| Dersin adı |
Dersin seviyesi |
Dersin kodu |
Dersin tipi |
Dersin dönemi |
Yerel kredi |
AKTS kredisi |
Ders bilgileri |
| IŞIKÖLÇÜME GİRİŞ |
Birinci düzey |
AST305 |
Zorunlu |
5 |
4.00 |
4.00 |
Yazdır |
|
Ön koşul dersleri
|
------
|
|
Eğitimin dili
|
Türkçe
|
|
Koordinatör
|
PROF. DR. MEHMET TANRIVER
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
DOÇ. DR. MEHMET TANRIVER
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
--------------
|
|
Dersin veriliş şekli
|
Teorik ve pratik
|
|
Dersin amacı
|
ışığın özellikleri kullanılarak, gözlemsel astronomide ışığı toplayıp kullanılarak elde edilen parlaklıklardan nasıl astrofiziksel bilgilerin elde edilebileceği hakkında ön bilgilere ulaşması.
|
|
Dersin tanımı
|
Teleskop ve diğer gözlemsel araçların kullanılarak elde edilen fotometrik bilginin nasıl kullanılacağı hakkında temel bilgiler verilecektir.
|
|
1- |
Fotometre nedir? Neden ihtiyaç duyulur? Yıldızların gözlemi için nasıl kullanırız. Işıkölçüm Nedir? Geçmişten günümüze parlaklık ölçüm yöntemleri
|
|
2- |
Fotometrik gözlemlerden elde edilen verilerin yapısı nasıldır? , Fotometrik Sistemler, Dedektörler, Fotokatlandırıcılar,
|
|
3- |
Işık ölçümü sadece değişen yıldızlar mı yapılır? , Tayfsal Yanıt Eğrileri, Fotometrik gözlem yöntemleri, gözlem kalitesinin artırılması,
|
|
4- |
Fotometrik sistemler ve getirdikleri avantajlar, Aletsel parlaklık, diferansiyel parlaklık, renk, mutlak parlaklık,
|
|
5- |
Filtre sistemleri ve filtre çeşitleri, Yer atmosferinin gözlemlere olan etkisi ve bu etkinin giderilmesi.
|
|
6- |
Band genişlikleri ve yıldızlararası sönümleme. Hava kütlesi hesabı, sönümleme katsayısı hesabı,
|
|
7- |
Çok renkli filtre ve fotometre, Parlaklık değerlerinin standart sisteme dönüşümü,
|
|
8- |
Dar, orta ve geniş band filtrelerin kullanım amaçları
|
|
9- |
VİZE SINAVI
|
|
10- |
Fotometrik parametreler, Filtre türleri ve fotometrik sistemler, Johnson-Morgan UBV(RI) fotometrik sistemi,
|
|
11- |
Yıldız atmosferlerine ait parametreler nasıl bulunur? Renk-Renk diyagramı, yıldızlararası kızarma, Diferansiyel gözlem yöntemi
|
|
12- |
Yıldızların fiziksel parametreleri ile fotometrik parametreler, örnek gözlemsel veri üzerinde diferansiyel parlaklık hesabı, Mukayese, referans ve denet yıldızı seçimi ve gözlemlerde kullanma,
|
|
13- |
Fotometre yaparken yapılabilecek hatalar, Atmosferik sönümleme katsayılarının hesaplanması ve parlaklık değerlerinin atmosfer dışına taşınması,
|
|
14- |
Fotometrik verilerin indirgenmesi, Gözlemlere ilişkin zamanlar üzerinde düzeltme. Zamanların Güneş Merkezine taşınması ve önemi, Gözlemsel verilerden ışık eğrisi elde etme, minimum zaman hesaplama, evrelendirme. Minimum zamanlarının önemi ve hata değerinin belirlenmesi.
|
|
15- |
FİNAL SINAVI
|
|
16- |
------
|
|
17- |
------
|
|
18- |
------
|
|
19- |
------
|
|
20- |
------
|
|
1- |
1) Işıkölçüm gözlem yöntemlerini ve önemini açıklar.
|
|
2- |
2) Işıkölçüm gözlem yöntemi kullanılarak gözlenebilecek cisimlerin hangileri olduğun açıklar.
|
|
3- |
3) Diferansiyel ve Mutlak ışıkölçüm yöntemleri arasındaki farkı açıklar.
|
|
4- |
4) Işıkölçüm yöntemi ile gözlemsel verilerin duyarlılıkları veya hata boyutlarının ne olabileceğini açıklar.
|
|
5- |
5) Işıkölçüm sisteminin elemanlarının neler olduğunu açıklar.
|
|
6- |
6) Işıkölçüm sisteminde kullanılan dedektörlerin geometrik, tayfsal ve dinamik özelliklerini, ayırma gücü kavramını, arkaplan gökyüzü etkisini, gürültü düzeyini açıklar.
|
|
7- |
7) Aletsel parlaklık, atmosfer dışı parlaklık, atmosferik sönümleme katsayısı ve dalgaboyuna bağlılığı, optik sistemin ışık üzerindeki etkisi, ışığın kırılması ve yansıması, dedektörlerin doğrusal davranışını açıklar.
|
|
8- |
8) Işıkölçümde kullanılan filtre türleri ve özelliklerini açıklar.
|
|
9- |
9) Yıldızlararası kızarma ve gözlemler üzerindeki etkisini açıklar.
|
|
10- |
10) Renk ölçeği ve cisimler hakkında ne tür bilgi verdiğini açıklar.
11) Işıkölçüm gözlemlerinde dikkat edilmesi gereken ve gözlemler sırasında ne tür bilgilerin kaydedilmesi gerektiğini açıklar.
