| Dersin adı |
Dersin seviyesi |
Dersin kodu |
Dersin tipi |
Dersin dönemi |
Yerel kredi |
AKTS kredisi |
Ders bilgileri |
| TEFSİR EKOLLERİ |
Birinci düzey |
TİB506 |
Seçmeli |
5 |
3.00 |
3.00 |
Yazdır |
|
Ön koşul dersleri
|
-
|
|
Eğitimin dili
|
Türkçe
|
|
Koordinatör
|
PROF. DR. MEHMET DEMİRCİ
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
PROF. DR. MEHMET DEMİRCİ
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
-
|
|
Dersin veriliş şekli
|
Anlatım ve soru-cevap.
|
|
Dersin amacı
|
1. Öğrencilerin tefsir ekollerini tanıyıp yöntemlerini, aralarındaki farklılıkları ve bunun sebeplerini öğrenmelerini sağlamak.
2. Tefsir ekollerinin Kur’an’ı anlama konusundaki farklılıklarını örnek metinler aracılığıyla görmelerini sağlamak.
|
|
Dersin tanımı
|
Doğuşundan günümüze tefsir ekollerini ele alır.
|
|
1- |
1. Hafta (17 Eylül): Giriş: Dersin tanıtımı, konusu ve önemi.
|
|
2- |
2. Hafta (23 Eylül): Ekol Kavramı ve Tefsirde Ekolleşme
|
|
3- |
3. Hafta (1 Ekim): Kur’an’a Yöneliş Farklılıkları ve Sebepleri
|
|
4- |
4. Hafta (8 Ekim): Filolojik/Dilbilimsel/Edebi Tefsir Ekolü: İbn Kuteybe, Garîbü’l-Kur’an.
|
|
5- |
5. Hafta (15 Ekim): Kelâmî (Mezhebî) Tefsir Ekolü: Şia: Tabersi, Mecmau’l-Beyân
|
|
6- |
6. Hafta (22 Ekim): Fıkhî Tefsir Ekolü (Vâkıa, 56/79): Ebû Bekir ibnü’l-Arabî, Kiya el-Harrâsi ve Cassâs’ın Ahkâmu’l-Kur’anları.
|
|
7- |
7. Hafta (29 Ekim): Resmi Tatil (Cumhuriyet Bayramı)
|
|
8- |
8. Hafta (5 Kasım): Kelâmî (Mezhebî) Tefsir Ekolü: Haricilik: Muhammed b. Yusuf Itfeyyiş, Himyânüz’Zâd ilâ Dâri’l-Meâd
|
|
9- |
9. Hafta (12 Kasım): Kelâmî (Mezhebî) Tefsir Ekolü: Mutezile. (Kıyame Sûresi, 75/22-23): Zemahşeri, Keşşâf.
|
|
10- |
10. Hafta (19 Kasım): -- (Muhtemel Vize Haftası)
|
|
11- |
11. Hafta: (26 Kasım): Kelâmî (Mezhebî) Tefsir Ekolü: Ehl-i Sünnet: Razi, Mefâtihu’l-Gayb.
|
|
12- |
12. Hafta (3 Aralık ): Tasavvufi/İşari Tefsir Ekolü (Bakara, 2/260): Alûsî, Rûhu’l-Maânî
|
|
13- |
13. Hafta (10 Aralık): Bilimsel Tefsir Ekolü
|
|
14- |
14. Hafta (17 Aralık): Sosyolojik Tefsir Ekolü
|
|
15- |
15. Hafta (24 Aralık): Tabakat ve Ekol/Mezhep Temelli Tefsir Tarihi Yazımının Mukayesesi
|
|
16- |
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
Belli başlı tefsir ekollerini tanır, aralarındaki farklılıkların Kur’an yorumuna yansımalarını ve nedenlerini bilir.
|
|
2- |
Başlangıçtan günümüze ortaya çıkan belli başlı tefsir ekollerini ortaya çıkartan temel etkenler hakkında bilgi sahibi olur.
|
|
3- |
Farklı ekollerin belli ayetlere dair yorumlarını kaynaklarından görme imkânı tanır.
|
|
4- |
Farklı ekollere ait tefsir metinleri ve yorum tarzları hakkında bilgi sahibi olur.
|
|
5- |
Ekollerin yorumlarını tefsir usulü dersinde kazandığı anlama ve yorumlama yöntemi ile karşılaştırır ve değerlendirir.
|
|
6- |
Tefsir ekollerine dair temel eserleri ve müelliflerini bilir.
