| Dersin adı |
Dersin seviyesi |
Dersin kodu |
Dersin tipi |
Dersin dönemi |
Yerel kredi |
AKTS kredisi |
Ders bilgileri |
| BİTKİ GEN KAYNAKLARI |
Birinci düzey |
TAB 309 |
Seçmeli |
5 |
3.00 |
3.00 |
Yazdır |
|
Ön koşul dersleri
|
Yok
|
|
Eğitimin dili
|
Türkçe
|
|
Koordinatör
|
DOÇ. DR. ERMAN BEYZİ
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
DOÇ. DR. ERMAN BEYZİ
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
Yok
|
|
Dersin veriliş şekli
|
Yüz yüze
|
|
Dersin amacı
|
Çevresel koşullarda biyotik ve abiyotik baskıların sürekli değişiklik göstermesi, bitki ıslahı çalışmalarının da sürekli olmasını zorunlu kılmaktadır. Bitkilerde ortaya çıkan yeni sorunlar, amaca uygun gen kaynaklarının (halen kullanılan kültür çeşitleri, kullanılmayan eski kültür çeşitleri, ilkel kültür çeşitleri ya da yerel çeşitler, geçiş formları ve yabani türler) klasik ve modern tekniklerden yararlanılarak, belirlenmesi, korunması ve kullanılması ile giderilebilir. “Bitkisel Gen Kaynakları” dersi bu temel anlayışla, bitkisel gen kaynaklarının kavram ve kapsamı; bitkilerin gen ve yayılma merkezleri; genetik kaynak erozyonu; gen kaynakları çalışmalarının ilkeleri (çalışmaların koordinasyonu ve eğitim çalışmaları); bulma ve toplama (toplamanın amacı, toplamada bitki ve bölge öncelikleri, optimum bitki toplama ve yöntemleri, tohum toplanması, herbaryum örneğinin alınması, toplama kayıtları, gen bankası çalışmaları); koruma ve depolama (tohum depolamanın prensipleri, depolamada tohum canlılığı, depolamada tohum ve çevre ilişkileri, vejetatif depolamanın prensipleri, çiçektozu depolama, depolama sistemleri); gen kaynaklarının üretimi ve yenilenmesi; değerlendirme ve kullanım; bilgi depolama (dökümantasyon) konularını içeren bir ders konumundadır.
|
|
Dersin tanımı
|
Dünya’daki önemli gen merkezi arasında sayılan Türkiye’nin, bitkisel gen kaynakları bakımından, dünyadaki öneminin ve gelecekteki iklimsel değişikliklerden kaynaklanan değişimler sonucunda bitkilere yeni özellikler kazandırma zorunluluğu karşısında bu kaynakların yararlanılabilecek tek seçenek olduğunun vurgulanmasıdır. Bu nedenle, bitkisel gen kaynakları konusunda öğrencilerin teknik açıdan olduğu kadar düşünce açısından da bilinçlendirilmesi başlıca hedef olarak belirlenmiştir.
|
|
1- |
Bitkisel gen kaynaklarının bitki ıslahındaki yeri ve önemi, bitki gen merkezlerinin belirlenmesi, bitkilerin gen ve yayılma merkezleri, Türkiye’nin bitkisel gen kaynakları bakımından önemi, bitkisel gen kaynaklarının sınıflandırılması.
|
|
2- |
Bitkisel gen kaynaklarında çalışmaların ilkeleri (koordinasyon, eğitim, arazi çalışmaları ve gen bankası), koordinasyon ve eğitimin önemi,
|
|
3- |
Arazi çalışmaları, varyasyonun yakalanmasında etkili faktörler (genetik bilgi birikimi, ekolojik bilgi birikimi, pratik gerçekler).
|
|
4- |
Toplamanın önemi ve amacı, toplamada bitki öncelikleri, toplamada bölge öncelikleri, optimum bitki toplama ve optimum bitki toplamaya etki eden faktörler.
|
|
5- |
Bitki toplamada durakların önemi, örnek alınacak durak sayısı, durak sayısını belirleyen faktörler, bölgede durakların dağılışı, duraklardan alınacak bitki sayısı.
|
|
6- |
Bitki toplama teknikleri (tesadüfi örnekleme yöntemi, biased örnekleme yöntemi, herbaryum örneklerinin toplanması), yöntemlerin karşılaştırılması, önemli avantaj ve dezavantajları. Toplama kayıtlarının tutulması.
|
|
7- |
Bitkisel gen kaynaklarının kullanımı, kullanımda yeni teknollojiler, bitkisel gen kaynaklarını tehdit eden faktörler (klasik ve biyoteknolojik faktörler).
