Kayseri.
ŞENEL, Süleyman, (1988), “Türk Edebiyatında Ağıt”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c.1, İstanbul.
TEKİN, Talat (1989) XI. Yüzyıl Türk Şiiri, Ankara: TDK Yayınları, s. 1- 19.
TEKİNDAĞ, Şahabeddin (1963) “Padişahlar İçin Tertiplenen Türk Usûlü Cenaze”, Türk Kültürü, c. I, S. 7, Mayıs 1963.
TITON, Jeff Todd (2006). “Metin”, (Çev.: Öykü Terzioğlu), Millî Folklor, c. IX, S: 69, s. 148- 163.
ULUDAĞ, Süleyman (1988) “Ağıt” maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, cilt I, İstanbul.
YALDIZKAYA, Ömer Faruk (1992) Emirdağ Yöresi Türkmen Ağıtları, İzmir.
YAŞAR KEMAL [Göğceli] (1992) Ağıtlar, İstanbul: Toros Yayınları.
YAŞAR, Sabahattin (2002) “Pehlivanlı Aşireti, Dinek Dağı Pehlivanlıları ve Abidin Bey Ağıdı”, Folklor/Edebiyat, VIII, 32 (2002/4), 215-250.
YILDIRIM, Dursun (1998). “Coğrafya’dan Vatan’a Geçiş ve Vatan ile Göç Ediş Problemi”, Türk Bitiği, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 134-144.
|
|