|
|
7- |
|
|
8- |
|
|
9- |
|
|
10- |
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
Kur’an ve Sünnet çerçevesinde bütüncül ve sistematik bir dini düşünce ve kavrayışa sahiptir. (Yetkinlik)
|
|
|
2- |
İlahiyat alanında temel kavramları ve kavramlar arası ilişkileri açıklar. (Bilgi)
|
|
|
3- |
İlahiyat ile ilgili ileri düzeyde kuramsal ve uygulamalı bilgilere (Tarihi ve güncel, araç ve gereçlere ilişkin, saha çalışmalarında uygulanan araştırma yöntem ve tekniklerine ilişkin, ilahiyatla ilgili diğer kaynaklarda desteklenen) sahiptir. (Bilgi)
|
|
|
4- |
İlahiyat alanında değişmez olan ve değişebilen bilgileri ayırt eder. (Beceri)
|
|
|
5- |
Klasik ve güncel dini meseleleri tespit etme, tanımlama, yorumlama, tahlil etme, terkip etme ve çözme becerisine sahiptir. (Beceri)
|
|
|
6- |
Farklı düşünce ve yorumlar karşısında evrensel ilke ve değerleri üstün tutan bir anlayışa sahiptir. (Yetkinlik)
|
|
|
7- |
Akıl, bilgi, istişare, emanete riayet, ehliyet ve adalet gibi temel değerler/ilkeler ışığında çalışma ve sorumluluk üstlenebilme yetkinliğine sahiptir. (Yetkinlik)
|
|
|
8- |
İlahiyat alanına ilişkin temel kaynakları asli dilinden (Arapça) okuyup anlayabilir. (Yetkinlik)
|
|
|
9- |
İtikat, ibadet, ahlak ve muamelata dair usul ve esasları kavrar ve dayandığı temelleri açıklar. (Bilgi)
|
|
|
10- |
Zaman ve mekâna göre ortaya çıkan farklı dini yaklaşımları doğru anlama ve tutarlı değerlendirme yetkinliğine sahiptir. (Yetkinlik)
|
|
|
11- |
Din istismarı, şiddet, İslam karşıtlığı gibi dine ve topluma zararlı eğilimlere karşı söylem ve tutum geliştirir. (Yetkinlik)
|
|
|
12- |
İslam kültür, sanat ve medeniyeti hakkında temel ve bütüncül bilgilere sahiptir. (Bilgi)
|
|
|
13- |
Kuran-ı Kerim okuma, anlama ve öğretme konusunda teorik ve pratik yeterlilik kazanır. (Beceri)
|
|
|
14- |
İslam’ın temel kaynakları ışığında din eğitimi ve din hizmetleri verme yetkinliğine sahiptir. (Beceri)
|
|
|
15- |
İlahiyat alt dallarının birbiri ile ve diğer bilim alanları ile ilişki kurarak, disiplinler arası araştırma-inceleme, yorum, analiz ve değerlendirme yapar. (Beceri)
|
|
|
16- |
Dini/Manevi danışmanlık ve rehberlik bilgi ve becerisine sahiptir. (Beceri)
|
|
|
17- |
Dünya dinlerinin temel inanç esasları ve uygulamalarını tanır. (Bilgi)
|
|
|
18- |
İlahiyatla ilişkili başlıca ekoller, kuramlar ve meseleler hakkında yeterli düzeyde bir kavrayışa sahip olur. (Bilgi)
|
|
|
19- |
İlahiyat alanında edindiği kuramsal ve uygulamalı bilgileri; eğitim-öğretim, araştırma ve topluma hizmet alanlarında kullanır. (Yetkinlik)
|
|
|
20- |
İlahiyat alanının gerektirdiği bilişim ve bilgi teknolojilerini ileri düzeyde kullanır. (Yetkinlik)
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
14
|
2
|
28
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
14
|
1
|
14
|
|
Ödevler
|
0
|
0
|
0
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
0
|
0
|
0
|
|
Kısa sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlar
|
1
|
1
|
1
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
0
|
0
|
0
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
1
|
1
|
|
Araştırma
|
0
|
0
|
0
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
44
|
|
AKTS
|
|
|
2.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
100
|
|
Kısa sınav
|
0
|
0
|
|
Ödev
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
100
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
1. Mehmet Akif Koç, İsmail Albayrak (editörler), Tefsire Akademik Yaklaşımlar I-II, OTTO Yayınları, Ankara, 2013.
2. Aşağıdaki makale ve metinlerden oluşan Ders Notları:
Ebû Bekir ibnü’l-Arabî (ö.543/1148), Ahkâmu’l-Kur’an; Kiya el-Harrâsi, (ö.504/1110), Ahkâmu’l-Kur’an; Cassâs (ö.370/981), Ahkâmu’l-Kur’an.
Tabersi (ö. 548/1153), Mecmau’l-Beyân.
Muhammed Yusuf İtfeyyiş (ö.1914), Himyânü’z-Zâd ilâ Dâril’l-Meâd.
Zemahşeri (ö.538/1144), Keşşaf.
Fahreddin Razi (ö.606/1209), Mefatihu’l-Ğayb.
Âlûsî (ö.1270/1854), Rûhu’l-Meânî.
İbn Kuteybe (ö.276/889), Garîbu’l-Kur’ân.
M. Karagöz, "Terim, İçerik ve İşlev Analizi Işığında Sosyolojik Tefsir", Tarihten Günümüze Kur’an’a Yaklaşımlar, 2010, s. 307-338.
M. Karagöz, “Tabakat Türü Eserlerle Ekol ve Mezhep Temelli Eserlerin Mukayesesi”, Tefsir Tarihi Yazımı ve Problemleri, Ankara 2012.
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
Celal Kırca, Kur’an’a Yönelişler, Marifet Yayınları, İstanbul 2009.
|
|