Giriş | English

Lisans > İlahiyat Fakültesi > İlahiyat > İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ I
 
Dersin adı Dersin seviyesi Dersin kodu Dersin tipi Dersin dönemi Yerel kredi AKTS kredisi Ders bilgileri
İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ I Birinci düzey İLH520 Zorunlu 5 3.00 3.00 Yazdır
   
Dersin tanımı
Ön koşul dersleri YOK
Eğitimin dili TÜRKÇE
Koordinatör DOÇ. DR. ABDULLAH ÖMER YAVUZ
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı DOÇ. DR. ABDULLAH ÖMER YAVUZ
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı -
Dersin veriliş şekli Yüz Yüze
Dersin amacı Mezhepler Tarihi’nin tanımı, konusu, gayesi, amacı, metodu ve temel yaklaşımları kavramak, Mezhepler Tarihi ile ilgili kavramları ve bu alana dair temel kaynakları tanımak, din-mezhep ayrımı farkındalığına vararak mezheplerin dinin anlaşılma biçimi olup beşeri bir karakter arz ettiğini ve din ile özdeşleştirilemeyeceğinin farkına varmak, siyasi ve itikadi farklılaşmalar ve bu farklılaşmaların kurumsallaşma süreçlerini yorumlayabilmek, mezheplerin ortaya çıkış sebepleri, tarihçeleri, temel görüşleri, başlıca kolları, yayıldığı bölgeler, etkileri ve İslam düşüncesine katkılarını anlamak, açıklamak ve çözümlemek, tarihte yaşayıp kaybolan ya da günümüzde hala yaşayan dini fırkaları tarafsız bir bakış açısıyla yaklaşabilmek ve bu ekolleri kendi kaynaklarına dayanmak suretiyle ortaya koyabilmektir.
Dersin tanımı İslam Mezhepleri Tarihi, İslam düşüncesinde geçmişte ve günümüzde siyasi ve itikadi gayelerle vücut bulmuş “İslam düşünce ekolleri” diyebileceğimiz beşeri ve toplumsal oluşumların, doğdukları ortamı, doğuş sebeplerini, teşekkül süreçlerini, fikirlerini, mensuplarını, edebiyatını, yayıldığı bölgeleri, İslam düşüncesine katkılarını temel kaynaklarından hareketle zaman-mekan bağlamında ve fikir-hadise irtibatı çerçevesinde, betimleyici metotla ve tarafsız bir gözle inceleyen bir bilim dalıdır. İslam Mezhepleri Tarihi dersinde, bu bilim dalının ilkeleri, metodu ve alanı dikkate alınmak suretiyle teşekkül etmiş siyasi-itikadi ekoller teorik olarak incelenmektedir.

Dersin içeriği
1- İslam Mezhepleri Tarihine Giriş
2- İslam Mezhepleri Tarihinin Tanımı, Konusu, Amaçları. Din-Mezhep İlişkisi
3- İslam Mezhepleri Tarihinin Temel Kaynakları
4- İslam Mezhepleri Tarihinin Metodolojisi
5- İslam Mezheplerinin Ortaya Çıkışında İlk Dönem Olayları
6- Hariciliğin doğuşu, teşekkül süreci ve tarihçesi
7- İbadiyyenin doğuşu, teşekkül süreci ve tarihçesi
8- Mürcienin doğuşu, teşekkül süreci ve tarihçesi
9- Mutezilenin doğuşu, teşekkül süreci ve tarihçesi
10- Şianın Oluşumu
11- Zeydiyyenin doğuşu, teşekkül süreci ve tarihçesi
12- İsmailiyyenin doğuşu, teşekkül süreci ve tarihçesi
13- İmamiyyenin doğuşu, teşekkül süreci ve tarihçesi
14- İmamiyyenin doğuşu, teşekkül süreci ve tarihçesi
15-
16-
17-
18-
19-
20-

Dersin öğrenme çıktıları
1- Bu dersin sonunda öğrenci, Mezhepler Tarihi''''''''nin tanımını, konusunu, amacını, hedefini, yöntemini ve temel yaklaşımlarını bilir.
2- Mezhepler Tarihi ile ilgili mezheplerin ortaya çıkışının temel kavramlarını, kaynaklarını ve sebeplerini analiz eder.
3- Mezheplerin ortaya çıktığı dinî, siyasî ve sosyal yapıyı ve bu yapının tezahürlerini dikkate alarak mezheplere yansımasını anlar ve bu mezheplerin zihniyetini analiz eder.
4- Dinî anlayıştaki siyasî ve teolojik farklılıkları ve bu farklılıkların kurumsallaşma süreçlerini açıklar ve analiz eder.
5- Mezheplerin isimlendirme sorununu, ortaya çıkış sebeplerini, tarihlerini, temel görüşlerini, ana kollarını, yayıldıkları bölgeleri, etkilerini ve İslam düşüncesine katkılarını analiz eder.
6- Mezheplerin temel kaynaklarını tanır, tarafsızca inceler ve kendi kaynaklarına dayanarak bilir.
7- Haricilik ve İbadiyyenin temel görüşlerini ve tarihi gelişimini bilir.
8- Mürcie ve Mutezilenin temel görüşlerini ve tarihi gelişimlerini bilir.
9- Şianın oluşum sürecini analiz eder.
10- Zeydiyye, İsmailiyye ve İmamiyyenin temel görüşlerini ve tarihi gelişimlerini bilir.

