| Dersin adı |
Dersin seviyesi |
Dersin kodu |
Dersin tipi |
Dersin dönemi |
Yerel kredi |
AKTS kredisi |
Ders bilgileri |
| BİZANS MİMARİSİ II |
Birinci düzey |
SNT220 |
Zorunlu |
4 |
3.00 |
3.00 |
Yazdır |
|
Ön koşul dersleri
|
Yok
|
|
Eğitimin dili
|
Türkçe
|
|
Koordinatör
|
PROF. DR. NİLAY ÇORAĞAN
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
PROF. DR. NİLAY ÇORAĞAN
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
Yok
|
|
Dersin veriliş şekli
|
Anlatım, soru-cevap, tartışma, örnek makale incelemesi, konuların slayt ile desteklenmesi.
|
|
Dersin amacı
|
Dersin amacı; 6-14. yüzyıllar arasında Anadolu, başkent (Constantinopolis) ve yurt dışındaki Bizans mimari örneklerini ayrıntılı olarak inceleyip, tanıtmaktır.
|
|
Dersin tanımı
|
Bizans Mimarisi dersi; 6-14. yüzyıllar arasında , Anadolu, başkent (Constantinopolis) ve yurt dışındaki dini, gömü ve sivil mimari örneklerini içermektedir.
|
|
1- |
Rotond, Oktogon, Hegzagon, Kare, Çok Yapraklı Yonca ve bu tiplerin bir arada kullanıldığı Karma plan tipleri olmak üzere merkezi mekan plan tipleri genel özellikleri ile anlatılır. İstanbulHagiaSophia Hazine dairesi, İstanbul Lausos Sarayı örnekleri üzerinden başkent örnekleri üzerinden merkezi mekanlı yapılar tanıtılır.
|
|
2- |
Merkezi mekanlı yapılara devam edilir. Yurt dışından Beytüllahim Doğum Bazilikası, Kudüs Golgota Bazilikası AnastasisRotondu, Roma Giovanni St. Costanza, Roma St. GiovanniLaterano Vaftizhanesi, St. Stephano, Ravenna St. Giovanni in Fonte, Selanik HagiosGeorgios Kilisesi üzerinden merkezi mekanlı yapılar anlatılır.
|
|
3- |
Bizans döneminde Kaiseria şehri hakkında bilgi verilir. Erken Bizans dönemi yapıları arasında olan Gereme Panagia Kilisesi, Gereme Çanlı Kilise, Tomarza Panagia Kilisesi, Kayseri Buzluk-Persek, Skupi Kırk Martir Kilisesi örnekleri ile Kayseri Bizans yapıları tanıtılır. Nilay Çorağan’ın Kayseri’deki Roma ve Bizans Dönemi Eserleri adlı makalenin okunması önerilir.
|
|
4- |
Bazilikal plandan kubbeli bazilikaya geçiş süreci anlatılır. Antalya Cumanın Cami üzerinden plan tipi gelişimi anlatılır.
|
|
5- |
Anadolu’daki 8-9. yüzyıllara ait olan kubbeli bazilika örneklerinden İznik’te Koimesis , Ankara’da St.Clement , Demre’de H.Nikolaos ve Dereağzı kiliseleri anlatılır. Cyrıl MANGO, Bizans Mimarisi adlı yayından 5. Ve 6. Bölümlerde bulunan kubbeli bazilika örnekleri okutulur.
|
|
6- |
Yurtdışında bulunan kubbeli bazilika örneklerinden Selanik Ayasofya’sı vb. yapılar üzerinden yurtdışı örneklerinin tanıtılması.
|
|
7- |
Başkent Constantinapolis’te bulunan Hipodrum, Obeliks, Yılanlı Sütun, Arkadius Sütunu, Binbirdirek Sarnıcı, Yerebatan Sarnıcı gibi anıtlar, kamu yapıları ve sosyal yapılar üzerinden Bizans dönemi eserleri anlatılır.
|
|
8- |
Ara Sınav(Vize)
|
|
9- |
Kapalı Yunan Haçı plana geçiş süreci ve plan tiplerine etkilerinin anlatılması. Anadolu’da bulunan 8. Ve 9.yüzyıllara ait kapalı Yunan Hacı Planlı Side Ee Kilisesi, Kapadokya Bölgesi’nde yer alan Akhisar Çanlı Kilise, Elmalı Kilise, Karanlık Kilise, Çarıklı Kilise vb. yapıların tanıtılması.
|
|
10- |
Constantinapolis’de bulunan Kapalı Yunan Hacı planlı Myralion Kilisesi (Bodrum Camii), TheotokosKyriotissa Kilisesi (Kalenderhane Camii), AyiaTheodosiayeva Azize Teodosya Kilisesi (Gül Camii), Pantokrator Kilisesi vb. başkent kiliselerinin tanıtılması. John FREELY- Ahmet S. ÇAKMAK, İstanbul’un Bizans Anıtları adlı bilimsel yayının 10. Bölümü olan KomnenoslarHanedadı adlı bölümün okutulması.