12) Işıkölçüm gözlemlerinde Mukayese, Değişen ve Denet yıldızlarının seçimi ve gözlem yöntemlerini açıklar.
13) Işıkölçüm verilerinin indirgenmesi, atmosfer dışı parlaklık değerlerinin elde edilmesi, gözlem zamanlarının Güneş Merkezi’ne taşınması, Jülyen Günü, minimum ve maksimum zamanlarının hesaplanması işlemlerini açıklar.
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
Astronomi ve Uzay Bilimleri alanındaki tarihsel gelişimleri değerlendirip yorumlar.
|
|
|
2- |
Madde ve enerji arasındaki ilişki ve enerjiyi açıklar.
|
|
|
3- |
Evrenin yapısı, oluşumu, evrimini anlar; evrende bulunan gök cisimlerinin çeşitliliğini kuramsal ve gözlemsel olmak üzere bilimsel yöntemlerle çok yönlü değerlendirir.
|
|
|
4- |
Gök cisimlerinin; fiziksel ve kimyasal özellikleri ile konum ve şekillerini çeşitli koordinat ve ölçü sistemleriyle çok yönlü değerlendirir.
|
|
|
5- |
Güneş, Güneş sistemi üyeleri ile bunların yeryüzündeki etkilerini çok yönlü açıklar. Ötegezegen sistemlerinin özelliklerini anlar ve yorumlar.
|
|
|
6- |
Astronomi ve Uzay Bilimleri konularını anlayabilmek için temel fizik ve matematik bilgilerini kullanma becerisi kazanır.
|
|
|
7- |
Gözlem aletleri ve ölçüm teknikleri kullanma konusunda bilgi sahibi olur. Sayısal ve astronomik görüntülerin çeşitliliğini tanımlayarak bu görüntülerin işlenmesini gerçekleştirir. Gözlem aletleriyle kaydedilen fotonlardan kaynağın özelliklerine ve evrimine ilişkin bilgi türetir.
|
|
|
8- |
Astronomik verileri toplar, analiz eder, hata analizi yaparak teorik modeller ile sonuçları yorumlar.
|
|
|
9- |
Astronomi ve Uzay Bilimleri ile ilgili alanlarda projeler yapar, konulara ilişkin problemleri bilgisayar bilgisiyle analiz eder ve çözümü için çeşitli programlama dilleriyle programlar hazırlar.
|
|
|
10- |
Radyo bölgeden Gama’ya elektromanyetik tayfın her bölgesinden yerden ve uydulardan gelen verileri kullanıp, yorumlar. Yakın uzaya ait uzay havası, uydu yörüngeleri, uydu ve uzay teknolojileri hakkında bilgi sahibi olur.
|
|
|
11- |
Karşılaştığı problemleri çözmek için eleştirel ve yaratıcı düşünür ve çözüme ulaşırken farklı yöntem ve güncel teknikleri kullanır
|
|
|
12- |
Orta öğretimde astronomi, fen ve teknoloji, matematik, fizik ve bilişim konularında düşüncelerini ve bilgilerini toplumla paylaşma sorumluluğu kazanır
|
|
|
13- |
Kamu ve özel sektörde, bilgisayarlı hesaplama ve istatistik bilgisini kullanır ve paylaşır.
|
|
|
14- |
Topluma astronomi konularında bilgi ve düşüncelerini aktarır, doğru yönlendirmelerde bulunur.
|
|
|
15- |
Bütün temel bilimlere genel bir bakış açısı kazanır, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve mesleki bilgi ve becerilerini güncel tutma bilincine sahip olur. Disiplinler arası grup çalışmaları yapabilir ve zamanı etkin kullanabilir. Mesleki sorumluluk ve etik bilincini geliştirir.
|
|
|
16- |
Alanındaki en son gelişmeleri ve bilgileri takip edebilecek ve sözlü ve yazılı iletişim kuracak düzeyde en az bir yabancı dil bilgisine sahip olur, bilimsel çalışmalar yazar, sunar ve meslektaşları ile iletişim kurarak tartışır.
|
|
|
17- |
Ana dilinin yapı ve işleyiş özelliklerini, dil-düşünce bağlantısı açısından yazılı ve sözlü ifade vasıtası olarak Türkçeyi doğru ve güzel kullanır.
|
|
|
18- |
Ülkemizi, Atatürk''ün düşünce, görüş ve ilkeleri doğrultusunda gelişmiş seviyeye getirecek bilince sahip olur.
|
|
|
19- |
|
|
|
20- |
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
15
|
4
|
60
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
5
|
3
|
15
|
|
Ödevler
|
2
|
5
|
10
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
0
|
0
|
0
|
|
Kısa sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
1
|
5
|
5
|
|
Ara sınavlar
|
1
|
2
|
2
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
0
|
0
|
0
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
1
|
10
|
10
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
2
|
2
|
|
Araştırma
|
0
|
0
|
0
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
104
|
|
AKTS
|
|
|
4.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
80
|
|
Kısa sınav
|
0
|
0
|
|
Ödev
|
1
|
20
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
100
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
ders notları
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
Erika Böhm-Vitense, Yıldız Astrofiziğine Giriş serileri, Çeviren: Prof.Dr. Cafer İBANOĞLU, Ege Üniversitleri Yayınları.
Arne A. Henden and Ronald H. Kaitchuck, 1982, "Astronomical Photometry", Willmann-Bell, Inc., M. Golay, 1974, "Astronomical Photometry", Kluwer Academic Press
|
|