*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
1- Kur’an ve Sünnet çerçevesinde bütüncül ve sistematik bir dini düşünce ve kavrayışa sahiptir. (Yetkinlik)
2- İlahiyat alanında temel kavramları ve kavramlar arası ilişkileri açıklar. (Bilgi)
3- İlahiyat ile ilgili ileri düzeyde kuramsal ve uygulamalı bilgilere (Tarihi ve güncel, araç ve gereçlere ilişkin, saha çalışmalarında uygulanan araştırma yöntem ve tekniklerine ilişkin, ilahiyatla ilgili diğer kaynaklarda desteklenen) sahiptir. (Bilgi)
4- İlahiyat alanında değişmez olan ve değişebilen bilgileri ayırt eder. (Beceri)
5- Klasik ve güncel dini meseleleri tespit etme, tanımlama, yorumlama, tahlil etme, terkip etme ve çözme becerisine sahiptir. (Beceri)
6- Farklı düşünce ve yorumlar karşısında evrensel ilke ve değerleri üstün tutan bir anlayışa sahiptir. (Yetkinlik)
7- Akıl, bilgi, istişare, emanete riayet, ehliyet ve adalet gibi temel değerler/ilkeler ışığında çalışma ve sorumluluk üstlenebilme yetkinliğine sahiptir. (Yetkinlik)
8- İlahiyat alanına ilişkin temel kaynakları asli dilinden (Arapça) okuyup anlayabilir. (Yetkinlik)
9- İtikat, ibadet, ahlak ve muamelata dair usul ve esasları kavrar ve dayandığı temelleri açıklar. (Bilgi)
10- Zaman ve mekâna göre ortaya çıkan farklı dini yaklaşımları doğru anlama ve tutarlı değerlendirme yetkinliğine sahiptir. (Yetkinlik)
11- Din istismarı, şiddet, İslam karşıtlığı gibi dine ve topluma zararlı eğilimlere karşı söylem ve tutum geliştirir. (Yetkinlik)
12- İslam kültür, sanat ve medeniyeti hakkında temel ve bütüncül bilgilere sahiptir. (Bilgi)
13- Kuran-ı Kerim okuma, anlama ve öğretme konusunda teorik ve pratik yeterlilik kazanır. (Beceri)
14- İslam’ın temel kaynakları ışığında din eğitimi ve din hizmetleri verme yetkinliğine sahiptir. (Beceri)
15- İlahiyat alt dallarının birbiri ile ve diğer bilim alanları ile ilişki kurarak, disiplinler arası araştırma-inceleme, yorum, analiz ve değerlendirme yapar. (Beceri)
16- Dini/Manevi danışmanlık ve rehberlik bilgi ve becerisine sahiptir. (Beceri)
17- Dünya dinlerinin temel inanç esasları ve uygulamalarını tanır. (Bilgi)
18- İlahiyatla ilişkili başlıca ekoller, kuramlar ve meseleler hakkında yeterli düzeyde bir kavrayışa sahip olur. (Bilgi)
19- İlahiyat alanında edindiği kuramsal ve uygulamalı bilgileri; eğitim-öğretim, araştırma ve topluma hizmet alanlarında kullanır. (Yetkinlik)
20- İlahiyat alanının gerektirdiği bilişim ve bilgi teknolojilerini ileri düzeyde kullanır. (Yetkinlik)
21-
22-
23-
24-
25-
26-
27-
28-
29-
30-
31-
32-
33-
34-
35-
36-
37-
38-
39-
40-
41-
42-
43-
44-
45-
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder

Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
  Sayısı Süresi (saat) Sayı*Süre (saat)
Yüz yüze eğitim 14 2 28
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme) 2 2 4
Ödevler 2 2 4
Sunum / Seminer hazırlama 2 2 4
Kısa sınavlar 10 2 20
Ara sınavlara hazırlık 2 2 4
Ara sınavlar 1 1 1
Proje (Yarıyıl ödevi) 1 1 1
Laboratuvar 0 0 0
Arazi çalışması 0 0 0
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık 1 1 1
Yarıyıl sonu sınavı 1 2 2
Araştırma 5 2 10
Toplam iş yükü     79
AKTS     3.00

Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
Yarıyıl içi değerlendirme Sayısı Katkı Yüzdesi
Ara sınav 1 40
Kısa sınav 0 0
Ödev 0 0
Yarıyıl içi toplam   40
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı   40
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı   60
Genel toplam   100

Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
Ders kitabı 1-İslam Mezhepleri Tarihi, M. Saffet Sarıkaya-Mehmet Ümit, İstanbul 2021. 2-İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, Hasan Onat-Sönmez Kutlu, Ankara 2018.
Yardımcı Kaynaklar 1-İslam Düşüncesinin Teşekkül Dönemi, Montgomery Watt, İstanbul 2021. 2-Mezhepler Tarihine Giriş, Sönmez Kutlu, İstanbul 2010.

Ders ile ilgili dosyalar