| Dersin adı |
Dersin seviyesi |
Dersin kodu |
Dersin tipi |
Dersin dönemi |
Yerel kredi |
AKTS kredisi |
Ders bilgileri |
| YILDIZ ATMOSFERLERİ |
Birinci düzey |
AST303 |
Zorunlu |
5 |
4.00 |
4.00 |
Yazdır |
|
Ön koşul dersleri
|
Yok
|
|
Eğitimin dili
|
Türkçe
|
|
Koordinatör
|
ÖĞRETİM ÜYESİ NURTEN FİLİZ AK
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
Dr. Öğr. Üyesi NURTEN FİLİZ AK
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
Yok
|
|
Dersin veriliş şekli
|
Yüz yüze
|
|
Dersin amacı
|
Dersin amacı, öğrencilere yıldız atmosferlerinin yapısı hakkında temel bilgiler vermektir. Yıldızların atmosferlerinde enerji taşınım teorisi hakkında temel bilgileri oluşturmak ve bilinen teorik yaklaşımların gözlemlerle test edilme yöntemlerini ortaya koymaktır.
|
|
Dersin tanımı
|
Bu ders içeriğinde, yıldızların atmosfer yapıları ve ışınım taşıma süreçleri üzerine oluşturulmuş temel teorik bilgiler yer almaktadır. Işınımın taşınması, optik derinlik ve yıldız maddesinin donukluğu üzerine teoriler ve bu teorilerin test edilme yöntemleri ders kapsamında ele alınır.
|
|
1- |
1- Giriş: Yıldız Atmosferinin Tanımı, Güneş Atmosferi, Atmosfer Katmanları
|
|
2- |
2- Temel Kavramlar: Işınım şiddeti, Akı Yoğunluğu, Akı ve Net Akı, Parlaklık ve Renk
|
|
3- |
3- Isısal Işınım, Salma ve Soğurma Çizgileri, Termodinamik Denge, Yerel TDD, Serbest Yol, Random Walk, Saçılma, Maxwell Hız Dağılımı
|
|
4- |
4- Işınım Geçiş Denklemi: Işınım Geçiş Denkleminin Oluşturulması, Paralel Atmosfer Yaklaşımı, Kaynak Fonksiyonu ve Optik Derinlik Tanımları
|
|
5- |
4- Işınım Geçiş Denkleminin İntegral Çözümü ve yaklaşık çözümleri
|
|
6- |
5- Eddington Yaklaşımları: Eddington Birinci Yaklaşımı, Kenar Kararması
|
|
7- |
5- Eddington Yaklaşımları: Eddington İkinci Yaklaşımı, Sıcaklık Gradyenti
|
|
8- |
5- Eddington Yaklaşımları: Eddington Üçüncü Yaklaşımı, Kaynak Fonksiyonu Tanımlaması, Yaklaşımın test edilmesi
|
|
9- |
ARA SINAV
|
|
10- |
6- Yıldız Maddesinin Donukluğu: Donukluğa etki eden süreçler; bağlı- bağlı, bağlı serbest geçişlerin donukluğa katkısı
|
|
11- |
6- Saçılmanın donukluğa etkisi: Rayleigh Saçılması, Thompson Saçılması, H- Soğurması, Ortalama Soğurma Katsayısı
|
|
12- |
7- Tayf Çizgilerinin incelenmesi: Saha ve Boltzman Denklemleri, çizgi şiddetinin değişimi, Çizgi Genişlemesi ve Büyüme Eğrisi
|
|
13- |
8- Yıldız Tayfları: Ana kol yıldızların tayfları, Dev ve Cüce Yıldızların farklılıkları, Gaz ve Elektron Basıncı
|
|
14- |
9- Basit Model Atmosfer
|
|
15- |
FINAL SINAVI
|
|
16- |
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
Araştırmaya teşvik
|
|
2- |
Araştırma yeteneklerinin ve yetkinliklerinin geliştirilmesi
|
|
3- |
Yıldız atmosfer yapılarının fiziksel ve matematiksel yapısını anlamak
|
|
4- |
--
|
|
5- |
-
|
|
6- |
--
|
|
7- |
--
|
|
8- |
--
|
|
9- |
--
|
|
10- |
--
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
Astronomi ve Uzay Bilimleri alanındaki tarihsel gelişimleri değerlendirip yorumlar.
|
|
|
2- |
Madde ve enerji arasındaki ilişki ve enerjiyi açıklar.
