| Dersin adı |
Dersin seviyesi |
Dersin kodu |
Dersin tipi |
Dersin dönemi |
Yerel kredi |
AKTS kredisi |
Ders bilgileri |
| TOKSİKOLOJİ VE ÇEVRE BİLİMİ |
Birinci düzey |
4.1.05 |
|
7 |
4.00 |
4.00 |
Yazdır |
|
Ön koşul dersleri
|
YOK
|
|
Eğitimin dili
|
TÜRKÇE
|
|
Koordinatör
|
DOÇ. DR. MUHAMMET YASİN TEKELİ
|
|
Dersi veren öğretim eleman(lar)ı
|
PROF. DR. BİLAL CEM LİMAN, PROF. DR. GÖKHAN ERASLAN, PROF. DR. MURAT KANBUR, PROF. DR. FERİDE KOÇ, DOÇ. DR. MUHAMMET YASİN TEKELİ
|
|
Yardımcı öğretim eleman(lar)ı
|
ARAŞ. GÖR. METİN ÇELİK
|
|
Dersin veriliş şekli
|
Dersler teorik ve uygulama şeklinde verilecektir. Multimedia olanakları kullanılacaktır.
|
|
Dersin amacı
|
Bu derste öğrencilere toksikolojide genel kavramlar, toksisite testleri, zehirlenmeyi etkileyen faktörler, zehirlerin toksikokinetiği, zehirlerin etki şekilleri, zehirlenmelerin sebepleri, zehirlenmelerin klinik teşhisi, zehirlerin izolasyon ve identifikasyonu, zehirlenmelerin sağaltımı, metaller ve diğer inorganik maddeler, bitkisel zehirler, pestisitler, mikotoksinler, zehirli mantarlar, doping için kullanılan maddeler, hayvanların yakalanması ve insancıl yolla öldürülmesi, kanatlılarda gelişme geriliğine ve verim kaybına yol açan maddeler, genetik toksikoloji, gıda kirliliği, immunotoksikoloji, forensik toksikoloji, çevre bilimi ve çevre toksikolojisi ile ilgili bilgiler verilecektir.
|
|
Dersin tanımı
|
Toksik maddelerin (ağır metaller, bitkisel zehirler, organik maddeler, gıda ve yem katkı maddeleri, pestisitler, doğal toksinler, mikotoksinler vb.) tanımlanması ve karakterizasyonu; bunların fiziksel ve kimyasal özellikleri; toksikokinetik (emilim, dağılım, metabolizma ve atılım) ve toksikodinamik özellikleri (toksik etki mekanizması); doping ve ötenazide kullanılan maddeler; gıda değeri taşıyan hayvanlarda kalıntıya yol açan maddelerin zehirliliği; zehirlenmelerin tanı, tedavi ve önlenmesi ile toksisite testlerinin prensipleri genel özellikleriyle geniş bir şekilde anlatılmaktadır.
|
|
1- |
TEORİK 1) Dersin tanıtımı, amaçları ve kazanımlarının açıklanması
2) Toksikolojiye Giriş, Zehirlenme Tipleri, Zehirlerin Etkileri ve Zehirler Arasında Etkileşmeler, Zehirlenme ve Zehirlilik Denemeleri
PRATİK 1) Toksikoloji laboratuvarının tanıtımı ve biyogüvenlik kuralları
2) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
2- |
TEORİK Doz-Yoğunluk ve Doz-Etki İlişkisi, Zehirlenme ve Zehirliliği Etkileyen Faktörler
PRATİK 1) Laboratuvarda kullanılan kimyasal maddelerin etiket bilgileri ve olası etkileşim riskleri
2) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
3- |
TEORİK 1) Toksikokinetik
PRATİK 1) Toksikolojik analizlerde izlenecek yol, analizi etkileyen faktörler ve analitik bulguların değerlendirilmesi
2) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
3) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
4- |
TEORİK 1) Zehirlenmelerde teşhis ve analiz için numunenin seçimi, alınması, korunması, tutanak tutma ve laboratuvara gönderilmesi
PRATİK 1) Zehirlenmelerde teşhis ve analiz için numunenin seçimi, alınması, korunması, tutanak tutma ve laboratuvara gönderilmesi
2) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
5- |
TEORİK1) Metaller (alüminyum, antimon, arsenik, bakır, bizmut, bor, cıva, çinko, flor, fosfor, iyot, kadmiyum)
PRATİK 11) Metal zehirlenmelerinde sağaltım protokolü hazırlama ve reçete yazma
2) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
6- |
TEORİK 1) Metaller (kalsiyum, kobalt, krom, kurşun, kükürt, magnezyum, molibden, nikel, selenyum),
2) Diğer İnorganik Maddeler ve Radyoetkin Maddeler
PRATİK 1) Diğer inorganik maddeler ve radyoetkin maddelerle zehirlenmelerde sağaltım protokolü hazırlama ve reçete yazma
2) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
7- |
TEORİK 1) Organik Maddeler, Zehirli Gaz, Buhar ve Tanecikler
PRATİK 1) Organik madde kaynaklı zehirlenmelerde sağaltım protokolü hazırlama ve reçete yazma
2) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
3) Ara sınava hazırlık için soru cevap ve interaktif uygulama
|
|
8- |
TEORİK 1) Bitkisel Zehirler (alkaloidler, glikozidler, glukosinolatlar, fenolik bileşikler, ışığa duyarlı kılan bitkiler, östrojenik bitkiler, zehirli peptid ve proteinler, alışılmamış amino asitler, vitamin zehirlenmesi, vitamin kullanımını bozan maddeler, mineral kullanımını bozan maddeler, zehirli yağ asitleri, reçineli maddeler, diğer maddeler)
PRATİK 1) Bitkisel kaynaklı zehirlenmelerde sağaltım protokolü hazırlama ve reçete yazma
2) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
9- |
TEORİK 1)Pestisitler (giriş, insektisitler)
2) Pestisidler (Sıçan Zehirleri, Molluskisidler, Fungusidler, Yabani Ot İlaçlar, Herbisidler, Herbisid Safenerler, Bitki Gelişme Düzenleyicileri, Algisidier)
PRATİK 1) Pestisit kaynaklı zehirlenmelerde sağaltım protokolü hazırlama ve reçete yazma
2) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
10- |
TEORİK 1) Mikotoksinler
PRATİK 1) Mikotoksin kaynaklı zehirlenmelerde sağaltım protokolü hazırlama ve reçete yazma
2) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
11- |
TEORİK 1) Şapkalı Mantar Zehirleri, Zehirli Hayvanlar ve Zehirleri, Doping İçin Kullanılan Maddeler
PRATİK 1) Şapkalı mantar ve hayvansal zehirlerle zehirlenmelerde sağaltım protokolü hazırlama ve reçete yazma
2) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
12- |
TEORİK 1) Hayvanlarda Ötenazi, Kanatlılarda Gelişme Geriliğine ve Verim Kaybına Yol Açan Maddeler, Evde karşılaşılan maddeler
PRATİK 1) Şapkalı mantar ve hayvansal zehirlerle zehirlenmelerde sağaltım protokolü hazırlama ve reçete yazma
2) Ötenazi protokolü hazırlama
3) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
13- |
TEORİK 1) Veteriner hekimliği ilaçları, Çevre Toksikolojisi
PRATİK 1) Veteriner ilaç zehirlenmelerinde antidotal sağaltım seçenekleri
2) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
|
|
14- |
TEORİK 1) İmmunotoksikoloji, Gıda Kirliliği
PRATİK 1) Öğrenci semineri sunumu (Ödev sunumu ve kendi kendine öğrenme çalışması)
2) Final sınavına hazırlık için soru cevap ve interaktif uygulamalar
|
|
15- |
|
|
16- |
|
|
17- |
|
|
18- |
|
|
19- |
|
|
20- |
|
|
1- |
Toksik maddelerin (ağır metaller, bitkisel zehirler, organik maddeler, gıda ve yem katkı maddeleri, pestisitler, doğal toksinler, mikotoksinler vb.) fiziksel ve kimyasal özellikleri; toksikokinetik ve toksikodinamik özelliklerini öğrenir.
|
|
2- |
Zehirlenmelerde anamnez (saha araştırması, hasta sahibinden bilgi alma vb) bilgilerini alabilir.
Zehirlenmelerin teşhisi ile ilgili genel bir yaklaşım sergiler.
|
|
3- |
Zehirlenmelerin sebeplerini, tanısını ve sağaltımında kullanılan başlıca antidotları bilir.
