|
Ön koşul dersleri
|
Dersin herhangi bir ön koşulu yoktur.
|
|
Eğitimin dili
|
Türkçe
|
|
Koordinatör
|
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF ÇELİK GÜRBULAK
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
Dr. Öğr. Üyesi Elif ÇELİK GÜRBULAK
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
ARŞ. GÖR. SEYRANİ DEMİR
|
|
Dersin veriliş şekli
|
Online ve yüz yüze
|
|
Dersin amacı
|
Veteriner hekimlik alanında eğitim alan öğrenciler için bilimsel araştırmalarda kullanılan yöntem ve teknikleri ele alan, açıklayan ve olayları bilimsel bir bakış açısı ile irdelemeyi amaçlayan bir derstir.
|
|
Dersin tanımı
|
Bilimsel bir araştırma yürütmek için gerekli beceri ve uygulama kazanımmlarını kapsamaktadır.
|
|
1- |
TEORİK: Bilimsel Düşünce ve Bilimin Doğası
Bilgi, bilim, teori, yasa, hipotez, tümdengelim ve tümevarım gibi bazı bilimsel kavramlar açıklanacaktır. Bilimin genel işlevleri, temel nitelikleri, temel amaçları ve bilimsel araştırma yaklaşımları üzerinde durulacaktır.
|
|
2- |
TEORİK: Araştırma Konusunun Belirlenmesi
Araştırma konusunu belirlerken özgünlük, ilgili olma ve uygulanabilirlik gibi ölçütler göz önünde bulundurulacaktır. Araştırma sorularının formüle edilmesi ve bilgi boşluklarının tespit edilmesi sağlanacaktır. Temel araştırma ile uygulamalı araştırma arasındaki farklar ortaya konacaktır.
|
|
3- |
TEORİK: Literatür Taraması ve Araştırma Amaçlarının Belirlenmesi
Sistematik ve anlatı tarzında literatür tarama teknikleri öğretilecektir. PubMed, Scopus ve Web of Science gibi veri tabanlarında etkili tarama yöntemleri ele alınacaktır. Genel ve özel araştırma amaçlarının nasıl yazılacağı açıklanacak, mevcut literatürdeki bilgi eksikliklerinin nasıl tespit edileceği gösterilecektir.
|
|
4- |
TEORİK: Değişkenlerin ve Ölçeklerin Belirlenmesi
Bağımsız, bağımlı, karıştırıcı ve kontrol değişkenleri gibi değişken türleri tanıtılacaktır. Ölçme düzeyleri olarak nominal, ordinal, aralıklı ve oranlı ölçekler açıklanacaktır. Uygun ölçüm araçlarının seçilmesi ve adapte edilmesi ile geçerlilik ve güvenirlik kavramlarına değinilecektir.
|
|
5- |
TEORİK: Hipotezlerin Kurulması
Sıfır ve alternatif hipotezlerin (H₀ ve H₁) nasıl formüle edileceği anlatılacaktır. Tek yönlü ve çift yönlü hipotezler arasındaki farklar açıklanacaktır. Hipotez yazımının araştırma amaçlarıyla nasıl uyumlu olması gerektiği vurgulanacaktır.
|
|
6- |
TEORİK: Araştırma Desenlerinin Belirlenmesi – I
Gözlemsel araştırma desenleri (kesitsel, kohort, vaka-kontrol) ve deneysel desenler (randomize kontrollü çalışmalar, yarı deneysel çalışmalar) ele alınacaktır. İçsel ve dışsal geçerlik kavramları açıklanacak; karıştırıcı değişkenlerin kontrolü ve yanlılıkların önlenmesine yönelik stratejiler sunulacaktır.
|
|
7- |
TEORİK: Araştırma Desenlerinin Belirlenmesi – II
Gözlemsel ve deneysel tasarım türlerinin derinlemesine incelenmesine devam edilecektir. Uygulama örnekleri üzerinden geçerlik ve yanlılık sorunları tekrar ele alınacak, örnek olaylar üzerinden çözüm yöntemleri tartışılacaktır.
|
|
8- |
TEORİK: Araştırma Desenlerinin Belirlenmesi – III
Farklı araştırma sorularına uygun tasarım seçimi üzerine uygulamalı örnekler yapılacaktır. Gözlemsel ve deneysel desenlerin avantajları ve sınırlılıkları vaka temelli yaklaşımla değerlendirilecektir.
