|
Ön koşul dersleri
|
-
|
|
Eğitimin dili
|
Türkçe
|
|
Koordinatör
|
DOÇ. DR. BURCU ÜNLÜ ENDİRLİK
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
DR. Öğretim Üyesi BURCU ÜNLÜ ENDİRLİK
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
-
|
|
Dersin veriliş şekli
|
Konular power point sunum tekniği ile anlatılır. Ders sonunda öğrencilerle soru-cevap şeklinde konu tekrarı yapılır. Öğrencilere ödev olarak literatür taraması verilir ve bir makalenin hazırlanıp sunulması istenir. Makalenin öğrenci tarafından sunulmasından sonra bu makale tüm öğrencilerle birlikte tartışılır.
|
|
Dersin amacı
|
Doğal, sentetik ve endüstriyel yolla oluşan endokrin bozucu kimyasalların tanımlanması ve bu bileşiklerin biyolojik sistem üzerinde meydana getirdiği toksik etkiler hakkında bilgi verilmesidir.
|
|
Dersin tanımı
|
Endokrin bozucu kimyasalların toksisitesi hakkında bilgi verilir.
|
|
1- |
Endokrin bozucu kimyasalların tanımı, sınıflandırılması ve tarihçesi
|
|
2- |
Endokrin bozucu bileşiklerin toksik etki mekanizmaları
|
|
3- |
Endokrin Bozucu Kimyasalların Dişi Üreme Sistemi Üzerine Olan Toksik Etkileri
|
|
4- |
Endokrin Bozucu Kimyasalların Erkek Üreme Sistemi Üzerine Olan Toksik Etkileri
|
|
5- |
Obeziteye neden olan endokrin bozucu kimyasallar ve etki meknizmaları
|
|
6- |
Tiroid fonksiyonlarını değiştiren endokrin bozucu kimyasallar ve toksik ertki mekanizmaları
|
|
7- |
Fitoöstrojenler nelerdir? Fitoöstojenlerin endokrin bozucu etkileri ve mekanizmaları
|
|
8- |
Ara Sınav
|
|
9- |
Endokrin bozucu pestisitler nelerdir? Pestisitlerin Endokrin Bozucu Etkileri Pestisitlerin Endokrin Bozucu Etki Mekanizmaları
|
|
10- |
Fitalatların Endokrin Bozucu Etkileri Fitalatların Endokrin Bozucu Etki Mekanizmaları
|
|
11- |
Bisfenol A nedir? Bisfenol A''nın Endokrin Bozucu Etkileri Bisfenol A''nın Endokrin Bozucu Etki Mekanizmaları
|
|
12- |
PFOA nedir? PFOA''nın Endokrin Bozucu Etkileri PFOA''nın Endokrin Bozucu Etki Mekanizmaları
|
|
13- |
Ağır metaller nelerdir? Ağır metallerin Endokrin Bozucu Etkileri Ağır metallerin Endokrin Bozucu Etki Mekanizmaları
|
|
14- |
Endokrin bozucu pestisitler nelerdir? Pestisitlerin Endokrin Bozucu Etkileri Pestisitlerin Endokrin Bozucu Etki Mekanizmaları
|
|
15- |
Öğrenci Sunumu
|
|
16- |
Final Sınavı
|
|
17- |
-
|
|
18- |
-
|
|
19- |
-
|
|
20- |
-
|
|
1- |
Endokrin sitemin ve endokrin bozucu kimyasalların tanımını yapar. Endokrin bozucu kimyasalları sınıflandırır. Doğal ve sentetik endokrin bozuculara örnekler verir. Endokrin bozucu kimyasalların ilk nasıl farkedildiği ve tarihçesi hakkında fikir sahibi olur.
|
|
2- |
Endokrin bozucuların hormonların yapımı, taşınması, metabolizması ve atılımı üzerine nasıl etki ettiklerini açıklar ve yorumlar.
|
|
3- |
Endokrin bozucuların dişi üreme sistemi üzerindeki toksik etki mekanizmalarını açıklar. Dişi üreme sistemine etki eden endokrin bozuculara örnekler verir ve bu endokrin bozucuların neden olduğu üreme sistemi toksisitesini (infertilite, erken/geç ergenlik, meme bezi gelişiminde sorunlar, mentrüel döngüde bozukluklar vs.) açıklar.