|
|
11- |
Kara ve Ada tipi olmak üzere Constantinapolis menşeili bir plan tipi olarak ortaya çıkan sekiz destekli plan tipi hakkında bilgi verilir. HosiosLukas, Chios Nea Moni, Daphne kiliselerinin tanıtılması. Yapılar üzerinden ada ve kara tipi ayrımının öğretilmesi.
|
|
12- |
Kiberium plan tipinin anlatılması. Başkent Constantinapolis’de bulunan Chora Manastırı ve Anadolu örneği olan Kırşehir Üç Ayak Kilisesi vb. kilise örnekleri üzerinden plan tipinin tanıtılması.
|
|
13- |
Anadolu ve başkent Constantinapolis’dePoleologos Hanedanı Dönemi mimarisinin Pammakaristos, Pantepoptes vb. yapılar üzerinden genel hatları ile anlatılması. Analatılan yapıların plan ve cephelerinin tanıtılarak diğer kültürler üzerindeki etkilerinin anlatılması.
|
|
14- |
Anadolu ve başkent Constantinapolis’dePoleologos Hanedanı Dönemi mimarisinin anlatmaya devam edilmesi. PanagiaKamariotissa, PanagiaMouchliotissa örneklerinin tanıtılması.
|
|
15- |
Yıl Sonu Sınavı (Final)
|
|
16- |
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
Merkezi mekanlı yapılardaki farklı olan tiplerini ayırt edebilir. Başkentte bulunan merkezi mekanlı yapılara örnek gösterebilir. Merkezi mekanlı yapıların hangi işlevdeki yapılarda kullanıldığını söyleyebilir.
|
|
2- |
Kayseri şehrinde bulunan Erken Bizans dönemi yapılarını tanır. Plan ve mimari özelliklerini öğrenir. Dönem içerisinde bölgede yapılmış olan farklı plan tiplerindeki duvar tipleri hakkında fikir edinir.
|
|
3- |
Bazilikal plandan kubbeli bazilikaya geçiş sürecini bilir. Antalya Cumanın Cami planı üzerinden bazilikal plan ile kubbeli bazilika arasındaki süreci anlatır.
|
|
4- |
8. ve 9.yüzyıllara ait olan Anadolu‘daki kubbeli bazilika örneklerini tanır. İznik’te Koimesis , Ankara’da St.Clement , Demre’de H.Nikolaos ve Dereağzı kiliseleri hakkında bilgi sahibi olur.
|
|
5- |
Yurtdışında bulunan kubbeli bazilika örneklerini tanır. Plan ve mimarisini anlatır.
|
|
6- |
Başkent Constantinapolis’te bulunan anıtları, kamu yapılarını ve sosyal yapıları tanır. Bizans dönemi kent kültürü hakkında bilgi sahibi olur.
|
|
7- |
Kapalı Yunan Haçı plana geçişi bilir. Anadolu’da farklı bölgelerden Kapalı Yunan Haçı planlı yapı örneği verir.
|
|
8- |
Başkent Constantinapoliskapalı Yunan Haç plan tipine sahip Bodrum Myralion Kilisesi (Bodrum Camii), TheotokosKyriotissa Kilisesi (Kalenderhane Camii), AyiaTheodosiayeva Azize Teodosya Kilisesi (Gül Camii), Pantokrator Kilisesi vb. başkent kiliselerini tanır.
|
|
9- |
Kara ve Ada tipi plan tipini öğrenir. Menşeini ve farklı kültürlerle olan etkileşimini bilir. Sekiz destekli yapıların kara ya da ada tipi plan ayrımını çözümleyebilir.
|
|
10- |
Kiberium plan tipini öğrenir. Anadolu Kırşehir Üç Ayak Kilisesive başkent Chora Manastırı gibi örneklerini tanır.
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
Alanındaki bilgileri içeren ders kitapları ve diğer kaynaklarla desteklenen bilgilere sahip olma, sahip olduğu bu bilgileri yazılı ve sözlü olarak aktarabilme, edindiği bilgiyi alanında kullanabilme.
|
|
|
2- |
Sanat Tarihi araştırma yöntem ve tekniklerini kullanarak sanat eserini tanımlayabilme, sanat eserlerine dini, mitolojik ve ikonografik açıdan bakabilme, analiz ve yorum yapabilme.
|
|
|
3- |
Bir eserin öz niteliklerinden yola çıkarak dönemin genel özelliklerini ayırt edebilme ve farklı eserler arasında bağlantı kurabilme.
|
|
|
4- |
Farklı dillerde yer alan epigrafik ve paleografik yazıları okuyabilme ve disiplinler arası çalışma yaparak çözümleyebilme.
|
|
|
5- |
Bilimsel düşünme becerisi kazanarak analitik düşünebilme.