|
|
8- |
Bitkisel Gen Kaynaklarının Korunması - Yapay koruma (Ex situ) - Doğal koruma (İn situ) - Botanik Bahçeleri - Korumada yasal düzenlemeler
|
|
9- |
Gen Bankası Çalışmaları - Kayıt - Tohum temizleme - Tohum neminin belirlenmesi - Tohum Kurutma
|
|
10- |
Tohum Canlılığı Belirleme - Tohumların canlılık özelliklerine göre sınıflandırma - Yeni materyalin izlenmesi - Çimlendirme testleri - Çimlendirme yapmadan canlılığı belirleme
|
|
11- |
Tohum Paketleme - Paketleme malzemelerinin karşılaştırılması Depolama - Tohum depolama prensipleri - Tohum depolamada canlılığı etkileyen faktörler
|
|
12- |
- Vejatatif materyalin depolanması - Gen kaynağı olan vejatatif materyal - Vejatatif materyalin depolanmasında güçlükler - Vejatatif materyalin özellikleri
|
|
13- |
Bitkisel Gen Kaynaklarının Dağıtımı Bitkisel Gen Kaynaklarının Üretimi ve Yenilenmesi Bitkisel Gen Kaynaklarının Değerlendirilmesi
|
|
14- |
Bitkisel Gen Kaynaklarının Kullanılması - Doğrudan kullanım - Genitör olarak kullanılması
|
|
15- |
|
|
16- |
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
Dersi başaran öğrenciler; bitkisel gen kaynaklarının kavram ve kapsamı hakkında yeterli bilgi düzeyine erişecektir. Bitkilerin gen kaynakları ve yayılma merkezleri hakkında bilgi sahibi olacaktır;
|
|
2- |
Dersi başaran öğrenciler; bitkisel gen kaynaklarının kavram ve kapsamı hakkında yeterli bilgi düzeyine erişecektir. Bitkilerin gen kaynakları ve yayılma merkezleri hakkında bilgi sahibi olacaktır;
|
|
3- |
Gen kaynakları materyalini bulma ve toplama (toplamanın amacı, toplamada bitki ve bölge öncelikleri) hakkında bilgi ve beceri kazanacaklardır,
|
|
4- |
Gen kaynakları için optimum bitki toplama ve yöntemleri, tohum toplanması konusunda gerekli ön bilgi sahibi olacaktır. Gen bankası çalışmaları için herbaryum örneğinin alınması ve herbaryum yapımı becerisi kazanacaklardır
|
|
5- |
Gen bankasına getirilen materyallerin toplama kayıtları hakkında bilgi ve beceri kazanacaklardır,
|
|
6- |
Tohum depolamanın prensipleri ve koruma tedbirlerini öğreneceklerdir. Depolamada tohum canlılığı, tohum ve çevre ilişkileri hakkında bilgi ve beceri kazanacaklardır,
|
|
7- |
Gen kaynaklarında vejetatif materyalin depolama prensipleri, çiçektozu depolama, depolama sistemleri hakkında bilgi sahibi olacaklardır
|
|
8- |
Gen kaynakları materyalinin yenilenmesi ve üretimi hakkında bilgi ve beceri kazanacaklardır
|
|
9- |
Genetik materyalin değişik amaçlı olarak değerlendirme ve kullanımı hakkında bilgi sahibi olacaktır;
|
|
10- |
Gen bankasında mevcut genetik materyal hakkında bilgi depolama (dökümantasyon) konularında bilgi ve beceri kazanacaklardır.
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
Temel Bilimler, Ziraat Mühendisliği ve Tarla Bitkileri disiplinine özgü konularda yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri, karmaşık Ziraat Mühendisliği problemlerinde kullanabilme becerisi
|
|
|
2- |
Ziraat Mühendisliği Tarla Bitkileri alanında karmaşık problemleri tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi, bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi
|
|
|
3- |
Tarla Bitkileri alanıyla ilgili karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü eldeki imkanlar dahilinde ve söz konusu alanın mevcut durumu dikkate alınarak belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi ve bu amaçla modern tasarım yöntemlerini kullanma ve uygulama becerisi
|
|
|
4- |
Ziraat Mühendisliği Tarla Bitkileri uygulamalarında karşılaşılan karmaşık problemlerin analizi ve çözümü için gerekli olan modern araçları seçme, geliştirme ve kullanma becerisi, bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi
|
|
|
5- |
Ziraat Mühendisliği Tarla Bitkileri alanında karşılaşılan karmaşık problemlerinin veya disipline özgü araştırma konularının incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, alan çalışması, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi
|
|
|
6- |
Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi
|
|
|
7- |
Alanında etkin rapor yazma ve yazılı olan raporları anlama ve yorumlama, tasarım ve üretim raporları hazırlayabilme, etkin sunum yapabilme, açık ve anlaşılabilir talimat alma ve verme becerisi
|
|
|
8- |
Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği konusunda farkındalık; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi.
|
|
|
9- |
Etik ilkelerine uygun davranma, mesleki ve etik sorumluluk ve mühendislik uygulamalarında kullanılan standartlar hakkında bilgi.
|
|
|
10- |
Ziraat Mühendisliği Tarla Bitkileri alanıyla ilgili proje yönetimi, risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi, iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik, yenilikçilik hakkında farkındalık;
|
|
|
11- |
Sürdürülebilir kalkınma hakkında farkındalık
|
|
|
12- |
Ziraat Mühendisliği uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ve çağın mühendislik alanına yansıyan sorunları hakkında bilgi; mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık
|
|
|
13- |
|
|
|
14- |
|
|
|
15- |
|
|
|
16- |
|
|
|
17- |
|
|
|
18- |
|
|
|
19- |
|
|
|
20- |
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
14
|
2
|
28
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
2
|
10
|
20
|
|
Ödevler
|
0
|
0
|
0
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
0
|
0
|
0
|
|
Kısa sınavlar
|
1
|
2
|
2
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
1
|
10
|
10
|
|
Ara sınavlar
|
1
|
2
|
2
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
0
|
0
|
0
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
1
|
20
|
20
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
2
|
2
|
|
Araştırma
|
0
|
0
|
0
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
84
|
|
AKTS
|
|
|
3.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
40
|
|
Kısa sınav
|
0
|
0
|
|
Ödev
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
40
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
Bitkisel Gen Kaynakları. Prof. Dr. Sait ADAK, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 1648.
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
Bitki Gen Kaynakları Ders Notları ve Sunumları.
|
|