|
Ön koşul dersleri
|
Bu ders için herhangi bir ön koşul bulunmamaktadır.
|
|
Eğitimin dili
|
Türkçe
|
|
Koordinatör
|
DR. ÖĞR. ÜYESİ HARUN ÇELİK
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
DR. ÖĞR. ÜYESİ HARUN ÇELİK
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
-
|
|
Dersin veriliş şekli
|
Yüz yüze
|
|
Dersin amacı
|
Bu dersin amacı hava aracının denge noktasını ayarlamak, gerektiğinde değiştirebilmek ve istenen noktada sabit kalmasını sağlamak; böylece kararlı ve kontrol edilebilir hava aracı tasarımı için gerekli şartları öğretmek, ayrıca uçuş kontrolünü otomatik olarak yapmanın yöntemi hakkında bilgiler vermektir.
|
|
Dersin tanımı
|
Hava aracı (özellikle uçak) uçuş kararlılığı, uçuş kontrolü ve otopilot tasarımının temel unsurlarının birlikte değerlendirilerek sunulduğu bir derstir.
|
|
1- |
Giriş: Uçuşun temelleri, Faydalı bazı temel aerodinamik ön bilgiler
|
|
2- |
Statik kararlılık, Uzunlamasına statik kararlılık, Kanat katkısı
|
|
3- |
Uzunlamasına statik kararlılık, Kuyruk katkısı
|
|
4- |
Uzunlamasına statik kararlılık; gövde, motor katkısı; tarafsız nokta, statik marjin
|
|
5- |
Uzunlamasına kontrol, kontrol yüzeyi menteşe momenti, hava hızı kararlılığı
|
|
6- |
Statik kararlılık ve kontrol: İstikamet kararlılığı ve kontrolü
|
|
7- |
Statik kararlılık ve kontrol: Yanlamasına kararlılık ve kontrol
|
|
8- |
Ara Sınav
|
|
9- |
Uçak hareket bağıntıları, doğrusallaştırma, aerodinamik kuvvet ve moment hesabı
|
|
10- |
Kararlılık türevleri, uzunlamasına, istikamet ve yanlamasına kararlılık katsayıları hesabı
|
|
11- |
Uçuş dinamik kararlılığı; yunuslama, uzunlamasına hareket, uçağın kullanılabilirliği (handling)
|
|
12- |
Uçuş dinamik kararlılığı; yanlamasına hareket, sapma hareketi; yuvarlanma, sarmal ve kayakçı hareketi (Dutch roll) modu
|
|
13- |
Temel otopilot tasarımı, dinamik sistemlerin modellenmesi
|
|
14- |
Dinamik sistemlerin zaman ve frekans alanında yanıtları, otomatik kontrol, uzunlamasına hareket kontrolcüsü
|
|
15- |
|
|
16- |
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
Denge, kararlılık ve kontrol şartlarını bilir.
|
|
2- |
Statik kararlık ile dinamik kararlılık özelliklerini belirleyebilir.
|
|
3- |
Üç boyutlu ve altı serbestlik dereceli hareketi tanımlayabilir.
|
|
4- |
Kararlı bir uçuş için denge noktası ve kontrol yüzeylerinin etkisini matemetiksel olarak hesaplayabilir.
|
|
5- |
Kararlılık ve kontrol türevlerini hesaplayabilir.
|
|
6- |
Hava aracı uçuşu için klasik kontrol, otopilot ve modern kontrol uygulamaları geliştirebilir.
|
|
7- |
|
|
8- |
|
|
9- |
|
|
10- |
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
Matematik, fen bilimleri ve ilgili mühendislik disiplinine özgü konularda yeterli bilgi birikimine sahip olma becerisi.
|
|
|
2- |
Matematik, fen bilimleri ve ilgili mühendislik disiplinine özgü kuramsal ve uygulamalı bilgileri, karmaşık mühendislik problemlerinde kullanabilme becerisi.
|
|
|
3- |
Karmaşık mühendislik problemlerini saptama, tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi.
|
|
|
4- |
Mühendislik uygulamalarında karşılaşılan karmaşık problemlerin analizi ve çözümü için gerekli olan modern teknik ve araçları geliştirme, seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi.
|
|
|
5- |
Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi.
|
|
|
6- |
Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi
|
|
|
7- |
Etkin rapor yazma ve yazılı raporları anlama, tasarım ve üretim raporları hazırlayabilme, etkin sunum yapabilme, açık ve anlaşılır talimat verme ve alma becerisi.
|
|
|
8- |
Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci
|
|
|
9- |
Bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi.
|
|
|
10- |
Etik ilkelerine uygun davranma, mesleki ve etik sorumluluk bilinci; mühendislik uygulamalarında kullanılan standartlar hakkında bilgi.
|
|
|
11- |
Proje yönetimi, risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi, iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi
|
|
|
12- |
Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ve çağın mühendislik alanına yansıyan sorunları hakkında bilgi; Mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık.
|
|
|
13- |
|
|
|
14- |
|
|
|
15- |
|
|
|
16- |
|
|
|
17- |
|
|
|
18- |
|
|
|
19- |
|
|
|
20- |
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
14
|
3
|
42
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
13
|
2
|
26
|
|
Ödevler
|
5
|
3
|
15
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
0
|
0
|
0
|
|
Kısa sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
1
|
15
|
15
|
|
Ara sınavlar
|
1
|
2
|
2
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
0
|
0
|
0
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
1
|
25
|
25
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
2
|
2
|
|
Araştırma
|
5
|
3
|
15
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
142
|
|
AKTS
|
|
|
6.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
35
|
|
Kısa sınav
|
3
|
15
|
|
Ödev
|
4
|
0
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
50
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
50
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
50
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
Çelik, H. (2024). Uçuş Dinamiği ve Kontrolü. Ankara: Nobel Yayınevi.
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
1. Nelson, R. C. (1998). Flight stability and automatic control (Vol. 2). New York: WCB/McGraw Hill.
2. Etkin, B., & Reid, L. D. (1959). Dynamics of flight (Vol. 2). New York: Wiley.
3. Yechout, T. R. (2003). Introduction to aircraft flight mechanics. Aiaa.
|
|