|
|
9- |
TEORİK: Araştırma Evreninin Tanımlanması
Hedef evren ile örnekleme çerçevesi arasındaki farklar ortaya konacaktır. Dahil etme ve dışlama ölçütleri belirlenecek, örneklemin temsiliyet gücü ve genellenebilirlik konuları ele alınacaktır.
|
|
10- |
TEORİK: Örneklem Büyüklüğünün Belirlenmesi ve Veri Toplama Araçları
G*Power gibi yazılımlar aracılığıyla güç analizi yapılacak ve örneklem büyüklüğü hesaplanacaktır. Etki büyüklüğü, alfa ve beta hata oranları belirlenecektir. Anket, kontrol listesi ve ölçüm formları gibi veri toplama araçlarının tasarımı anlatılacaktır.
|
|
11- |
TEORİK: Etik Onay ve Pilot Çalışma
Bilimsel araştırmalarda etik ilkeler (aydınlatılmış onam, gizlilik, riskin en aza indirilmesi) tartışılacaktır. Etik kurul başvuru süreci açıklanacak, veri toplama araçlarının geçerliliğini test etmek amacıyla pilot çalışma yapmanın önemi vurgulanacaktır.
|
|
12- |
TEORİK: Veri Toplama ve Veri Tabanı Oluşturma
Birincil ve ikincil veri toplama yöntemleri karşılaştırılacaktır. Verilerin kodlanması, dijital ortama aktarılması öğretilecektir.
|
|
13- |
TEORİK: İstatistiksel Analizlerin Yapılması, Sonuçların Yorumlanması ve Raporlaştırılması
Tanımlayıcı ve çıkarımsal istatistik yöntemleri uygulanacaktır. Verinin türüne uygun test seçimi yapılacak ve sonuçların yorumlanması sağlanacaktır. Bulguların sistematik şekilde bir araştırma raporuna dönüştürülmesi için rehberlik edilecektir.
|
|
14- |
TEORİK: Veteriner Hekimlikte Kanıta Dayalı Tıp (EBVM) – Klinik Soru Oluşturma ve Kanıtın Değerlendirilmesi
Kanıta dayalı uygulamalar, açık ve odaklanmış bir klinik sorunun formüle edilmesiyle başlar. Bu genellikle PICO modeli ile yapılır; bu modelde hasta ya da problem, uygulanan müdahale, karşılaştırma grubu ve beklenen sonuç açıkça tanımlanır. Bu yapılandırma, hem klinik hem de bilimsel olarak anlamlı ve araştırılabilir bir soru elde edilmesini sağlar. Soru belirlendikten sonra, bu soruya yönelik en uygun kanıtı bulmak için sistematik bir literatür taraması yapılır. Bu aşama, genellikle PubMed, CAB Abstracts gibi veri tabanları veya veterinerliğe özgü kaynaklar aracılığıyla gerçekleştirilir. Elde edilen çalışmalar, güvenilirlik ve klinik geçerlilik açısından titizlikle değerlendirilir. Bu değerlendirme süreci; metodoloji, yanlılık potansiyeli ve kanıtın gücü gibi kriterlere dayanır ve genellikle kanıt piramidi gibi yerleşik hiyerarşilere göre yapılır. Amaç, elde edilen bulgular arasında en güvenilir ve vaka için en uygulanabilir olanı seçmektir.
|
|
15- |
TEORİK: Veteriner Hekimlikte Kanıta Dayalı Tıp (EBVM) – Klinik Uygulama ve Sonuçların Değerlendirilmesi
En güçlü kanıta dayanan seçenek, klinik karar sürecine entegre edilir. Bu aşamada uygulamanın, hastaya özgü koşullara göre uyarlanması gerekir. Uygulamada veteriner hekimin kendi klinik deneyimi ve hayvan sahibinin tercihleri ya da sınırlamaları da dikkate alınır. Son olarak, uygulanan müdahalenin etkinliği değerlendirilir. Elde edilen sonuçların izlenmesi, veteriner hekimin aldığı kararların etkisini analiz etmesini sağlar. Gerekiyorsa strateji gözden geçirilir, yeni bulgular ya da deneyimler sürece dahil edilir ve bir sonraki klinik soruya hazırlanmak üzere döngü yeniden başlatılır.
|
|
16- |
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
Bilimsel kavramları, bilimin amaçlarını ve niteliklerini öğrenir.
|
|
2- |
Bilimsel düşünme, amaç belirleme, bilimsel bir araştırma tasarlamayı öğrenir.
|
|
3- |
Araştırma yapma, veri toplama, verileri analiz etme ve sonuçları raporlaştırma kazanımlarını edinir.