Zehirlenmelerde ilk müdahaleyi yapabilir, tedavi protokolü hazırlayabilir.
|
|
4- |
Zehirlenmelerde laboratuvara gönderilecek marazi maddeleri belirler ve bunları uygun bir şekilde alıp laboratuvara gönderebilir.
Zehirlenme durumlarda laboratuvara gönderilen marazi maddenin ne şekilde alınıp hangi koşullar altında gönderileceğini bilir
|
|
5- |
Hayvansal kaynaklı zehirlenmelerde en uygun tedavi seçeneklerini bilir.
Zehirlenmelerle ilgili rapor hazırlayabilir.
|
|
6- |
Doping ve ötenazide kullanılan maddeleri bilir.
|
|
7- |
Kanatlılarda gelişme geriliğine ve verim kaybına yol açan maddeleri bilir.
|
|
8- |
Genetik hasara ve çevre kirliliğine yol açan toksik maddeleri bilir ve çevre korumada aktif rolünü üstlenir.
Veteriner hekimliği ilaçlarının kullanılması sırasında ortaya çıkabilecek zehirli etkileri bilir.
|
|
9- |
Gıda değeri olan hayvansal ürünlerdeki veteriner ilaç ve kimyasal kalıntılarının yönetmeliklere göre risk değerlendirilmesini bilir ve tedavisini bu doğrultuda gerçekleştirir.
|
|
10- |
Kandan toksik madde ekstrakisyonunu, kromotografi (gaz ve likid) cihazlarında yapılan analizleri ve sonuçların değerlendirilmesini bilir.
|
|
*Dersin program yeterliliklerine katkı seviyesi
|
|
1- |
Özgün düşünme: Verilen bir ödev veya kendi projesi için bireysel veya takım çalışmasında kullanılmak üzere özgün düşünceler geliştirebilme, kavram, teklif, çözüm ve kanıt üretebilme,
|
|
|
2- |
Yeni fikir üretme: İnceleme, araştırma, görselleştirme ve hayal etme süreçlerinde ıraksak ve yakınsak düşünme yeterliliği gösterebilme, orijinal ve yeni bakış açısı sunan fikir üretebilme,
|
|
|
3- |
Etkinlik yönetme: Bir etkinliğin başlangıcından sonucuna kadarki süreçlerini; amaca uygun malzeme, yöntem, teknik ve ortamı seçebilme, düzenleme ve yönetme becerilerini gösterebilme
|
|
|
4- |
Taslama, tasarı, tasarıma ulaşma: Fikir üretiminden sonuç üretimine işe kadar, çalışmanın tüm süreçlerini yönetebilme ve hedeflenen sonuca ulaşabilme,
|
|
|
5- |
Üretme motivasyonu kazanma: Girişimci ve üretken davranış biçimi kazanarak, çalışma tempo ve disiplini içinde üretkenlik gösterebilme,
|
|
|
6- |
Kendini Yönetme: Bağımsız düşünme, hedef oluşturma, üretim ve çalışma süreçlerini yöneterek, zamanında iş teslim edebilme disiplini geliştirebilme
|
|
|
7- |
Alan yazını takip etme: Alanın dil ve terminolojisine hakim olma; kendini geliştirmek ve güncel sanata hakim olabilmek için alan yazını takip edebilme,
|
|
|
8- |
Etik değerlere uyma: Eğitim sürecinde, sanatsal etkinliklerde ve gerçekleştirdiği sanat pratiklerinde, alan etiğine ve alan disiplinine sahip olabilme
|
|
|
9- |
Paydaşlarla iletişim kurma: Dış paydaşlarla iletişim etkinliklerine dahil olabilme, dış ve iç paydaşlarla ilişkiler, sanat tüketicisi, sanat piyasası, iş partnerleri ile takım çalışmaları gerçekleştirebilme,
|
|
|
10- |