|
|
|
6- |
Alanı ile ilgili disiplinler arası etkileşimi kavrayabilme.
|
|
|
7- |
Alanı ile ilgili belgeleme, restitüsyon ve restorasyon yöntemlerini uygulayabilme, plan, kesit, izdüşümü gibi çizim tekniklerini kullanarak çizim yapabilme.
|
|
|
8- |
Yaşam boyu öğrenmeyle ilişkili olarak kendini sürekli olarak yenileyebilme
|
|
|
9- |
Kütüphane, arşiv, internet gibi kaynaklardan yararlanma biçimini öğrenme ve alanı ile ilgili gelişmeleri takip edebilme
|
|
|
10- |
Alan çalışmalarında arazinin yapısına uygun bir çalışma sistemi kurabilme.
|
|
|
11- |
Kültür varlıklarını koruma ve onarma ile ilgili edindiği bilgileri çağdaş gereksinimler doğrultusunda uygulayabilme, 2863 sayılı kanun çerçevesinde çalışma disiplini sağlayabilme.
|
|
|
12- |
Sanat eserlerinin ortaya çıkarılması, müze ve sergi gibi topluma açık ortamlarda sergilenmesine yönelik yöntemleri bilme ve uygulayabilme.
|
|
|
13- |
Çeşitli coğrafyaların uygarlık ve kültürleri arasında bağlantı kurabilme.
|
|
|
14- |
Sosyal, kültürel ve toplumsal sorumlulukları kavrama, benimseme ve uygulayabilme becerisi geliştirebilme.
|
|
|
15- |
İslami dönem Türk sanatının ortaya koyduğu kültürel mirası öğrenme, tanıma ve tanıtma yeteneği kazandırabilme
|
|
|
16- |
Tarih öncesi devirler dahil, Orta ve yeni çağlar boyunca Avrupa’daki mimari, resim ve heykel konularında bilgilendirme ve değişen üslupları tanıyabilme yeteneği kazandırabilme.
|
|
|
17- |
Mimari, seramik, halı-kilim vb. dokumalar, minyatür, hat, çini, maden, resim, heykel, kalem işi, sikke ve vb. başlıca Sanat Tarihi konularında bilgilendirebilme.
|
|
|
18- |
Sanat Tarihi alanında kültürel mirasın evrenselliğine inanarak kültürlere ve değerlere eşit mesafede olabilme.
|
|
|
19- |
Saha çalışmalarında Sanat Tarihi yöntem ve teknikleri ile bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme.
|
|
|
20- |
Günümüzde karşılaşılan problemlerden yola çıkarak geçmiş ve bugün arasında bağlantı kurup, geleceğe dair çıkarımlarda bulunabilme.
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
13
|
2
|
26
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
13
|
1
|
13
|
|
Ödevler
|
2
|
3
|
6
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
2
|
5
|
10
|
|
Kısa sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
1
|
5
|
5
|
|
Ara sınavlar
|
1
|
2
|
2
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
0
|
0
|
0
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
1
|
5
|
5
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
2
|
2
|
|
Araştırma
|
2
|
10
|
20
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
89
|
|
AKTS
|
|
|
4.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
40
|
|
Kısa sınav
|
0
|
0
|
|
Ödev
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
40
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
-
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
Guntram KOCH, Erken Hıristiyan Sanatı, çev: Ayşe AYDIN, 2007, İstanbul
Wolfgang MÜLLER-WIENER, İstanbul’un Tarihi Topografyası, İstanbul, 2001
Cyrıl MANGO, Bizans Mimarisi, Ankara,2006.
Nilay ÇORAĞAN KARAKAYA, Kayseri’deki Roma ve Bizans Dönemi Eserleri, Erciyesin Rüyası Kayseri, İstanbul,2013.
M. Restle, StudienZurByzantinischen, Archhitectur, Kappadokien, Wien,1979.
Hans ROTT, KleinasiatishscheDenkmalerAusPisidien, Pambhylien, KappadokienundLykien, Leipzing, 1908.
Gamze KAYMAK, Antalya Cumanın Camii: Mimari Tarihi ve Bizans Kökeni Rölöve-Yapı Analizi-Anıt Koruma ve Bakımı, Antalya, 2009.
Feride İmrana ALTUN, İstanbul’un 100 Roma, Bizans Eseri, İstanbul, 2009
Hild , F. ve M. Restle. Kappadokien (Kappadokia, Charsianon, SebasteiaundLykandos), TabulaImperiiByzantini 2, Wien: Verlag der ÖsterreichischenAkademie der Wissenschaften, 1981.
John FREELY- Ahmet S. ÇAKMAK, İstanbul’un Bizans Anıtları, çev: F. Gülru TANMAN, İstanbul,2017.
Engin AKYÜREK, Bizans’ta Sanat ve Ritüel, İstanbul,1996.
|
|