|
|
4- |
Endokrin bozucuların erkek üreme sistemi üzerindeki toksik etki mekanizmalarını açıklar. Erkek üreme sistemine etki eden endokrin bozuculara örnekler verir ve bu endokrin bozucuların neden olduğu üreme sistemi toksisitesini (sperm kalitesinin ve sayısının azalması, infertilite, erken/geç ergenliğe ulaşma vs. ) açıklar.
|
|
5- |
Obezojen terimini açıklar. Obezojen olarak nitelendirilebilen endokrin bozuculara örnekler verir. Etki mekanizmalarını açıklar. Çevresel kirleticiler ile obezite arasında ilişki kurar.
|
|
6- |
Tiroid fonksiyonu ile ilgili biyokimyasal parametreleri yorumlar. Endokrin bozucuların tiroid fonksiyonları üzerine olan ters etkilerini açıklar. Tiroid fonksiyon bozukluğunda meydana gelebilecek değişiklikleri (TSH, T3, T4 vb.) değerlendirebilir. Tiroid fonksiyon bozuklarına neden olan bileşikleri örnek vererek açıklar.
|
|
7- |
Fitoöstrojenleri gruplandırır. Fitoöstrojenlerin östrojenik etkilerinden kaynaklanabilecek üreme sitemine olan etkilerini açıklar. Etki mekanizmalarını sıralar.
|
|
8- |
Endokrin bozucu pestisitleri gruplar. Bu pestisitlerin dişi ve erkek üreme sistemi ile tiroid fonksiyonları üzerine olan etkilerini açıklar. Obezite oluşumu ile ilişkili olan pestisitleri örneklendirir. Pestisitlerin endokrin bozucu etki mekanizmalarını açıklar. Fitalatları tanımlar. Nerelerden maruz kalındıklarını açıklar. Di-2-etilhekzil fitalatı (DEHP) ve kullanıldığı alanları sıralar. DEHP''in endokrin bozucu etkilerini ve etki mekanizmalarını sayar.
Bisfenol A''yı tanımlar. Hangi yollar ile bisfenol A''ya maruz kalındığını açıklar. Bisfenol A''nın endokrin bozucu etkilerini tanımlar ve etki mekanizmalarını açıklar.
|
|
9- |
PFOA''yı tanımlar. PFOA''nın hangi ürünlerin yapısında bulunduğunu ve hangi yollar ile PFOA''ya maruz kalındığını açıklar. PFOA''nın endokrin bozucu etkilerini ve toksik etki mekanizmalarını sıralar. PFOA ve endokrin bozucu etkileriyle ilgili yapılmış epidemiyolojik çelışmalara, in vivo ve in vitro çalışmalara örnekler verir. Endokrin bozucu ağır metalleri tanımlar ve örneklendirir. Ağır metallerin endokrin bozucu etkilerini açıklar. Toksik etki mekanizmalarını sıralar.
|
|
10- |
Alev geciktiricileri sınıflandırır ve tanımlar. Alev geciktiricilere hangi yollardan maruz kalındığını sıralar. Alev geciktiricilerin endokrin bozucu etkilerini ve etki mekanizmalarını açıklar.
Endokrin bozucular ile ilgili literatür taraması yapar. Elde edindiği bilgileri sentezler, yorumlar ve sınıfa sunum yapar.