|
|
|
3- |
Evrenin yapısı, oluşumu, evrimini anlar; evrende bulunan gök cisimlerinin çeşitliliğini kuramsal ve gözlemsel olmak üzere bilimsel yöntemlerle çok yönlü değerlendirir.
|
|
|
4- |
Gök cisimlerinin; fiziksel ve kimyasal özellikleri ile konum ve şekillerini çeşitli koordinat ve ölçü sistemleriyle çok yönlü değerlendirir.
|
|
|
5- |
Güneş, Güneş sistemi üyeleri ile bunların yeryüzündeki etkilerini çok yönlü açıklar. Ötegezegen sistemlerinin özelliklerini anlar ve yorumlar.
|
|
|
6- |
Astronomi ve Uzay Bilimleri konularını anlayabilmek için temel fizik ve matematik bilgilerini kullanma becerisi kazanır.
|
|
|
7- |
Gözlem aletleri ve ölçüm teknikleri kullanma konusunda bilgi sahibi olur. Sayısal ve astronomik görüntülerin çeşitliliğini tanımlayarak bu görüntülerin işlenmesini gerçekleştirir. Gözlem aletleriyle kaydedilen fotonlardan kaynağın özelliklerine ve evrimine ilişkin bilgi türetir.
|
|
|
8- |
Astronomik verileri toplar, analiz eder, hata analizi yaparak teorik modeller ile sonuçları yorumlar.
|
|
|
9- |
Astronomi ve Uzay Bilimleri ile ilgili alanlarda projeler yapar, konulara ilişkin problemleri bilgisayar bilgisiyle analiz eder ve çözümü için çeşitli programlama dilleriyle programlar hazırlar.
|
|
|
10- |
Radyo bölgeden Gama’ya elektromanyetik tayfın her bölgesinden yerden ve uydulardan gelen verileri kullanıp, yorumlar. Yakın uzaya ait uzay havası, uydu yörüngeleri, uydu ve uzay teknolojileri hakkında bilgi sahibi olur.
|
|
|
11- |
Karşılaştığı problemleri çözmek için eleştirel ve yaratıcı düşünür ve çözüme ulaşırken farklı yöntem ve güncel teknikleri kullanır
|
|
|
12- |
Orta öğretimde astronomi, fen ve teknoloji, matematik, fizik ve bilişim konularında düşüncelerini ve bilgilerini toplumla paylaşma sorumluluğu kazanır
|
|
|
13- |
Kamu ve özel sektörde, bilgisayarlı hesaplama ve istatistik bilgisini kullanır ve paylaşır.
|
|
|
14- |
Topluma astronomi konularında bilgi ve düşüncelerini aktarır, doğru yönlendirmelerde bulunur.
|
|
|
15- |
Bütün temel bilimlere genel bir bakış açısı kazanır, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve mesleki bilgi ve becerilerini güncel tutma bilincine sahip olur. Disiplinler arası grup çalışmaları yapabilir ve zamanı etkin kullanabilir. Mesleki sorumluluk ve etik bilincini geliştirir.
|
|
|
16- |
Alanındaki en son gelişmeleri ve bilgileri takip edebilecek ve sözlü ve yazılı iletişim kuracak düzeyde en az bir yabancı dil bilgisine sahip olur, bilimsel çalışmalar yazar, sunar ve meslektaşları ile iletişim kurarak tartışır.
|
|
|
17- |
Ana dilinin yapı ve işleyiş özelliklerini, dil-düşünce bağlantısı açısından yazılı ve sözlü ifade vasıtası olarak Türkçeyi doğru ve güzel kullanır.
|
|
|
18- |
Ülkemizi, Atatürk''ün düşünce, görüş ve ilkeleri doğrultusunda gelişmiş seviyeye getirecek bilince sahip olur.
|
|
|
19- |
|
|
|
20- |
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
14
|
4
|
56
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
10
|
3
|
30
|
|
Ödevler
|
5
|
3
|
15
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
0
|
0
|
0
|
|
Kısa sınavlar
|
1
|
6
|
6
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
0
|
0
|
0
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
1
|
6
|
6
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
0
|
0
|
0
|
|
Araştırma
|
0
|
0
|
0
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
113
|
|
AKTS
|
|
|
5.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
40
|
|
Kısa sınav
|
0
|
0
|
|
Ödev
|
5
|
10
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
50
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
50
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
50
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
Dr. Nurten Filiz Ak tarafından derlenen ders notları
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
Introduction to Stellar Astrophysics, Erika Böhm-Vitense, Volume 2, 1989
Yıldız Astrofiziğine Giriş, Cafer İbanoğlu.
|
|