|
|
4- |
|
|
5- |
|
|
6- |
|
|
7- |
|
|
8- |
|
|
9- |
|
|
10- |
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
Özgün düşünme: Verilen bir ödev veya kendi projesi için bireysel veya takım çalışmasında kullanılmak üzere özgün düşünceler geliştirebilme, kavram, teklif, çözüm ve kanıt üretebilme,
|
|
|
2- |
Yeni fikir üretme: İnceleme, araştırma, görselleştirme ve hayal etme süreçlerinde ıraksak ve yakınsak düşünme yeterliliği gösterebilme, orijinal ve yeni bakış açısı sunan fikir üretebilme,
|
|
|
3- |
Etkinlik yönetme: Bir etkinliğin başlangıcından sonucuna kadarki süreçlerini; amaca uygun malzeme, yöntem, teknik ve ortamı seçebilme, düzenleme ve yönetme becerilerini gösterebilme
|
|
|
4- |
Taslama, tasarı, tasarıma ulaşma: Fikir üretiminden sonuç üretimine işe kadar, çalışmanın tüm süreçlerini yönetebilme ve hedeflenen sonuca ulaşabilme,
|
|
|
5- |
Üretme motivasyonu kazanma: Girişimci ve üretken davranış biçimi kazanarak, çalışma tempo ve disiplini içinde üretkenlik gösterebilme,
|
|
|
6- |
Kendini Yönetme: Bağımsız düşünme, hedef oluşturma, üretim ve çalışma süreçlerini yöneterek, zamanında iş teslim edebilme disiplini geliştirebilme
|
|
|
7- |
Alan yazını takip etme: Alanın dil ve terminolojisine hakim olma; kendini geliştirmek ve güncel sanata hakim olabilmek için alan yazını takip edebilme,
|
|
|
8- |
Etik değerlere uyma: Eğitim sürecinde, sanatsal etkinliklerde ve gerçekleştirdiği sanat pratiklerinde, alan etiğine ve alan disiplinine sahip olabilme
|
|
|
9- |
Paydaşlarla iletişim kurma: Dış paydaşlarla iletişim etkinliklerine dahil olabilme, dış ve iç paydaşlarla ilişkiler, sanat tüketicisi, sanat piyasası, iş partnerleri ile takım çalışmaları gerçekleştirebilme,
|
|
|
10- |
Çağdaş teknolojileri kullanma: Farklı ve çağdaş teknolojileri etkili şekilde kullanabilme, bu teknolojilerin kullanıldığı çalışmalara dahil olabilme,
|
|
|
11- |
Disiplinler arası çalışmalar yapma: Güncel sanat pratiklerinde disiplinler arası çalışmalarda yer alabilme, disiplinler arası yaklaşım ve yöntemleri kullanabilme,
|
|
|
12- |
Eleştirel yaklaşım: Eleştirel düşünme becerilerini kullanarak yeni bilgileri, farklı uygulamaları kavrama ve analiz edebilme; alan araştırmalarını değerlendirebilme, özgün eleştiri geliştirebilme,
|
|
|
13- |
Grup çalışması yapma: Alan dahilinde ziyaretler, sanat etkinlikleri gibi faaliyetlerde grup çalışması içinde görev alabilme, işbirliği yapabilme, iletişim kurabilme
|
|
|
14- |
İfade: Fikir ve üretimlerini görsel, yazılı, sözlü, ifade edebilme, geri dönütleri kullanarak fikrini ya da üretimini geliştirebilme,
|
|
|
15- |
Çalışma disiplini ve gelişme azmi: Alanda disiplinli çalışmaya ve kendini geliştirmeye istekli ve açık olabilme. Kendine hedefler belirleme, hedefleri doğrultusunda çalışma azmi gösterebilme; alanda gelişimine katkı sağlayacak süreçlere dahil olma ve bunların sürekliliğini sağlayabilme,
|
|
|
16- |
|
|
|
17- |
|
|
|
18- |
|
|
|
19- |
|
|
|
20- |
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
15
|
1
|
15
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
5
|
1
|
5
|
|
Ödevler
|
0
|
0
|
0
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
5
|
1
|
5
|
|
Kısa sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
0
|
0
|
0
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
0
|
0
|
0
|
|
Araştırma
|
0
|
0
|
0
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
25
|
|
AKTS
|
|
|
1.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
100
|
|
Kısa sınav
|
0
|
0
|
|
Ödev
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
100
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
Bilimsel Araştırma ve Sunum Teknikleri
Prof. Dr. Asım Saldamlı, İpek Itır Can
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
|
|