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
Eczacılık mesleğini, mevcut yasalar ve mevzuat doğrultusunda, etik ve deontolojik ilkeler çerçevesinde uygulayabilme ve gerektiğinde bu anlamda inisiyatif kullanabilme
|
|
|
2- |
Edinmiş olduğu bilgileri toplumun sağlık düzeyinin ve yaşam kalitesinin yükseltilmesi için kullanabilme
|
|
|
3- |
Eczacılık meslek uygulamalarındaki süreçleri ve kişiler arası ilişkileri yönetebilme ve iletişim yeteneklerini kullanabilme
|
|
|
4- |
Meslek uygulama alanlarındaki çalışma süreçlerini planlayabilme, ekip üyesi olabilme, ortak çalışmalara katılabilme ve bu çalışmaları yönetebilme
|
|
|
5- |
Evrensel ve ulusal sağlık sorunlarının farkında olarak sağlık hizmet kalitesinin artırılmasına yönelik politikalar üretebilme
|
|
|
6- |
İnsan sağlığının temelini oluşturan biyolojik sistemlerin işleyişi, sürdürülmesi ve patolojisine yönelik kavramlara sahip olabilme
|
|
|
7- |
Temel ve uygulamalı fen bilimlerini eczacılık meslek uygulamaları ile birleştirerek eczacılık alanında kullanabilme
|
|
|
8- |
Eczacılık alanında sahip olduğu bilgileri, farklı disiplinlerden gelen bilgilerle bütünleştirip yorumlayabilme, analiz edebilme ve çözüm önerileri getirebilme
|
|
|
9- |
Doğal, sentetik ve biyolojik kaynaklı ilaç etkin ve yardımcı maddelerinin araştırılması, geliştirilmesi ve üretilmesi konularında yeterli bilgi ve uygulama becerilerine sahip olabilme
|
|
|
10- |
Farmasötik preparatların ve tıbbi ürünlerin araştırılması, geliştirilmesi ve üretilmesi konularında yeterli bilgi ve uygulama becerilerine sahip olabilme
|
|
|
11- |
İlaç etkin ve yardımcı maddelerinin, farmasötik preparatların ve tıbbi ürünlerin fiziksel, kimyasal, biyolojik, mikrobiyolojik ve toksikolojik analizleri konusunda yeterli bilgi ve uygulama becerisine sahip olabilme
|
|
|
12- |
Birinci basamak sağlık hizmetinin gerektirdiği eczacılık hizmetlerini sunabilme
|
|
|
13- |
İlaçların hastaya sunulmasından önce, reçeteyi oluşturan ilaçların en uygun dozu, uygulama yolları ve geçimsizlikleri konusunda gerekli bilgiye sahip olma ve bu bilgileri kullanabilme
|
|
|
14- |
İlaçların ve tıbbi ürünlerin metabolizmaları, etkileri ve kullanımları ile ilgili bilgileri kullanarak hastaların reçetelerini doğru ve uygun olarak karşılayabilme
|
|
|
15- |
İlaçların en uygun şekilde kullanımını sağlamak ve teşvik etmek amacıyla farmasötik bakım ve klinik eczacılık uygulamaları çerçevesinde hasta kayıtlarını yönetebilme; hasta, hekim ve diğer sağlık personeline ilaçlar konusunda danışmanlık hizmeti verebilme
|
|
|
16- |
İlaçların en uygun şekilde kullanımını sağlamak ve teşvik etmek amacıyla, farmasötik bakım ve klinik eczacılık uygulamaları çerçevesinde ilaç tedavisinin hasta boyutunda değerlendirilmesi, değiştirilmesi ve karar verilmesi aşamalarına katılabilme ve bu alanda yeterli bilgi ve uygulama becerilerine sahip olabilme
|
|
|
17- |
Doğru ilaç kullanımını teşvik etmek üzere kullanımındaki eğilimleri izleme, değerlendirme ve çözüm geliştirebilme becerilerine sahip olabilme
|
|
|
18- |
İlaçlar ve sağlık alanında eğitim verebilme, danışmanlık ve denetim yapabilme
|
|
|
19- |
Eczacılık meslek uygulama alanlarının gerektirdiği çeşitli teknolojik araçlar, bilgi kaynakları ve yazılımlar konusunda yeterli bilgi ve uygulama becerilerine sahip olabilme
|
|
|
20- |
En az bir yabancı dili kullanarak eczacılık uygulama alanlarındaki bilgi ve gelişmeleri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme
Yaşam boyu öğrenmenin bilincinde olarak, eczacılık meslek uygulamaları, bilim, teknoloji, çağdaş düşünce ve davranış boyutunda güncel bilgilere sahip olabilme, bu bilgileri geliştirebilme ve derinleştirebilme
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
14
|
2
|
28
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
0
|
0
|
0
|
|
Ödevler
|
0
|
0
|
0
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
1
|
4
|
4
|
|
Kısa sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
1
|
4
|
4
|
|
Ara sınavlar
|
1
|
2
|
2
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
0
|
0
|
0
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
1
|
4
|
4
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
2
|
2
|
|
Araştırma
|
0
|
0
|
0
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
44
|
|
AKTS
|
|
|
2.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
100
|
|
Kısa sınav
|
0
|
0
|
|
Ödev
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
100
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
-
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
Vural, N., Toksikoloji Kitabı, Ankara: Ankara Üniv.Yay.No.73., 2005.
Casarett and Doull’s Toxicology, The Basic Science of Poisons, the United States of America: The McGraw-Hill Companies, *Klaassen C.D., 7th ed., 2008.
|
|