Çağdaş teknolojileri kullanma: Farklı ve çağdaş teknolojileri etkili şekilde kullanabilme, bu teknolojilerin kullanıldığı çalışmalara dahil olabilme,
|
|
|
11- |
Disiplinler arası çalışmalar yapma: Güncel sanat pratiklerinde disiplinler arası çalışmalarda yer alabilme, disiplinler arası yaklaşım ve yöntemleri kullanabilme,
|
|
|
12- |
Eleştirel yaklaşım: Eleştirel düşünme becerilerini kullanarak yeni bilgileri, farklı uygulamaları kavrama ve analiz edebilme; alan araştırmalarını değerlendirebilme, özgün eleştiri geliştirebilme,
|
|
|
13- |
Grup çalışması yapma: Alan dahilinde ziyaretler, sanat etkinlikleri gibi faaliyetlerde grup çalışması içinde görev alabilme, işbirliği yapabilme, iletişim kurabilme
|
|
|
14- |
İfade: Fikir ve üretimlerini görsel, yazılı, sözlü, ifade edebilme, geri dönütleri kullanarak fikrini ya da üretimini geliştirebilme,
|
|
|
15- |
Çalışma disiplini ve gelişme azmi: Alanda disiplinli çalışmaya ve kendini geliştirmeye istekli ve açık olabilme. Kendine hedefler belirleme, hedefleri doğrultusunda çalışma azmi gösterebilme; alanda gelişimine katkı sağlayacak süreçlere dahil olma ve bunların sürekliliğini sağlayabilme,
|
|
|
16- |
|
|
|
17- |
|
|
|
18- |
|
|
|
19- |
|
|
|
20- |
|
|
|
21- |
|
|
|
22- |
|
|
|
23- |
|
|
|
24- |
|
|
|
25- |
|
|
|
26- |
|
|
|
27- |
|
|
|
28- |
|
|
|
29- |
|
|
|
30- |
|
|
|
31- |
|
|
|
32- |
|
|
|
33- |
|
|
|
34- |
|
|
|
35- |
|
|
|
36- |
|
|
|
37- |
|
|
|
38- |
|
|
|
39- |
|
|
|
40- |
|
|
|
41- |
|
|
|
42- |
|
|
|
43- |
|
|
|
44- |
|
|
|
45- |
|
|
|
Yıldızların sayısı 1’den (en az) 5’e (en fazla) kadar katkı seviyesini ifade eder |
|
Planlanan öğretim faaliyetleri, öğretme metodları ve AKTS iş yükü
|
|
|
Sayısı
|
Süresi (saat)
|
Sayı*Süre (saat)
|
|
Yüz yüze eğitim
|
30
|
1
|
30
|
|
Sınıf dışı ders çalışma süresi (ön çalışma, pekiştirme)
|
10
|
2
|
20
|
|
Ödevler
|
0
|
0
|
0
|
|
Sunum / Seminer hazırlama
|
10
|
1
|
10
|
|
Kısa sınavlar
|
0
|
0
|
0
|
|
Ara sınavlara hazırlık
|
2
|
1
|
2
|
|
Ara sınavlar
|
1
|
2
|
2
|
|
Proje (Yarıyıl ödevi)
|
0
|
0
|
0
|
|
Laboratuvar
|
15
|
2
|
30
|
|
Arazi çalışması
|
0
|
0
|
0
|
|
Yarıyıl sonu sınavına hazırlık
|
2
|
1
|
2
|
|
Yarıyıl sonu sınavı
|
1
|
2
|
2
|
|
Araştırma
|
2
|
1
|
2
|
|
Toplam iş yükü
|
|
|
100
|
|
AKTS
|
|
|
4.00
|
|
Değerlendirme yöntemleri ve kriterler
|
|
Yarıyıl içi değerlendirme
|
Sayısı
|
Katkı Yüzdesi
|
|
Ara sınav
|
1
|
70
|
|
Kısa sınav
|
0
|
0
|
|
Ödev
|
1
|
30
|
|
Yarıyıl içi toplam
|
|
100
|
|
Yarıyıl içi değerlendirmelerin başarıya katkı oranı
|
|
40
|
|
Yarıyıl sonu sınavının başarıya katkı oranı
|
|
60
|
|
Genel toplam
|
|
100
|
|
Önerilen veya zorunlu okuma materyalleri
|
|
Ders kitabı
|
Kaya S. Veteriner Hekimliğinde Toksikoloji, , 4. baskı; 2006; Medisan Yayınevi - Ankara
|
|
Yardımcı Kaynaklar
|
Veteriner Klinik Toksikoloji (ŞANLI, Y.,2002, Ankara)
|
|